 |
| Giá vàng trong nước biến động mạnh, chênh lệch với thế giới có lúc vượt 20 triệu đồng/lượng. |
Trong nhiều năm qua, thị trường vàng Việt Nam luôn ở trạng thái nhạy cảm. Giá vàng biến động mạnh, chênh lệch với thế giới có lúc vượt 20 triệu đồng/lượng; cung - cầu mất cân đối; giao dịch không chính thức diễn ra phổ biến… khiến thị trường thiếu minh bạch, tiềm ẩn rủi ro và gây thiệt thòi cho người dân, doanh nghiệp.
Trong bối cảnh đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 232/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 24/2012/NĐ-CP nhằm từng bước hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho hoạt động kinh doanh vàng, tạo hành lang rõ ràng hơn cho quản lý thị trường.
Nghị định số 232/2025/NĐ-CP mới có hiệu lực hơn 1 tháng và đang trong giai đoạn hướng dẫn và thực hiện, vì vậy bức tranh thị trường chưa thực sự như mong đợi, vẫn còn tình trạng xếp hàng mua vàng, một số doanh nghiệp kinh doanh vàng thiếu nguồn cung, chênh lệch giá vàng miếng và vàng nhẫn trong nước – quốc tế vẫn ở mức cao.
Giá vàng thế giới từ đầu năm tới nay tăng 62% so với năm 2024, nhưng giá vàng trong nước đã tăng tới 84% so với năm 2024. Người dân đổ xô đi mua vàng do tâm lý sợ không còn vàng để mua, sợ bị mất cơ hội đầu tư.
Tại Diễn đàn “Thị trường vàng Việt Nam: Thuận lợi và thách thức trong giai đoạn mới” vừa được tổ chức, ông Vũ Hùng Sơn, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty CP Vàng bạc đá quý Bảo Tín Mạnh Hải, Tổng thư ký Hiệp hội Kinh doanh Vàng cho biết, thị trường vàng Việt Nam đang trải qua giai đoạn nhiều biến động khi cả người dân lẫn doanh nghiệp đều đối mặt với những trở ngại chưa từng có.
Tình trạng xếp hàng mua vàng chỉ phản ánh phần nổi của khó khăn, còn phía sau là sự thiếu hụt kéo dài của nguồn cung nguyên liệu chính thức.
Theo ông Vũ Hùng Sơn, trong 13 năm qua, doanh nghiệp kinh doanh vàng không có cơ chế tiếp cận nguồn nguyên liệu vàng chính thức. Việc không thể tiếp cận vàng nhập khẩu theo cơ chế rõ ràng đã khiến các doanh nghiệp buộc phải sử dụng nguồn vàng trôi nổi, chấp nhận rủi ro để duy trì sản xuất và có hàng cung ứng ra thị trường.
Nguồn cung hạn chế cũng đẩy giá vàng trong nước lên cao, trong khi người dân lại khó hoặc không thể mua được.
Theo các chuyên gia, Nghị định số 232/2025/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực từ ngày 10/10/2025 được xem như một bước ngoặt quan trọng, tạo hành lang pháp lý mới cho thị trường vàng.
Nghị định này bãi bỏ quy định Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng. Thay vào đó, Ngân hàng Nhà nước thực hiện cấp phép cho doanh nghiệp, ngân hàng thương mại đủ điều kiện sản xuất vàng miếng; cho phép doanh nghiệp, ngân hàng thương mại đủ điều kiện xuất khẩu, nhập khẩu vàng miếng, vàng nguyên liệu. Giao dịch mua, bán vàng từ 20 triệu đồng/khách hàng/ngày trở lên bắt buộc thực hiện thông qua chuyển khoản…
Liên quan đến việc nghiên cứu thành lập sàn giao dịch vàng, theo ông Nguyễn Minh Tuấn, CEO AFA Capital, Nhà sáng lập nền tảng TOPI, cần phải xác định đúng bản chất mô hình cần xây dựng và phân định rạch ròi giữa các loại hình giao dịch vàng đang được nhắc đến trên thị trường.
Hiện nay, Việt Nam vẫn đang phân vân giữa ba mô hình: sàn giao dịch vàng quốc gia tập trung; giao dịch vàng trên Sở Giao dịch hàng hóa; sàn giao dịch vàng trong mô hình trung tâm tài chính quốc tế.
Theo ông Tuấn, Việt Nam cần hết sức thận trọng và phải xác định rõ mô hình mình hướng tới chính là sàn giao dịch vàng vật chất. Lý do là vì, Sở Giao dịch hàng hóa hiện nay không có cơ chế giao dịch vàng vật chất. Điều này có nghĩa là các doanh nghiệp sản xuất trang sức vẫn sẽ không có nguồn vàng nguyên liệu đầu vào ổn định để sản xuất, đây là điểm rất đáng lưu ý.
Theo đó, góp ý về mô hình "sàn giao dịch vàng quốc gia", ông Nguyễn Minh Tuấn cho biết muốn đề xuất một khái niệm chuẩn hơn, đó là Trung tâm giao dịch vàng vật chất quốc gia. Khi xác định rõ mô hình mới có cơ chế xuất - nhập vàng, giao dịch vàng để phục vụ toàn bộ chuỗi giá trị từ sản xuất trang sức tới vàng miếng.
Về lộ trình xây dựng Sở Giao dịch vàng vật chất quốc gia, ông Tuấn đề xuất nên khởi đầu bằng việc tổ chức giao dịch vàng nguyên liệu để ổn định nguồn cung cho sản xuất. Khi đầu vào được đảm bảo, thị trường mới có thể tiến tới giao dịch vàng miếng, loại tài sản đầu tư phổ biến với người dân.
Tại Diễn đàn, chia sẻ về công tác quản lý vàng trang sức, ông Nguyễn Đức Lê, Phó Trưởng phòng Nghiệp vụ quản lý thị trường (Bộ Công Thương) thông tin, hiện nay, mạng lưới kinh doanh vàng trang sức của nước ta rộng nhưng phân tán, nhiều cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ nằm rải rác trên cả nước.
Cơ quan quản lý Nhà nước cũng chưa thể thống kê được đầy đủ số cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ, nhất là ở những khu vực vùng sâu, vùng xa. Thực tế này gây khó khăn cho cơ quan quản lý và cũng là nguyên nhân dẫn đến quản trị của nhiều doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh vàng chưa tốt, thậm chí cạnh tranh không lành mạnh.
Ông Nguyễn Đức Lê cũng kiến nghị các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh vàng trang sức cần nghiên cứu thành lập mô hình khu vực thí điểm kinh doanh vàng trang sức, tham gia truy xuất nguồn gốc rõ ràng, công khai xếp hạng uy tín của các cửa hàng vàng nhằm tạo động lực để các cơ sở đầu tư vào việc sáng chế sản phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm, thêm lựa chọn cho người tiêu dùng.
Qua đó, hình thành các thương hiệu vàng trang sức uy tín, nâng cao chất lượng sản phẩm vàng trang sức của Việt Nam, cũng như góp phần lành mạnh hóa thị trường vàng Việt Nam. Mô hình này được coi là yếu tố quan trọng, tạo tiền đề cho xuất khẩu vàng Việt Nam ra thế giới, hình thành các thương hiệu vàng đạt thương hiệu quốc gia vươn ra thế giới.
