Diễn biến thương mại thế giới và cơ hội nổi lên
Theo báo cáo tháng 11 của Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (Bộ Công Thương) cho thấy, một số thay đổi quan trọng đang tác động trực tiếp đến hoạt động xuất khẩu của Việt Nam.
Việc Hoa Kỳ giảm thuế với một số mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và Trung Quốc tạm hoãn thuế 24% đối với hàng hóa Hoa Kỳ đã góp phần hạ nhiệt căng thẳng thương mại, giảm rủi ro đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu. Nhờ vậy, doanh nghiệp Việt có điều kiện dự báo nhu cầu và giá cả chính xác hơn, hạn chế biến động bất thường về thời gian giao hàng.
 |
| Ảnh minh họa |
Chính phủ Hoa Kỳ mở cửa trở lại sau 43 ngày đóng cửa liên bang cũng tạo lợi thế rõ rệt cho các doanh nghiệp Việt xuất khẩu sang thị trường này. Khi các cơ quan như: FDA, CBP, USDA hay Bộ Thương mại Hoa Kỳ hoạt động bình thường, thời gian kiểm định và cấp phép nhập khẩu được rút ngắn, nhất là đối với nhóm hàng kiểm soát chặt như thủy sản, trái cây, rau củ, hạt và các sản phẩm tiêu dùng.
Cùng với đó, sự ổn định của đồng USD sau khi Hoa Kỳ mở cửa trở lại giúp giảm rủi ro tỷ giá, góp phần ổn định hoạt động thanh toán quốc tế.
Đáng chú ý, Hoa Kỳ giảm thuế nhập khẩu hơn 200 mặt hàng thực phẩm, trong đó có cà phê, ca cao, gia vị, chuối, dừa và các loại quả nhiệt đới. Đây đều là mặt hàng thế mạnh của Việt Nam, mở cơ hội lớn để mở rộng thị phần.
Khi thuế giảm, giá bán lẻ tại Hoa Kỳ có xu hướng hạ, giúp hàng Việt tiếp cận người tiêu dùng dễ dàng hơn. Trong bối cảnh giá thực phẩm tại Hoa Kỳ tăng, các nhà nhập khẩu ưu tiên nguồn hàng ổn định và giá cạnh tranh, qua đó nâng vị thế của doanh nghiệp Việt.
Trong khi đó, quyết định của EU chấm dứt miễn thuế cho đơn hàng thương mại điện tử giá thấp lại đặt ra thách thức mới. Mô hình gửi từng đơn lẻ trở nên kém hiệu quả, buộc doanh nghiệp phải chuyển sang mô hình giao dịch thương mại diễn ra giữa hai doanh nghiệp với nhau (B2B), phân phối qua kho trung tâm hoặc hợp tác với đối tác địa phương để tối ưu chi phí thuế và logistics. Xu hướng giảm giá dầu thế giới cũng góp phần giảm chi phí vận tải quốc tế, tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt đẩy mạnh thương mại điện tử xuyên biên giới.
Bên cạnh đó, thị trường Ấn Độ vẫn là điểm sáng tăng trưởng xuất khẩu cho doanh nghiệp Việt. Các mặt hàng điện tử, máy tính, sắt thép, hóa chất và các sản phẩm tiêu dùng giá trị gia tăng, đồ gỗ, mây tre, thủ công mỹ nghệ có cơ hội tiếp cận tầng lớp trung lưu đang tăng nhanh thông qua hội chợ và các chương trình xúc tiến thương mại quốc gia.
Định hướng thích ứng cho doanh nghiệp Việt cuối năm 2025
Để tận dụng cơ hội từ các thị trường lớn, báo cáo của Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương khuyến nghị: doanh nghiệp Việt cần tích cực tham gia các hội chợ chuyên ngành, các chương trình kết nối B2B, đặc biệt là “Hội chợ Mùa Thu 2025”, nơi có nhu cầu lớn đối với sản phẩm tiêu dùng, đồ gỗ và thủ công mỹ nghệ.
Doanh nghiệp Việt cần rà soát quy trình sản xuất, nâng cấp kiểm định, truy xuất nguồn gốc nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn và môi trường của Hoa Kỳ và Canada như: FDA, USDA, UL hay FSC.
Điều này giúp giảm rủi ro bị giữ hàng, chậm thông quan hoặc bị điều tra thương mại. Trước cạnh tranh gia tăng tại thị trường Canada, doanh nghiệp Việt cũng cần mở rộng xuất khẩu sang các quốc gia CPTPP khác như: Chile, Peru; phát triển thương mại điện tử xuyên biên giới và hệ thống đại lý địa phương.
Trước xu hướng Hoa Kỳ thúc đẩy nội địa hóa và dịch chuyển sản xuất sang Mexico, doanh nghiệp Việt cần đầu tư đổi mới công nghệ, tự động hóa dây chuyền, cải tiến thiết kế, nâng cao chất lượng sản phẩm, nhất là trong ngành linh kiện, điện tử và cơ khí. Các ngành thép, xi măng, dệt may, điện tử phải coi thuế carbon và tiêu chuẩn carbon là yêu cầu bắt buộc trong 5 năm tới.
Bên cạnh đó, các công ty xuất nhập khẩu và logistics Việt nên sử dụng công cụ bảo hiểm rủi ro giá năng lượng, tối ưu chi phí vận tải đường sắt qua các hành lang mới tại Trung Á; đồng thời nâng cao năng lực kỹ thuật cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ để đáp ứng tiêu chuẩn ngành ô tô và cơ khí chính xác.
Mô hình gửi đơn lẻ từ Việt Nam sang EU cần được thay thế bằng kho trung tâm hoặc hợp tác với nhà phân phối nhằm tối ưu thuế, logistics, bảo hành và hoàn trả.
Cuối năm 2025 là thời điểm quan trọng để doanh nghiệp Việt củng cố năng lực cạnh tranh, đa dạng hóa thị trường và duy trì vị thế xuất khẩu bền vững.
