Nền tảng nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp tư nhân

Bà Trương Thị Bích Loan - Giám đốc Dịch vụ Kế toán và Đảm bảo Công ty TNHH Grant Thornton (Việt Nam) đưa ra nhiều lưu ý cho doanh nghiệp

Những trường hợp nào phải kiểm toán?

Ngày 04/11/2025, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh (ITPC) phối hợp cùng Công ty TNHH Grant Thornton (Việt Nam) tổ chức Hội thảo “Quản trị tài chính – Kiểm toán – Thuế: Nền tảng nâng cao năng lực cạnh tranh doanh nghiệp tư nhân” nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nắm bắt các xu hướng và quy định mới về chính sách thuế, chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS), cũng như các công cụ quản trị tài chính hiện đại.

Đồng thời, thông qua chia sẻ thực tiễn từ các chuyên gia, các doanh nghiệp sẽ có cơ hội nhìn nhận lại hoạt động nội bộ, phát hiện những điểm cần cải thiện và áp dụng các giải pháp phù hợp để tăng cường tính minh bạch, hiệu quả và khả năng cạnh tranh.

Chia sẻ về những thay đổi pháp lý quan trọng về kiểm toán, bà Trương Thị Bích Loan - Giám đốc Dịch vụ Kế toán và Đảm bảo Công ty TNHH Grant Thornton (Việt Nam) đã phân tích sâu Nghị định 90/2025/NĐ-CP ngày 14/4/2025, có quy định yêu cầu kiểm toán bắt buộc đối với các công ty có quy mô lớn.

Theo đó, doanh nghiệp phải kiểm toán nếu đáp ứng 2 trong 3 tiêu chí: Tổng tài sản trên 100 tỷ đồng, doanh thu trên 300 tỷ đồng và sử dụng trên 200 lao động tham gia bảo hiểm xã hội.

Để đảm bảo tính tuân thủ, bà Loan cũng chỉ rõ các chế tài tại Nghị định 228/2025/NĐ-CP ngày 18/8/2025, bao gồm mức phạt từ 20 đến 50 triệu đồng nếu không thực hiện kiểm toán bắt buộc (Điều 27), cùng các mức phạt lên đến 200 triệu đồng cho hành vi cản trở (Điều 29). Mức phạt này sẽ tăng gấp đôi đối với các đơn vị có lợi ích công chúng.

Theo bà Cao Thị Phi Vân - Phó Giám đốc ITPC, TP. Hồ Chí Minh hiện có hơn 345.000 doanh nghiệp đang hoạt động, trong đó doanh nghiệp tư nhân chiếm trên 97%. Khu vực này không chỉ đóng góp lớn cho GRDP mà còn là động lực chủ lực của đổi mới sáng tạo, tạo việc làm và thu hút đầu tư. Việc hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân nâng cao năng lực quản trị, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính – kiểm toán – thuế, là ưu tiên quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế của Thành phố giai đoạn 2025–2030.

Tránh sai sót trong lĩnh thuế

Để thực hiện đúng quy định về lĩnh vực thuế, các chuyên gia cho rằng, ngành Thuế đang chuyển đổi số mạnh mẽ, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn để tối ưu quản lý. Thống kê 9 tháng năm 2025 cho thấy, dù số cuộc thanh kiểm tra thuế giảm 21,61% (còn 39.236 cuộc), nhưng tổng số thu ngân sách lại tăng 22,13% so với cùng kỳ, phản ánh hiệu quả của việc thanh tra dựa trên quản lý rủi ro; tổng số tiền kiến nghị xử lý tài chính là 41.376 tỷ đồng.

Hội thảo thu hút nhiều doanh nghiệp tham dự

Lưu ý tới doanh nghiệp, các chuyên gia cho rằng, cơ quan Thuế đang tập trung thanh kiểm tra vào các ngành nghề có rủi ro cao như bất động sản, ngành hàng tiêu dùng nhanh và các giao dịch rủi ro như giao dịch liên kết, chuyển nhượng vốn.

Các dạng rủi ro phổ biến mà doanh nghiệp tư nhân thường gặp, bao gồm: sử dụng hóa đơn không hợp pháp (thuế GTGT); không kê khai đúng giao dịch liên kết hoặc áp dụng sai ưu đãi (thuế TNDN); kê khai chi phí lương không đúng thực tế hoặc không kê khai thuế khi cổ đông chuyển nhượng vốn (thuế TNCN); và không khấu trừ thuế nhà thầu nước ngoài (thuế NTNN). Từ đó, doanh nghiệp được khuyến nghị rằng cần chủ động rà soát quy trình nội bộ, nâng cao năng lực đội ngũ và minh bạch hóa hồ sơ để thích ứng hiệu quả.

Giải quyết bài toán quản trị nội tại, bà Đinh Thị Hương Giang- Giám đốc Dịch vụ Tư vấn Doanh nghiệp, Công ty TNHH Grant Thornton (Việt Nam), chỉ ra vấn đề cốt lõi của nhiều doanh nghiệp tư nhân là sự thiếu minh bạch và khác biệt lớn giữa số liệu quản trị nội bộ và số liệu báo cáo thuế. Bà nhấn mạnh rằng gốc rễ vấn đề nằm ở tư duy của chủ doanh nghiệp và đây là rào cản chính khiến doanh nghiệp chưa thành công khi gọi vốn hoặc mua bán, sáp nhập.

Bà Giang đã đề xuất một lộ trình chuyển hóa doanh nghiệp thực tiễn theo từng giai đoạn. Giai đoạn 1 (0-3 tháng) tập trung vào rà soát tổng quát, đối chiếu số liệu và lập bản đồ rủi ro. Giai đoạn 2 (3-12 tháng) là giai đoạn chuẩn hóa, xử lý các chênh lệch đã phát hiện, nâng cấp hệ thống kiểm soát nội bộ và chuẩn hóa báo cáo quản trị, đặc biệt là báo cáo dòng tiền 13 tuần. Giai đoạn 3 (12-24 tháng) là giai đoạn tăng cường hiệu quả, thực hiện kiểm toán chính thức, lập ngân sách, theo dõi KPI, triển khai các giải pháp công nghệ và thành lập bộ phận kiểm toán nội bộ.