Thương mại điện tử Việt Nam chuẩn bị vượt mốc 30 tỷ USD

Dự báo năm 2025, TMĐT Việt Nam có thể vượt mốc 30 tỷ USD, đóng góp khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng. Đồ hoạ: TT

TMĐT trở thành kênh mua sắm chủ đạo

Ông Nguyễn Hữu Tuấn cho biết, TMĐT đã vượt xa vai trò kênh bán hàng bổ trợ, trở thành mô hình kinh doanh cốt lõi trong chiến lược phát triển của nhiều doanh nghiệp.

TMĐT đang giữ vị trí động lực chủ đạo trong chuyển đổi số ngành bán lẻ khi thị trường toàn cầu duy trì đà tăng trưởng mạnh.

Quy mô bán lẻ TMĐT thế giới dự kiến đạt 6,86 nghìn tỷ USD vào năm 2025, với tốc độ tăng trưởng trung bình 8,3%. Châu Á tiếp tục dẫn đầu thị trường TMĐT toàn cầu, trong đó Trung Quốc chiếm 44% thị phần. Tuy vậy, các nền kinh tế Đông Nam Á, đặc biệt là Indonesia, Việt Nam và Thái Lan đang nổi lên là điểm tăng trưởng nhanh nhất.

Đại diện Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cũng nêu rõ một loạt xu hướng cho TMĐT thế giới giai đoạn 2024 - 2025.

Nổi bật là mua bán hàng hóa và dịch vụ trực tuyến thông qua các thiết bị di động (M-commerce) chiếm tới 72,9% giao dịch; sự bùng nổ của hình thức mua sắm trực tuyến kết hợp giữa livestream và TMĐT (live shopping), sự kết hợp giữa mạng xã hội và TMĐT (social commerce) và việc ứng dụng AI tạo sinh trong tìm kiếm, gợi ý sản phẩm. Bên cạnh đó là sự mở rộng của mô hình Omnichannel, Unified Commerce, logistics thông minh cùng xu hướng TMĐT xanh và bền vững.

Ở góc nhìn trong nước, ông Nguyễn Hữu Tuấn đánh giá TMĐT Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ và duy trì vị thế một trong những thị trường tăng trưởng nhanh nhất thế giới.

Năm 2024, quy mô TMĐT Việt Nam đạt 25 tỷ USD, tăng 25% so với năm trước, mức tăng cao nhất Đông Nam Á. Việt Nam xếp sau Indonesia (65 tỷ USD) và Thái Lan (26 tỷ USD) về quy mô tuyệt đối, nhưng lại dẫn đầu khu vực về tốc độ mở rộng thị trường.

Dự báo năm 2025, TMĐT Việt Nam có thể vượt mốc 30 tỷ USD, đóng góp khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng.

Ông Tuấn cũng dẫn nhiều số liệu cho thấy tiềm năng lớn của Việt Nam, đơn cử như: chi tiêu TMĐT bình quân đầu người 400 USD/năm; 55% dân số mua sắm trực tuyến; tỷ lệ sử dụng smartphone đạt 85%; 70% dân số dưới 35 tuổi.

Nhiều ngành hàng duy trì mức tăng cao như hàng tiêu dùng nhanh 62%, gia dụng - công nghệ 41%, thời trang 39%. Cùng với hạ tầng viễn thông giá rẻ và sự thích ứng nhanh của người dân, TMĐT tiếp tục là mảnh đất thuận lợi cho doanh nghiệp trong nước mở rộng kinh doanh.

Mở ra cơ hội rất lớn cho SME tham gia chuỗi giá trị số

Liên hệ từ xu thế thị trường tới tác động với doanh nghiệp, ông Tuấn cho biết, kinh tế số Việt Nam năm 2024 đạt quy mô 36 tỷ USD và có thể lên 38-40 tỷ USD năm 2025. Trong đó, TMĐT dự kiến chiếm 60-70% tổng giá trị giao dịch của nền kinh tế số.

Sự phát triển của TMĐT đang mở ra cơ hội rất lớn cho SME khi giúp họ tham gia chuỗi giá trị số mà không bị giới hạn bởi không gian, địa lý. SME cũng được hưởng lợi từ các chương trình hỗ trợ chuyển đổi số của Chính phủ và Bộ Công Thương.

Bên cạnh thị trường nội địa tiềm năng, đặc biệt là khu vực nông thôn, SME có cơ hội khai thác mạnh các mô hình social commerce, live commerce, trong đó riêng Video Commerce đã chiếm tới 25% tổng giá trị hàng hoá TMĐT khu vực. Ngoài ra, TMĐT xuyên biên giới đang được thúc đẩy nhờ hàng loạt hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết.

Dù tăng trưởng ấn tượng, TMĐT Việt Nam vẫn đối mặt nhiều tồn tại. Ông Tuấn chỉ rõ, tỷ lệ TMĐT mới chiếm khoảng 10% tổng bán lẻ, thanh toán tiền mặt còn phổ biến và tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng khiến người tiêu dùng e ngại.

Một vấn đề khác là mức độ cạnh tranh giữa các nền tảng TMĐT lớn ngày càng khốc liệt, nhất là Shopee, TikTok và Lazada, tạo sức ép lớn lên cả người bán lẫn doanh nghiệp vận hành.

Để giải quyết các thách thức và tạo môi trường TMĐT minh bạch hơn, ông Tuấn cho biết dự thảo Luật TMĐT đang được trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Luật mới dự kiến sẽ quy định rõ các mô hình kinh doanh mới như livestream bán hàng, nền tảng tích hợp đa dịch vụ, tiếp thị liên kết, giao kết hợp đồng tự động; tăng trách nhiệm của người bán và nền tảng TMĐT, yêu cầu định danh xác thực bắt buộc; buộc các nền tảng phải xác minh người bán, kiểm duyệt nội dung, ngăn chặn hàng giả, hàng cấm và chia sẻ dữ liệu với cơ quan quản lý; yêu cầu nền tảng nước ngoài thành lập pháp nhân hoặc ủy quyền đại diện tại Việt Nam, đồng thời phải thực hiện ký quỹ theo quy định.

Dự thảo Luật TMĐT cũng hướng đến phát triển TMĐT xanh, bền vững, tạo điều kiện cho doanh nghiệp nữ chủ, startup và doanh nghiệp vùng khó khăn tiếp cận thị trường số.

Theo ông Tuấn, đây là bước hoàn thiện quan trọng nhằm củng cố niềm tin người tiêu dùng, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh và đưa TMĐT trở thành công cụ đắc lực cho mọi doanh nghiệp, đặc biệt là SME.