Lý do phải quản tổ chức tín dụng mua trái phiếu doanh nghiệp

	Khuyến nghị nhà đầu tư khi tham gia trái phiếu doanh nghiệp
	Nhóm ngân hàng dẫn đầu phát hành trái phiếu doanh nghiệp
	Bộ Tài chính tăng cường quản lý, giám sát thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Tọa đàm trực tuyến lấy ý kiến dự thảo thay thế Thông tư 22 và Thông tư 15.

Tạo điều kiện cho thị trường vốn phát triển

Sáng 7/9, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) tổ chức tọa đàm trực tuyến lấy ý kiến đối với dự thảo Thông tư thay thế Thông tư số 22/2016/TT-NHNN và Thông tư 15/2018/TT-NHNN quy định việc tổ chức tín dụng (TCTD), chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) của Ngân hàng Nhà nước (NHNN).

Theo nhận xét của các ngân hàng, Thông tư 22 và Thông tư 15 nêu trên được ban hành đã có những tác động rất tích cực đến hoạt động mua, bán TPDN của TCTD, tạo hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch cho hoạt động này.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký VNBA, 2 thông tư trên vẫn còn một số vướng mắc cùng sự thay đổi của các luật liên quan nên đã được lấy ý kiến sửa đổi từ năm 2020, VNBA đã có ý kiến nhưng nhiều nội dung Ban soạn thảo vẫn giữ nguyên quan điểm và bổ sung thêm nhiều điều khoản khác chặt chẽ hơn so với dự thảo trước.

Ông Hùng đặc biệt nhấn mạnh, việc sửa đổi chính sách cần lắng nghe ý kiến từ cơ sở, để chính sách thực sự đi vào cuộc sống. Hiện TPDN rất đa dạng, có loại TPDN đảm bảo hoặc không đảm bảo, có loại TPDN bảo lãnh qua ngân hàng hoặc bên thứ 3… nên cần xác định rủi ro của từng loại TPDN để có quy định rõ ràng.

Hơn nữa, Tổng thư ký VNBA cho rằng, các quy định mới cần chú ý đến việc tăng trưởng tín dụng liên quan đến hoạt động mua TPDN, các nhóm lợi ích và việc tái cơ cấu trái phiếu nợ xấu… Hơn nữa, quy định TCTD chỉ được mua TPDN khi có tỷ lệ nợ xấu dưới 3% là phù hợp, nhằm giúp bảo đảm an toàn, chấn chỉnh thị trường TPDN.

“Bộ Tài chính hiện đã lên tiếng yêu cầu rà soát, chấn chỉnh hoạt động phát hành TPDN, vì thế, Thông tư thay thế Thông tư 22 và Thông tư 15 này phải thay thế hoàn toàn thông tư cũ để thị trường TPDN phát triển theo đúng cơ chế thị trường, tạo điều kiện cho thị trường vốn phát triển”, ông Nguyễn Quốc Hùng nêu rõ.

Nói cụ thể hơn về các đề xuất của TCTD, theo ông Nguyễn Thành Long, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Pháp chế (VNBA), để hoàn thiện hơn khuôn khổ pháp lý liên quan đến phát hành TPDN, đề nghị NHNN xem xét có hướng dẫn đối với một số hoạt động liên quan đến phát hành trái phiếu mà pháp luật đã quy định TCTD được thực hiện.

Hơn nữa, quy định về điều kiện được mua TPDN, dự thảo quy định, TCTD chỉ được mua TPDN khi có tỷ lệ nợ xấu dưới 3% theo kỳ phân loại gần nhất. Ông Long cho rằng không áp dụng quy định này đối với các công ty tài chính tổng hợp, hoặc nếu có áp dụng thì tỷ lệ nợ xấu cần theo tiêu chuẩn nợ của nhóm các Công ty tài chính.

Vị này lý giải, hoạt động của các công ty tài chính tổng hợp chủ yếu là mảng cho vay tiêu dùng, với đặc trưng là các món vay nhỏ, vay không có tài sản đảm bảo, nên tỷ lệ nợ xấu ở nhóm công ty này sẽ cao. Theo thống kê tỷ lệ nợ xấu của các công ty tài chính có thị phần lớn trên thị trường giao động quanh mức 6-7%. Ví dụ, năm 2020, FECredit là 6,6%; HD Saison 5,8%; Home Credit 7,8%...

Về phía các ngân hàng, đại diện Oceanbank kiến nghị dự thảo nên bổ sung thêm một phần hoặc có điều khoản riêng về việc NHNN sẽ có ý kiến riêng đối với các ngân hàng bị kiểm soát đặc biệt. Nếu không thì các thủ tục, báo cáo để xin cấp phép rất mất thời gian, có khi 3-6 tháng chưa xong.

Bên cạnh đó, các ngân hàng cũng ý kiến nên nên xem xét bỏ quy định TCTD không được bán TPDN cho công ty con của chính TCTD đó. Hoặc quy định theo hướng chỉ hạn chế TCTD bán TPDN cho công ty con trong trường hợp công ty con đó không phải là công ty chứng khoán, vì việc mua bán TPDN là hoạt động kinh doanh chứng khoán bình thường và độc lập của các công ty chứng khoán

Trao quyền và trách nhiệm lớn cho TCTD

Về phía cơ quan quản lý, ông Phạm Chí Quang, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) cho hay, NHNN sửa đổi, thay thế Thông tư 22 và 15 với mong muốn thúc đẩy thị trường vốn nói chung và thị trường TPDN nói riêng phát triển theo đúng lộ trình Chính phủ đề ra, thậm chí còn mong muốn doanh số dư nợ của thị trường TPDN lớn hơn 20% tổng dư nợ tín dụng vào 2025.

Tuy nhiên, theo ông Quang, hiện tổng dư nợ tín dụng đã lên khoảng 9,7 triệu tỷ đồng, khoảng 145% GDP. Theo đánh giá của WB, Việt Nam là một trong những quốc gia có hệ số đòn bẩy tài chính lớn nhất trong nhóm các quốc gia đang phát triển, điều này khiến rủi ro tín dụng cũng rất lớn.

Hơn nữa, về cơ cấu tín dụng, hơn 50% là dư nợ tín dụng trung dài hạn, trong khi nguồn vốn của các ngân hàng rất hạn hẹp. Vì thế, thời gian qua, nhiều ngân hàng đã đẩy mạnh trào lưu huy động vốn không kỳ hạn (CASA), giúp cải thiện lợi nhuận ngân hàng. Tuy nhiên, đại diện NHNN cho rằng, việc cải thiện, đảm bảo chất lượng nguồn vốn của hệ thống vẫn rất quan trọng.

Theo ông Phạm Chí Quang, dự thảo thay thế Thông tư 22 và 15 lần này trao quyền và trách nhiệm rất lớn cho các TCTD. Hiện việc các TCTD mua TPDN vẫn mang nội hàm như một hình thức cấp tín dụng. Có nghĩa là các TCTD đang được cấp tín dụng qua 2 “cửa sổ” là cho vay và TPDN.

Nhưng ông Quang cho rằng, dù TCTD sử dụng “cửa sổ” nào thì điều kiện cấp tín dụng cũng phải như nhau, bởi TPDN là một loại giấy tờ có giá được mua bán giao dịch trên thị trường. Vì thế, NHNN đưa ra các quy định tại dự thảo có chuẩn cao hơn, dường như làm khó các TCTD nhưng để đảm bảo quản lý dòng tiền và đảm bảo quá trình xử lý rủi ro tín dụng phát sinh sau này, đặc biệt NHNN xây dựng dự thảo như vậy còn dựa trên những quan ngại về hành vi thay đổi mục đích sử dụng TPDN.