Doanh nghiệp đóng vai trò quan trong bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ

Ông Lê Huy Anh, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ (SHTT) chia sẻ tại tọa đàm. Ảnh: C.L

Ông Lê Huy Anh, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ (SHTT), Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng, liên quan đến công tác thực thi quyền SHTT, mặc dù không phải là cơ quan có thẩm quyền xử lý hành vi xâm phạm quyền SHTT, tuy nhiên, Cục SHTT luôn phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có thẩm quyền trong việc cung cấp ý kiến chuyên môn đánh giá hành vi và yếu tố xâm phạm quyền SHTT.

Hiện nay, các hành vi xâm phạm quyền SHTT diễn ra trong xã hội rất phổ biến, đa dạng và phức tạp, đòi hỏi các cơ quan có thẩm quyền phải kịp thời xử lý hành vi xâm phạm để tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, ổn định, tạo tâm lý yên tâm cho các nhà đầu tư, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng. Để thực hiện được điều này cần thiết phải có sự tham gia tích cực của tất cả các cơ quan trong hệ sinh thái sở hữu trí tuệ từ cơ quan xác lập quyền, cơ quan thực thi quyền, các tổ chức hỗ trợ xác lập và thực thi quyền và không thể thiếu được sự chủ động bảo vệ quyền của các chủ thể quyền...

Thông qua việc xây dựng thể chế, chính sách, hành lang pháp lý, Cục SHTT đã hỗ trợ các hoạt động thực thi bằng cách cung cấp thông tin cho cơ quan Hải quan, Quản lý thị trường, Công an, Thanh tra các cấp, Tòa án… để các đơn vị đánh giá yếu tố xâm phạm.

Đại diện nhãn hàng TTI chia sẻ tại toạ đàm.

Trong 11 tháng năm 2023, Cục SHTT đã cung cấp 279 ý kiến chuyên môn cho các cơ quan phục vụ việc xử lý xâm phạm kiểu dáng công nghiệp, giải quyết tranh chấp về SHTT.

Tuy nhiên, trên thực tế, các cơ quan thực thi thường gặp khó khăn trong việc đánh giá yếu tố xâm phạm. Cần phải đào tạo, tập huấn cho các lực lượng thực thi để tích lũy kinh nghiệm, kiến thức chuyên môn, để có năng lực đánh giá hành vi xâm phạm quyền SHTT.

Khẳng định vai trò của chủ thể quyền, ông Lê Huy Anh cho biết, trong hoạt động bảo vệ quyền SHTT cũng như thực thi quyền SHTT, chủ thể quyền có vai trò rất quan trọng. Vì tài sản SHTT trong một số trường hợp có giá trị cao hơn tài sản hữu hình, loại tài sản này không thể áp dụng những biện pháp bảo vệ thông thường như cất giữ, bảo vệ mà giám sát... Theo đó, đòi hỏi các chủ thể quyền ấy cũng phải có năng lực nhất định, kỹ năng nhất định để kiểm soát, kiểm tra, theo dõi, giúp nhanh chóng phát hiện các hành vi xâm phạm quyền SHTT để có biện pháp xử lý, đặc biệt công tác phối hợp với các cơ quan thực thi.

Cục SHTT luôn quan tâm đến việc hoàn thiện chính sách liên quan đến thực thi quyền SHTT. Với cơ quan Hải quan, cam kết của Việt Nam trong Hiệp định CPTPP có nội dung mới là giao quyền cho cơ quan Hải quan được quyền chủ động tạm dừng làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa nghi ngờ xâm phạm quyền SHTT. Nội dung này đã được đưa vào Luật SHTT 2022.

Thực hiện quy định mới này, lực lượng hải quan cũng có những lúng túng nhất định. Bởi trong rất nhiều trường hợp, việc tạm dừng làm thủ tục hải quan hoặc thực hiện thủ tục kiểm tra, giám sát hải quan đối với hàng hàng hóa xuất nhập khẩu được thực hiện theo yêu cầu của chủ thể quyền. Nhưng trong trường hợp cơ quan Hải quan chủ động, chủ thể quyền sau đó mới tham gia thì sẽ có rủi ro nếu hàng hóa bị dừng làm thủ tục hải quan lại không xâm phạm quyền SHTT. Khi đó cơ quan Hải quan có thể gặp rủi ro từ việc chủ lô hàng bị tạm dừng đó khởi kiện vì nhiều lý do, đặc biệt là những loại hàng hóa có thời hạn bảo quản ngắn, có thể bị ảnh hưởng chất lượng nếu tạm giữ thời gian dài.

Chia sẻ tại tọa đàm, đại diện nhãn hàng TTI cho biết, ngoài vấn nạn về hàng giả còn có vấn đề hàng xâm phạm quyền. Thời gian qua, việc nỗ lực xử lý hàng vi phạm của các cơ quan chức năng như quản lý thị trường, hải quan và các cơ quan thực thi khác khá là tốt. Tuy nhiên, cái khó hiện nay là hàng nhái. Dù không sao chép nhãn hiệu nhưng nhái tương tự sản phẩm thật từ màu sắc, thiết kế nên rất khó phân biệt cần có sự phối hợp từ các chủ thể quyền với cơ quan chức năng để công tác quản lý, xử lý vi phạm được hiệu quả hơn.