Kiểm soát gian lận trong khai báo hóa chất là tiền chất ma túy

	Thanh Hóa: Bắt giữ 3 đối tượng vận chuyển trái phép các chất ma túy
	TPHCM: Triệt phá nhiều đường dây vận chuyển, mua bán chất ma túy
	Bổ sung 17 chất ma túy và 3 tiền chất

Ma túy mới dạng nước trái cây (ma túy tổng hợp) do Hải quan TPHCM phát hiện.

Nhu cầu lớn về tiền chất

Những năm gần đây, hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu tiền chất phục vụ phát triển kinh tế, xã hội diễn ra sôi động, nhu cầu sử dụng tiền chất trong sản xuất, kinh doanh, trong lĩnh vực thú y và và y tế có chiều hướng gia tăng.

Hiện nay trên cả nước có khoảng 1.000 doanh nghiệp làm thủ tục xuất nhập khẩu tiền chất trong lĩnh vực công nghiệp và y tế. Các doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu tiền chất công nghiệp tập trung chủ yếu tại các tỉnh, thành phố: TPHCM, Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An, Tây Ninh, Đà Nẵng, Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Ninh, Cần Thơ… Đây là những địa phương tập trung nhiều khu công nghiệp hoặc khu chế xuất.

Các doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu tiền chất y tế chủ yếu tập trung tại TPHCM, Hà Nội và Đà Nẵng qua các cửa khẩu đường hàng không (sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, sân bay quốc tế Nội Bài) và đường biển qua cảng biển khu vực cảng TPHCM và khu vực cảng Hải Phòng.

Nguồn tiền chất công nghiệp nhập khẩu nhiều nhất từ các quốc gia, vùng lãnh thổ: Đài Loan, Singapore, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Đức, Pháp, Ấn Độ..., xuất khẩu chủ yếu là từ nội địa vào các khu chế xuất. Nguồn tiền chất y tế chủ yếu nhập từ các nước như: Pháp, Tây Ban Nha, Anh, Đức và Thụy Sỹ.

Theo danh mục tiền chất được Chính phủ ban hành (Nghị định 57/2022/NĐ-CP), có 60 loại tiền chất phải quản lý kiểm soát. Trong đó có 13 loại tiền chất do Bộ Công an quản lý, 39 loại tiền chất do Bộ Công Thương quản lý và 8 loại tiền chất do Bộ Y tế quản lý. Các loại tiền chất này khi làm thủ tục hải quan phải được cơ quan quản lý chuyên ngành cấp giấy phép xuất, nhập khẩu.

Nhiều vi phạm

Theo Tổng cục Hải quan, qua việc tham gia đoàn kiểm tra liên ngành kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy do Bộ Công an chủ trì và công tác tổng hợp, báo cáo từ các cục hải quan địa phương, có thể điểm qua một số hành vi điển hình từ những vụ xử lý vi phạm về xuất khẩu, nhập khẩu tiền chất để sản xuất ma túy.

Đó là gian lận khi khai báo hải quan trong quá trình xuất nhập khẩu hóa chất là tiền chất ma túy như: không khai hoặc khai sai về tên hàng, số lượng, chủng loại của hàng hóa; sử dụng tên, địa chỉ, nhân thân giả để gửi và nhận hàng hóa; sử dụng mạng xã hội, công nghệ trong việc trao đổi mua bán, vận chuyển trái phép tiền chất ma túy.

Khai báo không đúng, không đầy đủ về thông tin mô tả hàng hóa, về các yếu tố ảnh hưởng đến việc xác định tên hàng hóa như: thông tin về vật chất cấu thành, thành phần, hàm lượng, chức năng, công dụng, phân loại... dẫn đến gây khó khăn, nhầm lẫn trong công tác kiểm tra, xác định hàng hóa.

Doanh nghiệp chế xuất, doanh nghiệp hoạt động trong các khu công nghiệp, khu chế xuất; hàng gửi kho ngoại quan không thực hiện đúng, đầy đủ quy định liên quan đến quản lý, sử dụng tiền chất, dẫn đến gây thất thoát tiền chất, tạo điều kiện cho các đối tượng lợi dụng mua bán, trao đổi tiền chất để sản xuất, điều chế trái phép chất ma túy.

Ngoài ra, có cả hành vi gian lận trong sử dụng giấy phép xuất khẩu, nhập khẩu tiền chất, như: sử dụng giấy phép giả, hết hạn, sửa chữa, tẩy xóa; số lượng tiền chất xuất khẩu, nhập khẩu thực tế lớn hơn số lượng tiền chất trong giấy phép, nhập khẩu nhiều lần với cùng một giấy phép... Gian lận trong sang chiết, vận chuyển trái phép tiến chất như: thay nhãn mác gắn trên bao bì, chai lọ chứa tiền chất không dán nhãn hoặc không dùng để đựng hóa chất...

Có cả việc vận chuyển hàng hóa là tiền chất khi tạm nhập tái xuất, quá cảnh và gửi kho ngoại quan không đúng tuyến đường, địa điểm, cửa khẩu, thời gian quy định.

Từ những nguy cơ tiềm ẩn rủi ro nêu trên, để kiểm soát chặt chẽ việc xuất khẩu, nhập khẩu tiền chất ma túy, ngày 23/3/2023 Tổng cục Hải quan ban hành Công văn số 1276/TCHQ-ĐTCBL về việc tăng cường kiểm soát hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu tiền chất ma túy năm 2023.

Tổng cục Hải quan yêu cầu các cục hải quan địa phương chỉ đạo các đơn vị tổ chức lực lượng phát hiện, đấu tranh ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu, sử dụng tiền chất, hỗn hợp hóa chất chứa tiền chất, các sản phẩm, chế phẩm chứa tiền chất diễn ra trong địa bàn hoạt động hải quan.

Nhận diện phương thức, thủ đoạn thực hiện hành vi vi phạm trong hoạt động xuất nhập khẩu, sử dụng, quản lý tiền chất; phát hiện sơ hở, đề xuất cảnh báo, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại trong công tác quản lý.