Đề xuất cơ chế bổ sung thu nhập cho công chức ngành Thuế, Hải quan

Quá trình tinh giản biên chế, sắp xếp bộ máy đã phát sinh chi phí sinh hoạt, đi lại và thuê nhà, tạo áp lực lớn cho người lao động.

Cụ thể hóa chủ trương đãi ngộ theo năng suất lao động

Trong quá trình hoàn thiện Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi), trên cơ sở tiếp thu ý kiến kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã bổ sung quy định tại khoản 5 Điều 9 về xây dựng lực lượng quản lý thuế.

Theo đó, bố trí kinh phí để bổ sung thu nhập cho công chức, người lao động ngành Thuế và Hải quan khi thực hiện thu NSNN vượt dự toán do Quốc hội quyết định hàng năm.

Đề xuất này phù hợp với chủ trương cải cách tiền lương và chính sách đãi ngộ của Đảng, Nhà nước, đồng thời xuất phát từ yêu cầu thực tiễn nhằm khuyến khích, động viên lực lượng nòng cốt trong quản lý thu ngân sách quốc gia.

Nội dung trong dự thảo đã chỉnh lý quy định: “Cơ quan quản lý thuế khi tổ chức thực hiện thu NSNN vượt dự toán Quốc hội quyết định hàng năm, thì được bố trí kinh phí để bổ sung thu nhập cho công chức, người lao động không quá 01 lần quỹ tiền lương của công chức, người lao động. Chính phủ quy định việc phân bổ và sử dụng kinh phí để bổ sung thu nhập đảm bảo đúng mục đích, hiệu quả”.

Quy định này có cơ sở chính trị rõ ràng khi phù hợp với Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 21/5/2018 về cải cách chính sách tiền lương, trong đó nhấn mạnh việc thực hiện chế độ đãi ngộ, khen thưởng xứng đáng theo năng suất lao động, tạo động lực nâng cao chất lượng, hiệu quả công việc và đạo đức công vụ.

Đồng thời, việc bổ sung khoản 5 Điều 9 phù hợp với tinh thần Kết luận số 83-KL/TW ngày 21/6/2024 của Ban Chấp hành Trung ương và Nghị quyết số 142/2024/QH15 ngày 29/6/2024 của Quốc hội về rà soát, sửa đổi hoặc bãi bỏ cơ chế tài chính, thu nhập đặc thù để bảo đảm tính phù hợp, minh bạch.

Từ phía thực tiễn, ngành Thuế và Hải quan chịu khối lượng công việc lớn, áp lực cao, trong khi thu nhập trung bình hiện vẫn ở mức khoảng 10 triệu đồng/người/tháng, thấp hơn nhiều so với một số khối hành chính khác.

Sau khi cơ chế tài chính đặc thù theo Nghị quyết số 1094/NQ-UBTVQH15 chấm dứt từ ngày 1/7/2023, công chức hai ngành chưa được điều chỉnh theo mức lương cơ sở mới đã tăng. Cùng với đó, quá trình tinh giản biên chế, sắp xếp bộ máy và luân chuyển công tác đã phát sinh chi phí sinh hoạt, đi lại và thuê nhà, tạo áp lực lớn cho người lao động.

Vì vậy, cần có cơ chế đãi ngộ phù hợp để vừa giữ chân cán bộ, vừa hạn chế tiêu cực, nâng cao hiệu quả quản lý thu NSNN.

Nhiều bộ, ngành và địa phương ủng hộ

Theo báo cáo của cơ quan soạn thảo, đề xuất bổ sung khoản 5 Điều 9 được nhiều đơn vị ủng hộ, bao gồm Bộ Công an và UBND một số tỉnh, thành phố như Bắc Ninh, Cần Thơ, Khánh Hòa, TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Quảng Ninh, cùng Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Hà Nội và tỉnh Khánh Hòa.

Hoạt động nghiệp vụ tại Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị. Ảnh: H.Nụ

Thực tế, cơ chế chi thu nhập tăng thêm không phải là điều mới. Thời gian qua, một số địa phương và cơ quan Trung ương từng được Quốc hội cho phép áp dụng cơ chế tương tự.

Đơn cử như TP Hồ Chí Minh thực hiện theo Nghị quyết số 98/2023/QH15; TP Hà Nội theo Luật Thủ đô sửa đổi số 39/2024/QH15; TP Hải Phòng theo Nghị quyết số 226/2025/QH15 (chi không vượt quá 0,8 lần quỹ lương cơ bản của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động)…

Về bản chất, nội dung này khác với cơ chế tài chính và thu nhập đặc thù trước đây ở điểm chỉ khi cơ quan quản lý thuế thực thu vượt dự toán thu NSNN được Quốc hội quyết định, thì mới được bố trí kinh phí để bổ sung thu nhập cho công chức, người lao động.

Do đó, đây không phải là cơ chế tài chính và thu nhập đương nhiên được hưởng hàng năm mà thực hiện theo từng năm, chỉ có khi vượt thu NSNN và phải trình Quốc hội phê duyệt bố trí dự toán theo quy định.

Về mặt pháp lý, quy định này không trái với Nghị quyết số 27-NQ/TW (thực hiện chế độ đãi ngộ, khen thưởng xứng đáng theo năng suất lao động, tạo động lực nâng cao chất lượng, hiệu quả công việc, đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp) và theo đúng Kết luận số 83-KT/TW (trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định việc sửa đổi hoặc bãi bỏ cơ chế tài chính và thu nhập đặc thù của các cơ quan, đơn vị cho phù hợp).

Đồng thời đảm bảo đúng nguyên tắc “cơ quan nào ban hành thì cơ quan đó có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung” và đảm bảo tính khẩn trương, toàn diện trong rà soát khung khổ pháp lý của từng đơn vị có cơ chế tài chính và thu nhập đặc thù theo đúng nội dung tại Nghị quyết số 142/2024/QH15 ngày 29/6/2024 của Quốc Hội.

Việc bổ sung quy định về bố trí kinh phí để bổ sung thu nhập cho công chức, người lao động ngành Thuế và Hải quan khi cơ quan quản lý thuế thu NSNN vượt dự toán là bước hoàn thiện có ý nghĩa thực tiễn và chính sách.

Cơ chế này vừa khuyến khích, động viên đội ngũ thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách, vừa góp phần nâng cao hiệu quả công vụ và xây dựng nền tài chính quốc gia minh bạch, bền vững, phù hợp với tinh thần cải cách tiền lương và các nghị quyết có liên quan.