 |
| Ngành Thuế đang tích cực nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin tiến tới hoàn thuế GTGT tự động |
Hệ thống hoàn thuế tự động được thiết kế như bộ lọc thông minh
Việc triển khai hoàn thuế tự động là một nhiệm vụ trọng tâm được quy định rõ ràng trong dự thảo Luật Quản lý thuế. Cụ thể, Khoản 4 Điều 18 dự thảo Luật Quản lý thuế quy định cơ quan Thuế sẽ triển khai việc hoàn thuế tự động dựa trên các điều kiện về hạ tầng công nghệ thông tin, cơ sở dữ liệu, tiêu chí quản lý rủi ro, quy trình xử lý tự động và an toàn thông tin.
Mục tiêu cốt lõi của việc tự động hóa là giảm tối đa sự can thiệp thủ công và rút gọn thời gian xử lý hoàn thuế. Cơ quan Thuế có trách nhiệm triển khai việc hoàn thuế tự động theo từng giai đoạn, phù hợp với điều kiện thực tế.
Đại diện Cục Thuế cho biết, hệ thống hoàn thuế GTGT tự động được thiết kế để hoạt động như một bộ lọc thông minh, đảm bảo hồ sơ của người nộp thuế "sạch" và đủ điều kiện trước khi xử lý. Các chức năng tự động quan trọng bao gồm:
1. Cảnh báo sớm và hỗ trợ điều chỉnh: Hệ thống tự động tạo các cảnh báo về dấu hiệu bất thường hoặc thiếu sót để người nộp thuế điều chỉnh tờ khai thuế kịp thời, tránh sai sót cho hồ sơ đề nghị hoàn và hoàn tất các nghĩa vụ thuế.
2. Rà soát kê khai và nợ thuế: Ứng dụng sẽ kiểm tra sự không nhất quán giữa các chỉ tiêu trên Tờ khai thuế GTGT và các bảng kê, phụ lục kèm theo. Đồng thời, cảnh báo người nộp thuế còn nợ thuế, nộp thiếu hoặc nộp thuế chậm so với quy định.
3. Loại trừ giao dịch rủi ro cao: Một chức năng then chốt là tự động loại bỏ các sai phạm liên quan đến hóa đơn của các doanh nghiệp thuộc nhóm rủi ro cao (thường là các trạng thái ngừng hoạt động, bỏ địa chỉ kinh doanh, hoặc rủi ro khác). Việc này được thực hiện thông qua ứng dụng chuỗi để tính lại số thuế được hoàn sau khi trừ đi giá trị của các hóa đơn rủi ro.
4. Kiểm tra tính đầy đủ của hồ sơ: Hệ thống rà soát, đối chiếu và lập bảng thông tin về tính đầy đủ của hồ sơ (thay vì rà soát thủ công), giúp người nộp thuế (NNT) bổ sung thông tin cần thiết, bao gồm chi tiết hồ sơ hoàn xuất khẩu (tên hàng hóa, đối chiếu tờ khai hải quan) và hồ sơ hoàn đầu tư (tên dự án, giấy chứng nhận đầu tư, mục tiêu).
Xếp hạng tuân thủ chìa khóa quyết định tốc độ hoàn thuế
Để đảm bảo hoàn thuế đúng đối tượng và nhanh chóng cho các doanh nghiệp tuân thủ tốt, cơ quan Thuế áp dụng nguyên tắc quản lý rủi ro trong hoàn thuế theo Khoản 1 Điều 33 dự thảo Luật Quản lý thuế. Cụ thể
Về hồ sơ tuân thủ, đây là bộ thông tin định lượng và định tính tổng hợp lịch sử hành vi, thái độ, và tương tác của NNT với cơ quan Thuế, bao gồm thông tin định danh, lịch sử kê khai, nộp thuế, hoàn thuế, kiểm tra, thanh tra, xử phạt, và thông tin chia sẻ từ các cơ quan liên quan (ngân hàng, hải quan). Hồ sơ này được thu thập, cập nhật thường xuyên và được dùng để thiết kế các biện pháp can thiệp phù hợp.
Để phân loại rủi ro: cơ quan Thuế phân loại hồ sơ hoàn thuế hoặc số tiền hoàn thuế để quyết định hoàn thuế trước cho NNT hoặc kiểm tra trước hoàn thuế theo Khoản 3 Điều 18 dự thảo Luật Quản lý thuế. Việc xếp hạng tuân thủ được thực hiện định kỳ hàng tháng để theo dõi hành vi NNT, qua đó phát hiện và khoanh vùng các DN có nguy cơ rủi ro.
Các DN có mức độ tuân thủ tốt (rủi ro trung bình và thấp) sẽ được lựa chọn để thực hiện hoàn tự động.
Cảnh báo kiểm tra sau hoàn thuế: ngăn chặn rủi ro tức thì
Ngay cả sau khi được hoàn thuế tự động, các trường hợp này vẫn được ứng dụng tiếp tục theo dõi, đánh giá rủi ro. Hệ thống sẽ đưa ra cảnh báo kiểm tra ngay sau hoàn thuế nếu có các dấu hiệu bất thường, nhằm hạn chế rủi ro, ví dụ như: Có đột biến về xuất hóa đơn; dấu hiệu rủi ro về hóa đơn (hệ số K, thuộc diện ngừng hóa đơn); thông tin thay đổi bất thường trên tờ khai; Doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động kinh doanh.
Để chương trình hoàn thuế GTGT tự động thành công, Cục Thuế yêu cầu các ban, đơn vị cần phối hợp chặt chẽ nâng cấp ứng dụng, đảm bảo khả năng kết nối với dữ liệu do NNT chia sẻ và tự động hóa các khâu rà soát, phân tích tính hợp lệ của hồ sơ đề nghị hoàn; xây dựng hồ sơ tuân thủ của NNT, xác định các thông tin cần thu thập, và xây dựng Bộ Chỉ số tiêu chí đánh giá tuân thủ.
Thuế tỉnh, thành phố sẽ là đơn vị thực hiện, phối hợp "làm sạch" và cập nhật dữ liệu, đồng thời tập hợp danh sách DN tham gia chương trình dựa trên mức độ tuân thủ đã được phân loại. Cục Thuế cũng yêu cầu các ban nghiệp vụ tham mưu các bước xử lý, đề xuất phạm vi thí điểm hoàn tự động (lựa chọn, khoanh vùng một số loại hồ sơ).
Có thể nói sự quyết tâm này thể hiện rõ tầm nhìn của ngành Thuế: dùng công nghệ để phục vụ nhanh chóng cho NNT tuân thủ tốt. Đồng thời uwnsgd ụng quản lý rủi ro để siết chặt kỷ cương, đảm bảo dòng tiền hoàn thuế là dòng tiền sạch, hướng tới áp dụng chương trình trên quy mô toàn quốc sau khi đánh giá, hoàn thiện từ kinh nghiệm thực tế.
