Luật mới sẽ buộc sàn và người bán chia sẻ trách nhiệm

Luật TMĐT được kỳ vọng sẽ kiểm soát hàng kém chất lượng và bảo vệ dữ liệu người tiêu dùng.

Chia sẻ trách nhiệm nếu hàng hoá vi phạm

Trách nhiệm pháp lý được siết chặt, vấn đề minh bạch và tuân thủ pháp luật để tồn tại đặt ra cấp thiết đối với thị trường TMĐT. Dự thảo Luật TMĐT đề xuất đưa sàn giao dịch vào diện phải chia sẻ trách nhiệm nếu hàng hóa vi phạm.

Theo ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển TMĐT và Công nghệ số (eComDX), Cục TMĐT và Kinh tế số, Bộ Công Thương, hiện nay, khung pháp lý về TMĐT tại Việt Nam tương đối đầy đủ, bao gồm: Luật Giao dịch điện tử, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, cùng các nghị định hướng dẫn như Nghị định số 52/2013/NĐ-CP và Nghị định số 85/2021/NĐ-CP.

Nghị định số 85/2021/NĐ-CP đã quy định trách nhiệm liên đới của sàn TMĐT trong trường hợp có hành vi vi phạm nếu sàn cung cấp dịch vụ thông tin và thu phí từ người bán.

Trước đây, các nền tảng TMĐT hoạt động như “chợ điện tử”, chỉ cung cấp không gian giao dịch mà không chịu trách nhiệm về chất lượng hàng hóa. Tuy nhiên, khi đã tham gia sâu vào quá trình giao dịch, sàn buộc phải cùng người bán chịu trách nhiệm pháp lý nếu phát hiện hành vi vi phạm.

“Quy định trách nhiệm liên đới của sàn với người bán là bước chuyển lớn nhằm bảo vệ người tiêu dùng và tạo áp lực để các nền tảng TMĐT kiểm soát tốt hơn hàng hóa, dịch vụ lưu thông trên sàn”, ông Tuấn nhận định.

Mục tiêu của cơ quan quản lý là hỗ trợ cộng đồng hiểu đúng và thực hiện đúng các quy định pháp luật. Trong thực tế, sự chuyển biến tích cực trong việc tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp cho thấy thị trường TMĐT Việt Nam đang từng bước trưởng thành, minh bạch và bền vững hơn.

Theo Báo cáo của Bộ Công Thương năm 2024, Việt Nam có hơn 76.000 website, ứng dụng TMĐT đã hoàn thành thủ tục thông báo/đăng ký, tăng 18% so với năm 2023. Tỷ lệ doanh nghiệp cập nhật chính sách đổi trả, bảo hành đạt hơn 65%, cải thiện đáng kể so với mức dưới 50% trước năm 2021.

Thống nhất quy định giữa môi trường thực và môi trường mạng

Dự thảo Luật TMĐT đang được Bộ Công Thương đưa ra lấy ý kiến rộng rãi là một phần trong chiến lược phát triển kinh tế số đến năm 2030, đưa TMĐT trở thành trụ cột trong hạ tầng thương mại hiện đại của Việt Nam.

Để xây dựng một môi trường TMĐT minh bạch và công bằng, các tổ chức, cá nhân cần nghiêm túc thực hiện những nghĩa vụ pháp lý cơ bản.

Theo Cục TMĐT và Kinh tế số, Luật TMĐT được kỳ vọng sẽ giải quyết rốt ráo những vấn đề còn tồn đọng thực tế như: việc định danh người bán, truy vết hành vi vi phạm, kiểm soát hàng kém chất lượng và bảo vệ dữ liệu người tiêu dùng.

Ông Nguyễn Hữu Tuấn cho biết, dự thảo Luật TMĐT tập trung vào 2 trụ cột chính, đó là bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, ngăn chặn thất thu thuế, hàng giả, hàng kém chất lượng, hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; thúc đẩy mô hình TMĐT xanh, bền vững và cạnh tranh lành mạnh với doanh nghiệp trong nước.

Hai trụ cột trên được cụ thể hóa qua 6 nhóm chính sách gồm:

Thứ nhất, xác định rõ loại hình và trách nhiệm của các chủ thể tham gia hoạt động TMĐT.

Thứ hai, mở rộng điều chỉnh đối với hoạt động xuyên biên giới và nhà đầu tư nước ngoài.

Thứ ba, kiểm soát hoạt động TMĐT trên nền tảng mạng xã hội và đa dịch vụ.

Thứ tư, quy định đối với các dịch vụ hỗ trợ TMĐT như kho vận, thanh toán, quảng cáo.

Thứ năm, hoàn thiện cơ chế giao kết hợp đồng điện tử nhằm bảo đảm tính pháp lý và truy cứu trách nhiệm.

Thứ sáu, xây dựng hành lang pháp lý cho TMĐT xanh, hướng đến phát triển bền vững.

Tóm lại, để xây dựng một môi trường TMĐT minh bạch và công bằng, các tổ chức, cá nhân cần nghiêm túc thực hiện những nghĩa vụ pháp lý cơ bản. Bao gồm:

Thông báo/Đăng ký website và ứng dụng có chức năng bán hàng tại Cổng thông tin điện tử của Bộ Công Thương (online.gov.vn).

Minh bạch thông tin người bán: Tên doanh nghiệp, địa chỉ, mã số thuế, điều kiện kinh doanh, giấy phép liên quan phải được công khai.

Thông tin sản phẩm đúng theo quy định về nhãn hàng hóa, bao gồm giá bán (nêu rõ đã bao gồm thuế/phí hay chưa).

Công khai chính sách bán hàng như đổi trả, hoàn tiền, đồng kiểm hàng khi giao.

Lưu trữ dữ liệu hoạt động tối thiểu 3 năm đối với các hoạt động như livestream bán hàng.