Địa phương sáng tạo, doanh nghiệp nhiệt huyết

	Hải quan Đồng Tháp: Dẫn đầu bảng xếp hạng chỉ số năng lực cạnh tranh của tỉnh
	Tạo chuyển biến mạnh mẽ về môi trường kinh doanh, năng lực cạnh tranh
	WCO: Thúc đẩy tính cạnh tranh, an toàn và bền vững của các khu vực thương mại tự do

Ảnh: PCI

Đánh giá cao tính linh hoạt, sáng tạo

Dưới tác động của đại dịch Covid-19, báo cáo Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2020 vừa được Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) công bố cho thấy, niềm tin kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam đã có sự sụt giảm, khi chỉ ghi nhận 41% doanh nghiệp dự kiến mở rộng quy mô kinh doanh trong 2 năm tới, giảm đáng kể so với mức 51% của năm 2019. Cũng theo báo cáo này, có tới 13% doanh nghiệp dự kiến giảm quy mô hoặc đóng cửa, mức cao nhất trong 15 năm VCCI tiến hành điều tra PCI tại toàn bộ tỉnh, thành phố ở Việt Nam.

Có thể thấy, những diễn biến của dịch Covid-19 đã và đang đặt ra nhiều thách thức to lớn đối với các doanh nghiệp, song vẫn có cơ sở để kỳ vọng vào một triển vọng tích cực hơn trong thời gian tới. Theo các chuyên gia, đầu tiên là sức chống chịu của doanh nghiệp - nhiều doanh nghiệp trải qua một năm chật vật chống đỡ khó khăn đã dần tự điều chỉnh để tồn tại và thích ứng với bối cảnh nhiều biến động, thậm chí không ít doanh nghiệp đã tìm được cơ hội mới. Quan trọng không kém, việc Chính phủ Việt Nam áp dụng các biện pháp chống dịch đi kèm với chính sách khôi phục và phát triển kinh tế trong nước sẽ là những bệ đỡ hữu hiệu để nâng đỡ tinh thần kinh doanh của doanh nghiệp.

Đặc biệt, những cải cách về thủ tục hành chính, môi trường kinh doanh đang là bệ đỡ quan trọng cho các doanh nghiệp trên con đường phục hồi. Điều đáng mừng là vấn đề này tại các địa phương trên toàn quốc đều có sự cải thiện mạnh mẽ. Điều tra PCI cho thấy một loạt chỉ tiêu đo lường về tham nhũng (chi phí không chính thức) đã có những cải thiện đáng kể. Cụ thể, tỷ lệ doanh nghiệp cho biết phải trả chi phí không chính thức trong điều tra 2020 giảm xuống mức 44,9%, so với mức 66% của năm 2016 và ở mức thấp nhất trong 15 năm qua (năm 2006 là 70%). Gánh nặng chi phí không chính thức đã giảm theo thời gian, khi có 84,4% doanh nghiệp cho biết các khoản chi phí không chính thức ở mức chấp nhận được, tăng đáng kể so với con số 79,2% của năm 2016.

Ngoài ra, điều tra PCI cũng cho thấy các doanh nghiệp đã đánh giá tích cực hơn về tính linh hoạt, sáng tạo của chính quyền các tỉnh, thành phố trong quá trình thực thi chính sách, pháp luật của Trung ương. Chia sẻ thêm về vấn đề này, ông Phạm Thiện Nghĩa, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp (địa phương đứng thứ hai trong bảng xếp hạng PCI 2020) cho biết, lãnh đạo tỉnh đã xác định phải thay đổi từ tư duy, như từ người nông dân phải nâng lên thành nông dân chuyên nghiệp, tiến lên thành doanh nhân. Do đó, tỉnh đã xây dựng đề án phát triển nông nghiệp, gắn với xây dựng nông thôn mới, phát triển giáo dục, đào tạo, đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài với phương châm vừa làm thuê vừa làm chủ. Đẩy mạnh phong trào khởi nghiệp, thu hút các câu lạc bộ để hướng dẫn phong trào khởi nghiệp. Theo ông Phạm Thiện Nghĩa, tỉnh luôn xem cải cách hành chính là trọng tâm nhất, trên tinh thần lấy nhân dân là cốt lõi, doanh nghiệp là động lực để kiên quyết cải cách các tiêu chí chưa được tốt theo PCI 2020.

Quan trọng là nâng cao chất lượng thực thi

Dù công cuộc cải cách đã có những thành tựu nhất định, nhưng theo ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI, hầu hết địa phương đã thực hiện thành công các nhóm cải cách dễ như rút ngắn thời gian, công khai thủ tục, đơn giản hoá thủ tục hành chính… Nhưng còn nhiều giải pháp khó hơn như cơ chế phải minh bạch, chính sách đất đai cần thuận lợi, giải quyết tranh chấp có hiệu quả, bộ máy liêm chính, năng động… thì chưa có nhiều chuyển biến, thậm chí một số lĩnh vực đảo chiều.

Theo kết quả điều tra PCI, cứ trong 4 doanh nghiệp thì có 1 doanh nghiệp cho rằng địa phương ưu ái các doanh nghiệp nhà nước, gây khó khăn cho doanh nghiệp tư nhân. Cứ trong 3 doanh nghiệp thì có gần 1 doanh nghiệp cho rằng chính quyền còn ưu ái cho doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Vẫn còn 40% doanh nghiệp chưa sẵn sàng sử dụng toà án để giải quyết các tranh chấp về kinh tế. Gần 45% doanh nghiệp cho biết họ phải trả các chi phí không chính thức. 54% doanh nghiệp cho rằng hiện tượng nhũng nhiều vẫn còn. 20% doanh nghiệp đánh giá cán bộ nhà nước trong xử lý công việc còn chưa hiệu quả, chưa thân thiện và cũng còn tới 3% doanh nghiệp phản ánh mỗi năm họ còn bị thanh, kiểm tra quá 5 lần…

Những số liệu này cho thấy, đà cải cách đã có phần chững lại và phải có những nỗ lực hơn nữa. Ông Đậu Anh Tuấn nhìn nhận, điều quan trọng nhất với các địa phương hiện không chỉ là ban hành chính sách, xây dựng đường lối mà điều quan trọng chính là nâng cao chất lượng thực thi. Ngoài ra, các văn bản pháp luật cần có chất lượng ngày càng cao hơn, rõ ràng, ổn định hơn; hệ thống thủ tục hành chính cần đơn giản, minh bạch hơn; đội ngũ công chức cần chuyên nghiệp và tinh thông nghiệp vụ hơn. Nhưng ông Tuấn cũng cho rằng, các doanh nghiệp cũng phải nỗ lực rất nhiều, doanh nghiệp phải đồng hành cùng địa phương để hành động, cùng nâng cao chất lượng cải cách.

Nhìn nhận thẳng vào những điểm còn tồn tại của địa phương, đại diện lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh cho biết, tỉnh Bắc Ninh sẽ cải thiện những điểm còn hạn chế theo báo cáo PCI để hỗ trợ doanh nghiệp tốt hơn, ví dụ như chỉ số tiếp cận đất đai, chỉ số sáng tạo và năng động… Do đó, trong thời gian tới, địa phương sẽ phải có những giải pháp mang tính đồng bộ, xây dựng kế hoạch cụ thể, nâng cao tính lỷ luật trong việc thực thi chính sách, nỗ lực đồng hành cùng doanh nghiệp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển.