Ma túy ẩn giấu trong hàng xuất khẩu - thách thức không chỉ với Việt Nam

Thủ đoạn cất giấu ma túy trong lon nước táo trong vụ bắt giữ 179 kg ma túy tháng 6/2024. Ảnh: Ngọc Linh

Chặn nhiều lô hàng ma túy từ châu Âu và các nước

Tháng 6/2024, Cục Hải quan Hà Nội đã chủ trì, phối hợp với Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (PC04, Công an Hà Nội) phá thành công Chuyên án HP524, thu giữ 179 kg ma túy.

Số ma túy được các đối tượng vận chuyển từ Đức về sân bay quốc tế Nội Bài và ngụy trang trong các thùng hàng nước táo xay. Đây được xem là Chuyên án ma túy lớn nhất qua đường hàng không được triệt phá từ trước đến nay (Tạp chí Hải quan đã thông tin chi tiết).

Một điểm đáng chú ý, sau khi thông tin được đăng tải trên các phương tiện truyền thông, không ít ý kiến đặt ra vì sao một lượng lớn ma túy như vậy có thể lọt ra khỏi nước Đức theo các lô hàng xuất khẩu đến Việt Nam?

Thực tế, đây không phải là vụ việc bắt giữ số lượng lớn ma túy duy nhất trong các lô hàng xuất khẩu có xuất xứ từ Đức đến Việt Nam.

Đầu năm 2023, Cục Hải quan Hà Nội và Công an Hà Nội đã phối hợp bắt giữ vụ vận chuyển 98 kg ma túy tổng hợp trong các kiện hàng được gửi từ Đức về sân bay quốc tế Nội Bài.

Không chỉ các lô hàng xuất khẩu từ Đức, thời gian qua, lực lượng Hải quan và cơ quan chức năng Việt Nam còn thu giữ nhiều vụ vận chuyển ma túy số lượng lớn từ các lô hàng xuất khẩu từ nhiều nước khác nhau.

Điển hình như vụ việc Cục Hải quan TPHCM phát hiện 4 tiếp viên hàng không vận chuyển hơn 11 kg ma túy tổng hợp từ Pháp về Việt Nam (tháng 3/2023). Theo thông tin mới nhất, đến cuối tháng 6/2024, Công an TPHCM đã khởi tố gần 1.000 bị can, thu giữ hơn 319 kg ma túy các loại.

3 vụ việc kể trên chỉ là số ít trong rất nhiều vụ việc mà lực lượng chức năng Việt Nam đã chặn bắt ma túy trong các lô hàng xuất khẩu từ nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ về Việt Nam.

Ở trong nước, lực lượng Hải quan và các cơ quan chức năng cũng đã kịp thời chặn đứng nhiều vụ việc cất giấu ma túy trong hàng hóa xuất khẩu hòng đưa ra nước ngoài tiêu thụ.

Điển hình là tháng 9/2023, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (C04, Bộ Công an) chủ trì phối hợp cùng Công an các địa phương (Hà Nội, Hải Phòng, Thái Bình), Viện Khoa học hình sự, Cục Quản lý xuất nhập cảnh (Bộ Công an), Vụ 4 (Viện Kiểm sát nhân dân tối cao), Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan), Đoàn Đặc nhiệm phòng, chống tội phạm ma tuý số 1 (Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển), Cục Hải quan Hải Phòng đồng loạt bắt các đối tượng liên quan và khám xét khẩn cấp tại kho hàng của Công ty TNHH Tường Phát (quận Hồng Bàng, Hải Phòng), lực lượng chức năng thu giữ 30 bao tải không nhãn mác, mỗi bao khối lượng 25 kg, kết quả giám định 30 bao chứa ketamine, tổng khối lượng 750 kg. Mở rộng điều tra, cơ quan chức năng thu giữ thêm 550 kg ketamine tại Hà Tĩnh.

Thủ đoạn của các đối tượng là ngụy trang ma túy trong các bao xi măng và đưa vào các container hàng xuất khẩu để đưa ra nước ngoài tiêu thụ.

Theo C04, đây là vụ bắt giữ ma túy lớn nhất từ trước đến nay tại Việt Nam.

Chủ động ngăn chặn từ sớm, từ xa

Từ các vụ việc kể trên cho thấy, việc cất giấu ma túy trong hàng hóa xuất khẩu là thách thức không chỉ với Việt Nam mà còn là vấn nạn toàn cầu.

Dù chưa có đánh giá đầy đủ về tình trạng này, nhưng không ít ý kiến cho rằng, việc tạo thuận lợi thương mại, đặc biệt là với hàng hóa xuất khẩu đang được hầu hết quốc gia, vùng lãnh thổ thực hiện, nhất là trong bối cảnh hội nhập, toàn cầu hóa sâu rộng hiện nay. Các đường dây tội phạm đã lợi dụng điều này để trà trộn, cất giấu ma túy trong hàng xuất khẩu để vận chuyển đi khắp nơi trên thế giới.

Ở Việt Nam, theo đánh giá của Tổng cục Hải quan, tình hình hoạt động của tội phạm mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy, tiền chất qua biên giới vẫn diễn biến hết sức phức tạp tại tuyến đường hàng không và tuyến đường biển. Hoạt động của các băng nhóm, đường dây tội phạm ma túy xuyên quốc gia lợi dụng chủ trương ưu đãi, thu hút đầu tư, hoạt động thương mại đã tìm cách thành lập doanh nghiệp ở Việt Nam để vận chuyển phương tiện, thiết bị, nguyên liệu, thuê kho bãi… phục vụ hoạt động sản xuất, vận chuyển trái phép ma túy từ nước ngoài vào Việt Nam và tiếp tục đưa đi nước thứ ba tiêu thụ.

Trước thực tế ma túy là vấn nạn toàn cầu, do vậy không một quốc gia nào có thể đơn độc trong cuộc chiến với loại tội phạm nguy hiểm này. Vì vậy, một trong các giải pháp quan trọng được Việt Nam chú trọng thực hiện là tăng cường hợp tác quốc tế về phòng, chống ma túy.

Phát biểu tại Lễ khai mạc và tuần hành hưởng ứng Tháng hành động phòng, chống ma túy với chủ đề “Chung một quyết tâm - Vì cộng đồng không ma túy” (ngày 29/6/2024), Trung tướng Lê Quốc Hùng, Thứ trưởng Bộ Công an nhấn mạnh: một trong các giải pháp quan trọng đặt ra trong thời gian tới để chặn nguồn cung ma túy tại Việt Nam là tiếp tục tăng cường mở rộng và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế về phòng, chống và kiểm soát ma túy với các nước, các tổ chức quốc tế. Trước hết là với các nước có chung đường biên giới để xây dựng, triển khai hiệu quả các kế hoạch tấn công, trấn áp tội phạm ma túy trên tuyến biên giới với phương châm chủ động phòng ngừa từ xa, từ sớm ngay từ các nước bạn, thậm chí từ khu vực “Tam giác vàng”; phối hợp xác lập, đấu tranh chuyên án chung triệt phá các đường dây tội phạm ma túy hoạt động xuyên quốc gia…