Ngân hàng “tấp nập” về đích sớm nhưng nặng gánh nợ xấu

So sánh tỷ lệ nợ xấu của một số ngân hàng cuối năm 2019, 6 tháng và 9 tháng năm 2020. Biểu đồ: H.Dịu

Tăng tốc cán đích

Tại LienVietPostBank, nhờ sự tăng trưởng đột biến về lợi nhuận quý 3, giúp lợi nhuận 9 tháng của ngân hàng này đạt 1.741 tỷ đồng, tăng 6,4% so với cùng kỳ năm ngoái, vượt 2,4% so với chỉ tiêu đề ra cả năm. Ban lãnh đạo LienVietPostBank dự báo, những tháng còn lại của năm, nền kinh tế tiếp tục phục hồi, nhu cầu vay kinh doanh, vay tiêu dùng sẽ tăng mạnh trở lại, lợi nhuận trước thuế năm 2020 của ngân hàng sẽ vượt kết quả năm 2019 và đạt mức cao nhất trong 12 năm hoạt động của ngân hàng.

Tương tự, 9 tháng năm 2929, lợi nhuận trước thuế của MSB đạt trên 1.666 tỷ, tăng 56% so với cùng kỳ năm trước, vượt 16% kế hoạch năm (1.439 tỷ đồng). Lợi nhuận sau thuế đạt gần 1.328 tỷ đồng, tăng 53% và bằng 127% tổng lợi nhuận sau thuế của cả năm 2019.

Ngoài ra, một số ngân hàng có lợi nhuận giảm hơn so với cùng kỳ năm trước, nhưng vẫn vượt đích kế hoạch cả năm 2020. Tại Saigonbank, lợi nhuận trước thuế 9 tháng đầu năm 2020 của ngân hàng đạt 177 tỷ đồng, giảm 19,7% so với cùng kỳ năm 2019 nhưng vẫn vượt 36% so với mục tiêu cả năm. VietBank cũng có lợi nhuận trước thuế đạt 374 tỷ đồng, giảm 13% so với cùng kỳ năm trước nhưng đã vượt 25% kế hoạch cả năm.

Cùng một số ngân hàng đã về đích, nhiều ngân hàng thương mại cũng đã đạt trên dưới 90% kế hoạch của cả năm. Báo cáo tài chính của VPBank cho thấy, lợi nhuận trước thuế 9 tháng đã đạt 92% kế hoạch đề ra, tương đương với gần 9.400 tỷ đồng, tăng gần 30% so với cùng kỳ năm trước. Lũy kế 9 tháng, kợi nhuận trước thuế của VIB cũng đạt 4.025 tỷ đồng, tăng 38,1% so với cùng kỳ năm trước và đạt gần 90% chỉ tiêu cả năm. Tương tự, các ngân hàng như Sacombank, MB, Techcombank… cũng đã hoàn thành khoảng 90% kế hoạch cả năm sau 9 tháng.

Mặc dù vậy, ở bức tranh ngược lại, vẫn còn một số ít ngân hàng đang gặp khó khăn trong việc hoàn thành kế hoạch năm. Đơn cử, Kienlongbank với lợi nhuận 9 tháng mới là 144 tỷ đồng, đạt chưa đầy 20% kế hoạch năm, giảm 38,7% so với cùng kỳ năm 2019, trong khi ngân hàng này đặt mục tiêu lợi nhuận trước thuế cả năm 2020 là 750 tỷ đồng.

Theo giải trình của ban lãnh đạo Kienlongbank, nguyên nhân khiến lợi nhuận giảm chủ yếu do ngân hàng giảm thu nhập khi triển khai chính sách hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 theo quy định; hơn nữa, ngân hàng còn phải tăng chi phí dự phòng rủi ro cho các khoản vay đối với nhóm khách hàng có tài sản đảm báo là cổ phiếu của một ngân hàng khác. Vì thế, ảnh hưởng này chỉ là tạm thời, sau khi xử lý xong tài sản đảm bảo (dự kiến trong quý 4/2020) thì căn cứ nguồn tiền thu được, Kienlongbank sẽ ghi nhận hoàn nhập dự phòng, góp phần tăng thu nhập của cả năm.

Nợ xấu và xử lý nợ xấu vẫn khó khăn

Kể từ khi xảy ra đại dịch, báo cáo tài chính các quý trong năm 2020 của các ngân hàng đều thể hiện rõ sự tăng lên của nợ xấu. Vì thế, qua 9 tháng, vấn đề này càng được thể hiện rõ nét hơn.

Như tại Ngân hàng Quân đội (MB), báo cáo tài chính hợp nhất quý 3 cho thấy, lợi nhuận trước thuế trong 9 tháng chỉ tăng nhẹ nhưng nợ xấu lại tăng mạnh gấp 3 lần hồi đầu năm. Cụ thể, nợ nhóm 4 (nợ nghi ngờ) tăng khoảnh 13%, lên hơn 1.016 tỷ đồng, nhưng nợ nhóm 5 (nợ có khả năng mất vốn) lại tăng “đột biến” từ 617 tỷ đồng hồi cuối năm 2019 lên hơn 1.980 tỷ đồng trong 9 tháng năm 2020, tức là tăng hơn 3 lần, tới 221%. Nhưng nhờ tăng trưởng tín dụng cao nên tỷ lệ nợ xấu của MB chỉ ở mức 1,5%.

Tăng “khủng” nhất phải kể đến Kienlongbank, khi tính tới cuối tháng 9/2020, ngân hàng này đang có tổng cộng 2.239 tỷ đồng nợ xấu, tăng tới gần 6,6 lần so với đầu năm. Trong đó, nợ xấu chủ yếu gia tăng ở nợ nhóm 5, với mức tăng gần 9 lần, lên 2.133 tỷ đồng. Do đó, tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ bị kéo lên tới 6,63%, tăng rất cao so với mức chỉ 1% hồi đầu năm.

Cùng với đó, nhiều ngân hàng khác cũng có nợ xấu tăng cao như TPBank, với tổng nợ xấu tăng đến 60% so với đầu năm, kéo tỷ lệ nợ xấu trên dư nợ vay của TPBank tăng từ mức 1,29% đầu năm lên 1,78%. Vietcombank cũng có tỷ lệ tăng từ 0,79% lên 1,01%; Sacombank tăng từ 1,9% lên 2,13%; VPBank tăng từ 3,42% lên 3,65%; ACB từ 0,54% lên 0,83%...

Viện Nghiên cứu BIDV ước tính, nợ xấu nội bảng đến cuối năm 2020 có thể ở mức 3% và cuối năm 2021 là 4%. Các chuyên gia cũng cho rằng, quý 3 và quý 4 sẽ là thời điểm ngành ngân hàng “ngấm đòn” tác động của Covid-19, thách thức, khó khăn lớn nhất sẽ là vấn đề nợ xấu nhưng việc xử lý nợ xấu được dự báo sẽ gặp khó khăn hơn do tác động của đại dịch Covid-19. Hơn nữa, nợ xấu tăng sẽ khiến các ngân hàng phải tăng trích lập dự phòng thì từ đó lại ảnh hưởng đến lợi nhuận. Bên cạnh đó, các biện pháp giãn, hoãn nợ, miễn giảm lãi vay, cũng sẽ ảnh hưởng tới tỷ lệ nợ xấu "thực" và lợi nhuận ngân hàng trong tương lai.