Xuất khẩu rau quả hướng đến mục tiêu 10 tỷ USD

Sầu riêng là một trong những nông sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Ảnh: Ngọc Thạch

Thông tin trên được Hiệp hội rau quả Việt Nam thông tin tại Đại hội nhiệm kỳ V của hiệp hội ngày 6/1/2025.

Theo ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ tịch Hiệp hội rau quả Việt Nam, cả nước hiện có trên 150 cơ sở chế biến rau quả quy mô công nghiệp, với tổng công suất thiết kế 2,2 triệu tấn sản phẩm/năm, ngoài ra còn có trên 7.000 cơ sở chế biến quy mô nhỏ.

Ngành chế biến rau quả của Việt nam trong 5 năm qua đã có nhiều thay đổi, nhiều cơ sở và nhà máy chế biến mới với công nghệ, máy móc thiết bị tiên tiến hiện đại được xây dựng và đi vào hoạt động, cung cấp sản lượng rau quả chế biến lớn hơn, góp phần nâng cao năng lực tiêu thụ sản phẩm cho nông dân.

Ngành chế biến rau quả cũng tạo ra nhiều chủng loại sản phẩm từ cùng một loại nguyên liệu góp phần nâng cao năng tiêu thụ và mở rộng thị trường cho rau quả. Tuy nhiên với năng lực hiện tại ngành chế biến rau quả chưa tương xứng với sự tăng trưởng mạnh mẽ của lĩnh vực sản xuất nguyên liệu.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hoàng Trung cho biết, XK rau quả tăng liên tục trong thời gian dài, đặc biệt năm 2024, toàn ngành nông nghiệp XK trên 62 tỷ USD, trong đó có kết quả đóng góp rất lớn của ngành rau quả.

Hầu hết các thị trường lớn, thị trường chính doanh nghiệp Việt Nam đều vượt qua các rào cản thương mại; chất lượng XK được cải thiện rất lớn, trái cây Việt Nam ngày càng được ưa chuộng tại nhiều thị trường… đưa Việt Nam trở thành quốc gia hàng đầu XK rau quả.

“Với những tiền đề trên, các doanh nghiệp ngành rau quả Việt Nam cần phát huy giữ vững và mở rộng thị phần tại các thị trường chính và thị trường truyền thống”- Thứ trưởng Hoàng Trung nhấn mạnh.

Theo các doanh nghiệp, để hỗ trợ sản xuất xuất khẩu, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách mở đường và thúc đẩy nông nghiệp nói chung và rau quả nói riêng phát triển như: xây dựng chiến lược phát triển trung hạn, dài hạn ngành nông nghiệp tái cơ cấu ngành nông nghiệp, đẩy mạnh cơ giới hoá, tự động hoá, ứng dụng công nghệ cao, phát triển nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn, giảm phát thải, chuyển đổi số, vận động, khuyến khích, hỗ trợ để người sản xuất áp dụng các quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt như VietGap, Global, đăng ký và thực hiện các quy định về Mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói... nhằm nâng cao năng suất, sản lượng, chất lượng, nâng cao giá trị gia tăng của nông sản đáp ứng đúng nhu cầu thị trường với mục đích chuyển dần từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất lớn tập trung, phát triển bền vững.

Việt Nam đang hội nhập tốt vào kinh tế toàn cầu, nhà nước đã tích cực đàm phán và ký kết được 16 hiệp định thương mại tự do thế hệ mới để mở rộng thị trường XK cho rau quả, đặc biệt là các hiệp định giữa Việt nam và Trung quốc trong việc cấp phép nhập khẩu chính ngạch cho 12 mặt hàng trái cây của Việt nam trong đó có mặt hàng sầu riêng đã đẩy kim ngạch XK rau quả của Việt Nam sang Trung quốc lên một mốc phát triển mới.

Cùng với đó, các chương trình xúc tiến thương mại tới các thị trưởng truyền thống cũng như các thị trường mới đã giúp nhiều doanh nghiệp tìm được khách hàng, thị trường góp phần thúc đẩy sản xuất và tiêu thụ rau quả ngày càng mạnh mẽ.

Nhiều hình thức tiêu thụ mới hình thành và phát triển nhanh chóng như thương mại điện tử, liên doanh, liên kết tiêu thụ, mợ rộng thị trường ..

Nhìn lại trong thời gian qua, XK trái cây nước ta đã tăng trưởng tốt ở nhiều thị trường. Dự báo trong những năm tới thị trường XK còn tiếp tục phát triển mở rộng với 5 khu vực chính, gồm: Trung Quốc, Hàn Quốc, các nước ASEAN, Hong Kong, Hoa Kỳ, Canada và EU. Bên cạnh đó là các thị trường tiềm năng như Ấn Độ, UAE, Australia và New Zealand.

Đặc biệt, Hiệp hội rau quả Việt Nam đã chỉ ra một số hạn chế cần khắc phục để đưa kim ngạch XK rau quả đạt mục tiêu 10 tỷ USD vào năm 2030. Đó là, khâu tổ chức sản xuất chưa thực sự đáp ứng được đầy đủ các yêu cầu, đặc biệt là yêu cầu XK; thiếu mô hình sản xuất theo chuỗi do quy mô nhỏ lẻ, manh mún, phân tán.

Diện tích trồng cây ăn quả áp dụng quy trình sản xuất an toàn (GlobalGAP, VietGAP) hoặc theo hướng an toàn còn thấp (20-30% trên tổng diện tích). Việc lạm dụng phân hoá học, thuốc bảo vệ thực vật luôn là nguyên nhân dẫn đến không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm gây khó khăn cho công tác quản lý chất lượng ảnh hưởng đến thương hiệu trái cây Việt trên thị trường nội địa và XK.

Số lượng mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói được cấp từ các nước nhập khẩu như Trung Quốc còn ít so với quy mô sản xuất của Việt Nam đặc biệt đối với ngành hàng Sầu Riêng. Tính đến nay mới chỉ có 708 mã vùng trồng và 168 mã cơ sở đóng gói cho khoảng 25 nghìn ha/150.000 ha...