Gạo Việt phát thải thấp sắp xuất khẩu: Bước ngoặt chiến lược cho thương hiệu xanh

Cơ giới hóa quản lý rơm rạ là nền tảng cho phát triển bền vững ngành lúa gạo Việt Nam.

Nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp”: Một dấu hiệu nhận diện mới của chất lượng

Lô hàng gạo đặc biệt này là thành quả bước đầu của Đề án “Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030” – gọi tắt là Đề án 1 triệu ha.

Sau gần hai năm triển khai, Đề án không chỉ tác động đến quy trình canh tác mà còn đặt lại triết lý phát triển hạt gạo: gắn với an ninh lương thực – dinh dưỡng – sinh kế – môi trường – xuất khẩu. Trong đó, trọng tâm là xây dựng hệ thống sản xuất và thương hiệu gạo thân thiện môi trường để đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao từ thị trường quốc tế.

Được Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam (VIETRISA) phát triển dưới sự khích lệ của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” là một nỗ lực quan trọng nhằm định danh rõ ràng những sản phẩm canh tác theo hướng bền vững.

Việc xây dựng và vận hành nhãn hiệu này có sự phối hợp kỹ thuật từ Viện Nghiên cứu lúa quốc tế (IRRI), Tổ chức SNV (Hà Lan), Ngân hàng thế giới, trong khuôn khổ Dự án Chuyển đổi chuỗi giá trị lúa gạo (TRVC). Để được cấp quyền sử dụng nhãn hiệu, doanh nghiệp và hợp tác xã phải đáp ứng quy trình kỹ thuật do Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật ban hành tại Quyết định 145/QĐ-TT-CLT ngày 27/3/2024, đảm bảo minh bạch về giống lúa, mùa vụ, vùng sản xuất và phương thức canh tác.

Thị trường Nhật Bản: Thử thách đầu tiên, cơ hội lớn

Công ty Trung An – doanh nghiệp tiên phong được cấp quyền sử dụng nhãn hiệu – đã hợp tác với Tập đoàn MURASE (Nhật Bản) để đưa lô hàng đầu tiên vào thị trường khó tính này. Giá bán FOB ước đạt trên 800 USD/tấn, cho thấy mức độ sẵn sàng chi trả cao từ người tiêu dùng Nhật Bản đối với sản phẩm xanh, rõ nguồn gốc.

Đây là tín hiệu đáng mừng, bởi Nhật Bản không chỉ là thị trường tiêu chuẩn cao mà còn là điểm tựa để Việt Nam chinh phục các phân khúc cao cấp tại châu Âu, Bắc Mỹ và các nước có chính sách thuế ưu đãi cho sản phẩm phát thải thấp.

Không đơn thuần là một nhãn hiệu thương mại, “Gạo Việt xanh phát thải thấp” mang theo thông điệp về trách nhiệm môi trường – xã hội – chuỗi giá trị xanh. Việc gắn nhãn cho gần 20.000 tấn gạo tại 7 doanh nghiệp, trong đó lô hàng xuất khẩu đầu tiên là của Trung An, cho thấy tín hiệu tích cực về sự chuyển mình của ngành gạo Việt.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu gia tăng, yêu cầu truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn phát thải carbon đang trở thành “giấy thông hành” cho hàng nông sản, Việt Nam – với vai trò là quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới – cần chủ động chiếm lĩnh phân khúc thị trường xanh.

Sự kiện xuất khẩu lô gạo phát thải thấp đầu tiên sang Nhật không chỉ là một cột mốc thương mại, mà còn là tín hiệu cho một chuyển dịch chính sách dài hạn – nơi Việt Nam không chỉ nâng cao giá trị hạt gạo xuất khẩu, mà còn góp phần gìn giữ môi trường thông qua những cam kết xanh, rõ ràng và có trách nhiệm”.