Nạn hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ ngày càng tinh vi, phức tạp

Đại diện doanh nghiệp hướng dẫn cơ quan chức năng phân biệt hàng thật, hàng giả. Ảnh: T.D

Nhiều thủ đoạn tinh vi, chuyên nghiệp

Đại diện đơn vị phân phối độc quyền máy tính và đồng hồ Casio, ông Mai Ngọc Thạch, Thành viên HĐQT Công ty Cổ phần Anh Khuê Watch cho biết, thực trạng máy tính, đồng hồ Casio giả đang tồn tại và lưu thông trên thị trường rất nhiều, ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng, uy tín thương hiệu và công ty chân chính.

Trong 19 năm qua, được sự hỗ trợ của lực lượng chức năng đã có 115.773 máy tính Casio giả bị tịch thu, phạt hành chính lên đến 3,2 tỷ đồng. Doanh nghiệp phối hợp cùng các cơ quan Quản lý thị trường, Công an kinh tế thực hiện hơn 100 cuộc đột kích kiểm tra và tịch thu, tiêu hủy hàng chục nghìn chiếc đồng hồ Casio giả. Thế nhưng, vấn nạn hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT nhãn hàng Casio trên nền tảng trực tuyến cũng lại đang trở nên phức tạp, nhiều thủ đoạn đối phó đã trở nên tinh vi hơn.

Chiêu thức thường gặp của các đối tượng là chỉ trưng bày một vài mẫu hoặc vỏ hộp, sau đó, họ sẽ giới thiệu cho người tiêu dùng đây là sản phẩm loại 2. Hoặc thậm chí, ban đầu đối tượng sẽ đặt mua hàng chính hãng, rồi trộn lẫn với hàng giả và sẽ đưa sản phẩm thật khi bị kiểm tra để qua mặt cơ quan chức năng. Các đối tượng đăng hình ảnh sản phẩm thật trên trang thương mại điện tử với giá cực rẻ nhưng khi giao cho khách sản phẩm giả…, ông Mai Ngọc Thạch nhấn mạnh.

Đại diện nhãn hiệu Apple cho biết, các sản phẩm của Apple thường bị làm giả gồm: điện thoại iPhone, máy nghe nhạc iPod, tai nghe AirPods, đồng hồ thông minh Apple Watch… Các đối tượng làm giả để tránh bị phát hiện đã không sử dụng logo của Apple lên sản phẩm mà dùng tên sản phẩm mà doanh nghiệp đã đăng ký bảo hộ.

Để chống hàng giả, từ iPhone 14, Apple chuyển sang sử dụng lớp niêm phong bằng giấy thay màng nilon trên hộp đựng điện thoại. Đến thế hệ iPhone 15, hãng cải tiến thêm cơ chế quét tia UV lên seal nhằm giúp người dùng nhận biết hộp thật. Cách thức này được đánh giá sẽ khiến giới kinh doanh điện thoại khó bắt chước hơn. Tuy nhiên, một lượng lớn seal được làm giả vẫn nhanh chóng có mặt trên thị trường và được rao bán trên sàn thương mại điện tử. Điều này mang đến rủi ro cho người dùng như chất lượng máy không đảm bảo hoặc nguy cơ bị từ chối bảo hành. Đồng thời, các đối tượng sử dụng các seal này để gian lận hoàn trả sản phẩm không chính hãng về cho nhà sản xuất.

Bảo vệ doanh nghiệp, người tiêu dùng

Những hành vi vi phạm trong lĩnh vực SHTT không chỉ gây thiệt hại lớn cho các doanh nghiệp mà còn có thể dẫn đến sự phá sản của doanh nghiệp và làm cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước e ngại, hạn chế đầu tư vào Việt Nam hoặc đã đầu tư nhưng không dám mở rộng sản xuất kinh doanh nên sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam. Theo đó, đấu tranh phòng chống sản xuất, buôn bán hàng giả, xâm phạm quyền SHTT là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, lâu dài, đòi hỏi sự nỗ lực của các cấp, các ngành, các lực lượng chức năng và sự tham gia tích cực của toàn xã hội.

Ông Nguyễn Tiến Đạt, Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường TPHCM cho rằng, về phía các cơ quan thực thi phải xác định việc xử lý các hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, xâm phạm quyền SHTT là nhiệm vụ trọng tâm, phải quyết liệt thực hiện do làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường đầu tư, sản xuất, kinh doanh và sức khỏe của người dân.

Bên cạnh đó, vai trò tham gia của doanh nghiệp - chủ sở hữu quyền SHTT trong thực thi pháp luật về SHTT là rất quan trọng. Đây là quyền, là trách nhiệm của doanh nghiệp theo quy định của Luật SHTT nên doanh nghiệp không được buông lỏng quản lý, giám sát tiêu thụ hàng hoá, không nên coi việc chống hàng giả là của các cơ quan thực thi pháp luật và phải chủ động phối hợp với cơ quan thực thi để tiến hành kiểm tra, xử lý theo quy định khi bị xâm phạm quyền SHTT. Đồng thời tích cực nghiên cứu, áp dụng các tiến bộ của khoa học, công nghệ vào việc chống hàng giả, xâm phạm quyền SHTT…

Ngoài ra, theo các chuyên gia, do hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT thường rất đa dạng về mẫu mã, “linh hoạt” về giá và đặc biệt còn phong phú về chủng loại nên bên cạnh một số người mua lầm phải hàng giả do khó phân biệt được đâu là hàng thật, đâu là hàng giả vẫn có không ít người tiêu dùng thích, hình thức bên ngoài nhưng điều kiện thu nhập kinh tế thấp nên vẫn chấp nhận mua hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng. Điều này đã làm cho hàng giả có kênh tiêu thụ và còn tồn tại lâu dài.

Người tiêu dùng cần nâng cao tinh thần cảnh giác, trách nhiệm khi mua hàng và phải nhận thức rõ nhiệm vụ của mình trong việc chống hàng giả, xâm phạm quyền SHTT là việc làm rất cần thiết, không chỉ để bảo vệ quyền và lợi ích của mình mà còn bảo vệ sự phát triển của nền kinh tế đất nước, chống lại các hành vi phá hoại, kìm hãm sự phát triển của sản xuất, ông Nguyễn Tiến Đạt nói.