Doanh nghiệp thủy sản ứng phó với khó khăn nửa cuối năm

	Thận trọng với tỷ giá nửa cuối năm
	Doanh nghiệp công nghiệp đối diện nhiều khó khăn nửa cuối năm
	Xuất khẩu thủy sản: Sau tăng trưởng là khó khăn

Chế biến thủy sản xuất khẩu. Ảnh: T.H

Mỗi tháng thu về gần 1 tỷ USD

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), trong 6 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu thủy sản tăng trưởng ấn tượng, đạt kim ngạch xấp xỉ 6 tỷ USD, tăng 40% so với nửa đầu năm 2021. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy ngành thủy sản Việt Nam đang dần phục hồi sau đại dịch Covid-19 và tăng trưởng xuất khẩu trở lại. Với tốc độ tăng trưởng và bối cảnh cung – cầu hiện nay, dự báo xuất khẩu thủy sản Việt Nam sẽ đạt 9,5 – 10 tỷ USD trong năm nay.

Đứng trước sự tăng trưởng vượt bậc của ngành xuất khẩu thuỷ sản tại Việt Nam, các doanh nghiệp đã nhanh chóng nắm bắt thời cơ thị trường, đẩy mạnh xuất khẩu các loại thuỷ sản để có thể bứt phá, nâng cao lợi nhuận doanh nghiệp.

Theo ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm Sao Ta, công ty ước doanh thu 6 tháng đầu năm tăng 35% và lợi nhuận tăng 45% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân tốc độ tăng lợi nhuận mạnh hơn doanh thu là nhờ nuôi tôm nửa đầu năm khả quan, giá thành sản phẩm cuối cùng giảm trong khi giá bán ra tốt. Trong các tháng gần đây, Ấn Độ và Ecuador xuất khẩu tôm nhiều qua Mỹ. Trong bối cảnh lạm phát cao ở nền kinh tế lớn nhất thế giới này, người dân có xu hướng tiết kiệm thì tôm Ấn Độ và Ecuador có lợi thế giá rẻ tạo áp lực lớn cho tôm Việt Nam. Dự báo xuất khẩu sang Mỹ trong nửa cuối năm sẽ khó khăn, người tiêu dùng Mỹ có xu hướng tìm đến sản phẩm rẻ tiền hơn trong khi tôm Việt vẫn có giá thành cao so với các nước bạn. Tuy nhiên, Việt Nam còn nhiều thị trường khác để khai thác như châu Âu, Nhật Bản, các thị trường này vẫn chưa xuất hiện yếu tố bất lợi cho tôm Việt.

Theo đánh giá của các chuyên gia, xuất khẩu thủy sản trong những tháng đầu năm tăng trưởng tốt thể hiện sự nhanh nhạy của các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam, biết chớp thời cơ để gia tăng xuất khẩu. Chẳng hạn, lạm phát và chiến sự Nga – Ukraine lại là cơ hội cho cá tra trong năm 2022. Nhiều thị trường lớn thiếu cá thịt trắng, nhất là cá tuyết, như thị trường EU, Mỹ, Anh do lệnh trừng phạt với Nga, nhiều nhà hàng ở các thị trường này đã phải bỏ cá tuyết ra khỏi thực đơn. Cá tra có cơ hội giành thị phần tại những thị trường này. Chính vì thế, xuất khẩu cá tra sang Anh nửa đầu năm nay tăng đột biến gấp 6 lần cùng kỳ, xuất khẩu sang Tây Ban Nha tăng gấp gần 3 lần, sang Pháp, Hà Lan, Đức, Bỉ đều có mức tăng 45-90%. Nửa đầu năm nay, xuất khẩu cá tra của cả nước đạt trên 1,4 tỷ USD, tăng 83% so với cùng kỳ năm ngoái và chiếm 1/4 doanh số xuất khẩu thuỷ sản.

Nhiều phương án ứng phó

Theo phân tích từ các chuyên gia kinh tế, có khá nhiều thách thức cho xuất khẩu thủy sản trong nửa cuối năm. Trước hết là sự khan hiếm nguồn nguyên liệu đảm bảo cho sản xuất xuất khẩu, kế tiếp là sự gia tăng cước phí tàu biển và các chi phí đầu vào tăng. Tính đến nay, giá xăng đã tăng hơn 50% so với cuối năm 2021. Giá xăng dầu tăng đã kéo theo hàng loạt hệ lụy trong giai đoạn kích cầu tiêu dùng phục hồi kinh tế. Điều này cũng đồng nghĩa với rất nhiều ngành sản xuất đang đối mặt với khó khăn, nhất là những ngành tỷ lệ xăng dầu chiếm chi phí lớn trong tổng chi phí đầu vào như vận tải, chế biến thủy sản. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp vừa hoạt động vừa nhìn nhận thị trường để đưa ra những chính sách hợp lý để vừa tiết giảm chi phí sản xuất vừa giữ giá bán ở mức phù hợp nhất với đối tác.

Theo bà Lê Hằng, Phó Giám đốc Trung tâm đào tạo của VASEP, thiếu nguyên liệu cho chế biến nên đã ảnh hưởng đến kim ngạch xuất khẩu. Doanh số xuất tôm xuất khẩu trong tháng 6/2022 chỉ duy trì mức tăng trưởng khiêm tốn 7%, đạt 450 triệu USD. Luỹ kế nửa đầu năm 2022, xuất khẩu tôm đạt 2,3 tỷ USD, tăng 33% so với cùng kỳ và chiếm 40% tổng xuất khẩu thuỷ sản. Theo đại diện Công ty CP Thủy sản và Xuất nhập khẩu Côn Đảo, giá xăng tăng khiến chi phí một chuyến biển cũng tăng lên. Trung bình chi phí một chuyến biển đã tăng lên 1-1,5 tỷ đồng, chiếm 30-40% tổng chi phí nên ngư dân cho tàu nằm bờ không đi đánh bắt. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nguyên liệu cung cấp cho nhà máy chế biến thủy sản. Công ty tăng cường kiểm soát tất cả các khâu sản xuất để tiết giảm tối đa các khoản chi phí, đồng thời tìm kiếm các nguồn cung nguyên liệu thay thế nhằm giảm giá thành sản xuất.

Theo nhận định của lãnh đạo Công ty CP Thực phẩm Sao Ta, lạm phát khiến sức cầu không như ý và giá cả tiêu thụ khó cải thiện. Nguồn tôm nguyên liệu sẽ giảm mạnh vì người nuôi chùng tay thả nuôi vụ 2 do dịch bệnh còn tiềm ẩn. Sách lược ứng phó của Sao Ta là tăng cường tiêu thụ các thị trường phù hợp thế mạnh của công ty và có tỉ suất lợi nhuận tốt. Năm 2021, Sao Ta chỉ quản lý 270 ha đất nuôi. Đầu năm 2022, Sao Ta thêm 52 ha đất nuôi từ dự án do tỉnh Sóc Trăng giao cho công ty thành viên Khang An và cuối năm 2022, thêm 203 ha từ khu nuôi nói trên. Như vậy đến năm 2024, Sao Ta sẽ nuôi phủ kín hơn 520 ha đất nuôi do mình quản lý, hoàn tất chỉ tiêu trước một năm. Sao Ta mở rộng vùng nuôi, đồng thời cũng tăng chỉ tiêu sản lượng tôm chế biến, cho nên tự chủ 30-40% nguyên liệu.

Năm 2022, khá nhiều trang trại nuôi ở nhiều tỉnh đang vất vả vì dịch bệnh trên tôm nuôi, thậm chí có trang trại phải đóng cửa. Khu nuôi tôm của Sao Ta tôm cũng bị dịch bệnh. Tuy nhiên, do công tác an toàn sinh học ở đây được thực thi khá triệt để nên dịch bệnh tác hại trong phạm vi kiểm soát được. Lạm phát giá và thiếu nguyên liệu là một bài toán khó cho doanh nghiệp tôm trong giai đoạn hiện nay. Tôm chân trắng tươi, đông lạnh kích thước nhỏ vẫn được ưa chuộng trong giai đoạn khủng hoảng lạm phát này. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp thủy sản đã chọn giải pháp tăng tỷ lệ tôm chế biến giá trị gia tăng để xuất khẩu sang những thị trường cao cấp, như: Nhật Bản, Mỹ, EU nhằm khắc phục bối cảnh nguyên liệu khan hiếm...