Tìm giải pháp logistics tối ưu thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa bền vững

Cảng TCIT đón chuyến tàu đầu tiên thuộc tuyến dịch vụ KTX2 mở ra cơ hội cho hàng xuất khẩu của Việt Nam

Nhiều tác động đối với hàng hóa xuất khẩu

Thông tin trên được các chuyên gia chia sẻ tại hội thảo trực tuyến với chủ đề: “Xuất khẩu và Logistics của Việt Nam hiện nay: Cơ hội, Thách thức và Giải pháp” do Hiệp hội Logistics TP.Hồ Chí Minh (HLA) tổ chức mới đây.

Tại hội thảo, ông Nguyễn Hoài Chung, Phó Ban Chính sách HLA đã phân tích sâu sắc thực trạng xuất khẩu và logistics Việt Nam trước những áp lực mới từ chính sách thương mại của Hoa Kỳ.

Ông Chung nhấn mạnh tác động nghiêm trọng từ việc Hoa Kỳ áp thuế đối ứng lên hàng hóa xuất khẩu Việt Nam, làm giảm sức cạnh tranh trực tiếp của hàng Việt Nam trên thị trường Mỹ, ảnh hưởng đến dòng vốn FDI sản xuất đang dịch chuyển vào Việt Nam và gia tăng sức ép lên tỷ giá…

Với ngành gỗ, ông Nguyễn Chánh Phương, Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP. Hồ Chí Minh cho biết, Việt Nam đứng thứ 2 thế giới về xuất khẩu đồ gỗ (sau Trung Quốc). Công nghệ chế biến gỗ của Việt Nam nổi trội có thể so sánh với các nước như Đức, Ý…

Theo ông Phương, năm 2024 Việt Nam xuất khẩu gỗ đạt 15,8 tỷ USD; năm 2025, ngành gỗ đặt mục tiêu xuất khẩu 18 tỷ USD.

Ngành chế biến gỗ trong 10 năm gần đây đã chủ động được nguồn nguyên liệu đồng thời có lợi thế về nhân công, với 500.000 -600.000 công nhân sản xuất, chế biến gỗ xuất khẩu.

Theo ông Nguyễn Chánh Phương, cả nước hiện có 6.000 doanh nghiệp chế biến gỗ, trong đó có 45% doanh nghiệp có khả năng xuất khẩu. Hiện mỗi năm ngành gỗ nhập khẩu khoảng 2,5-3 tỷ USD nguyên liệu gỗ phục vụ chế biến, xuất khẩu. Nguồn nhập khẩu chủ yếu từ châu Âu, châu Phi…

Các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu gỗ chủ yếu tập trung tại TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Bà Rịa- Vũng Tàu… nơi có hệ thống cảng biển hiện tại, dịch vụ đáp ứng yêu cầu của các doanh nghiệp.

Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo về những áp lực gia tăng từ các thị trường lớn như Mỹ và EU, nơi các yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, chứng chỉ FSC, và các tiêu chuẩn bền vững ngày càng cao. Ông đề xuất các chiến lược cụ thể như chuyển đổi từ gia công sang giá trị cao, từ sản phẩm sơ chế sang nội thất hoàn chỉnh, xây dựng chuỗi liên kết vùng nguyên liệu – nhà máy - logistics, và thay đổi tư duy “bền vững” là các điều kiện cần để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ngành gỗ.

Thay đổi phương thức giao nhận hàng hóa

Chia sẻ với cộng đồng doanh nghiệp về những giải pháp hỗ trợ của ngành logistics đối với hoạt động XNK, ông Trương Tấn Lộc, Giám đốc Marketing Binh đoàn 20- (Binh đoàn Kinh tế biển) Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn cho biết, dù trong bối cảnh thị trường xuất nhập khẩu có nhiều biến động nhưng năng lực vận tải và nhu cầu kết nối hàng hóa giữa Việt Nam và thế giới không suy giảm, trung bình mỗi tuần vẫn có 20 tàu từ các cảng ở Việt Nam có các tuyến dịch vụ kết nối hàng hóa xuất nhập khẩu với thị trường quốc tế. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2025, các cảng tại Việt Nam đã đón thêm 24 tuyến dịch vụ so với thời điểm cuối năm 2024.

Đánh giá của các chuyên gia cho thấy, xu hướng tìm kiếm và đầu tư các cảng mới trên thế giới đang phản ánh năng lực xử lý hàng hóa tại các cảng hiện hữu không theo kịp năng lực vận tải.

Theo ông Lộc, nhận định này rất đúng với các cảng tại khu vực phía Nam. Bởi trong 6 tháng đầu năm 2025, các cảng tại khu vực phía Nam tăng 19 tuyến dịch vụ (chiếm 80% tăng trưởng cả nước), nhưng không có thêm cảng mới đi vào hoạt động. Hiện nay, một số cảng phía Nam đang phải gồng mình để xử lý lượng hàng hóa tăng nhanh trong thời gian qua.

Tuyến dịch vụ PEARL là cầu nối quan trọng kết nối Việt Nam và bờ Tây Hoa Kỳ được kết nối từ đầu năm 2025 tại cảng TCIT

Từ thực tế trên, Binh đoàn 20- Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn đã linh hoạt triển khai nhiều giải pháp mới để khơi thông dòng chảy hàng hóa và góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu của nước ta, như: phát triển cơ sở mới, kết nối mới; đa dạng hóa thị trường; mở rộng đầu tư; tăng cường hợp tác…

Các giải pháp nổi bật là hợp tác với cảng Phước An, VICT nhằm khơi thông dòng chảy thương mại; đầu tư xây dựng Bến 7-8 Lạch Huyện, hiện đại hóa cảng Tân Cảng Cát Lái, hợp tác CMIT khai thác Bến 3, thay thế cẩu RTG mới tại các cảng trong hệ thống TCSG nhằm tăng năng lực khai thác cảng; chuyển đổi số, chuyển đổi xanh…

Một trong những giải pháp ông Lộc chú trọng nhấn mạnh là hướng đến việc thay đổi tập quán giao nhận của khách hàng nhằm cân đối chuỗi logistics.

Để góp phần hướng đến thay đổi tập quán giao nhận, Tân Cảng Sài Gòn phát triển nhiều tuyến kết nối mới, cơ sở mới nhằm tạo ra nhiều lựa chọn thuận lợi, phù hợp hơn cho khách hàng trong việc giao nhận, cụ thể như: tuyến đường bộ Cái Mép – Long Bình, mở cảng đích tại ICD Tân Cảng Long Bình nhằm phục vụ các khách hàng tại khu vực Đồng Nai và không phát sinh chi phí; tuyến đường bộ Cái Mép về các Depot tại Thành phố Hồ Chí Minh; mở depot mới bên trong cảng Tân Cảng Hiệp Phước; kết nối với các Depot bên ngoài cảng TCIT tạo bãi container nối dài.

“Những thay đổi của chuỗi logistics trong 6 tháng đầu năm 2025 tương đương với biến động của cả 10 năm trước đó” ông Lộc nhấn mạnh.

Do đó, để thích nghi với bối cảnh mới, các doanh nghiệp cần chủ động ứng biến và thay đổi tư duy trong giao nhận. Những thói quen cũ vốn đã không còn phù hợp với những thách thức của thời đại.

Những giải pháp trên đã được cộng đồng doanh nghiệp XNK, doanh nghiệp logistics quan tâm, đồng thuận nhằm chung tay đưa hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam ngày càng phát triển..