Hiểm họa từ sử dụng trái phép tiền chất để điều chế ma túy tổng hợp

	Thu giữ 613kg ma túy tổng hợp
	Hải quan Thanh Hóa phối hợp bắt giữ 12.000 viên ma túy tổng hợp
	Hải quan Hà Tĩnh phối hợp bắt giữ đối tượng vận chuyển trái phép ma túy

Tang vật 25 kg ma túy tổng hợp và 18 kg cần sa do Cục Hải quan TPHCM chủ trì bắt giữ tháng 1/2022. Ảnh: Thu Hòa

Những phi vụ hàng trăm kg ma túy

Thực tế đấu tranh của lực lượng chức năng những năm gần đây cho thấy, nguồn ma túy tổng hợp liên quan đến các đường dây tội phạm xuyên quốc gia ngày càng trở nên phổ biến. Ma túy tổng hợp không chỉ đưa về từ châu Âu, châu Mỹ như trước, mà nguồn cung cấp còn đến từ “Tam giác vàng”, từ Lào, Campuchia về Việt Nam tiêu thụ hoặc vận chuyển tiếp đi nước thức ba. Số lượng ma túy bắt giữ ngày càng lớn, đặc biệt là ma túy tổng hợp.

Điển hình như thực hiện Chuyên án HC421 (tháng 4/2021, do Cục Hải quan Hà Nội chủ trì, phối hợp với các lực lượng chức năng), cơ quan chức năng thu giữ gần 127,5 kg ma tuý các loại và bắt giữ 16 đối tượng thuộc 4 tỉnh, thành: Hà Nội, Hải Dương, Bình Dương, TPHCM.

Hay chuyên án HK668 (tháng 6/2021 do Cục Điều tra chống buôn lậu, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy- C04, Bộ Công an đồng chủ trì), lực lượng chức năng thu giữ 280 kg ma túy…

Điểm chung của các vụ việc trên, lượng ma túy được thu giữ chủ yếu là ma túy tổng hợp.

Với vai trò chủ công, lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đã chủ trì triệt phá nhiều vụ án sản xuất, vận chuyển, buôn bán ma túy tổng hợp quy mô lớn. Đó là triệt xóa đường dây sản xuất ma túy tổng hợp do Văn Kính Dương cầm đầu, thu giữ 223 kg ma túy tổng hợp tại TPHCM năm 2017; vụ bắt 700kg ma túy tổng hợp tại Nghệ An ngày 17/4/2019; vụ triệt phá đường dây sản xuất ma túy tổng hợp ở Kon Tum thu giữ hàng trăm lít dung dịch (kết luận giám định là ma túy tổng hợp), khoảng 13 tấn hóa chất, tiền chất và khoảng 20 tấn máy móc, thiết bị, dụng cụ phục vụ sản xuất trái phép chất ma túy, tháng 8/2019…

Về sự “lên ngôi” của ma túy tổng hợp những năm gần đây, nhiều cán bộ Hải quan, Công an có kinh nghiệm trong đấu tranh với tội phạm ma túy từng chia sẻ, khác với ma túy được điều chế từ nguồn gốc tự nhiên như heroin, thuốc phiện, cocaine… đòi hỏi phải có diện tích trồng nguyên liệu lớn, thời gian trồng, thu hoạch lâu, thì ma túy tổng hợp được điều chế từ tiền chất được rút ngắn thời gian sản xuất hơn nhiều và sản lượng sản xuất cũng rất lớn.

Cần kiểm soát chặt chẽ sử dụng tiền chất

Tại Hội nghị cung cấp thông tin về Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 (tổ chức cuối năm 2021), Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện, Cục trưởng C04 thông tin, cả nước có gần 1.000 đơn vị sản xuất, kinh doanh (nhập khẩu, xuất khẩu) tiền chất công nghiệp, thuốc và nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần và tiền chất dùng làm thuốc.

Số lượng nhập khẩu hàng năm tăng khoảng 10% so với năm trước. Năm 2021, số lượng nhập khẩu tiền chất công nghiệp khoảng 640 nghìn tấn; thuốc và nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần và tiền chất dùng làm thuốc khoảng 15 tấn.

Dù số lượng tiền chất được sử dụng ngày càng lớn nhưng công tác kiểm soát tiền chất, thuốc hướng thần, thuốc gây nghiện, thuốc thú y có chứa chất ma túy trong hoạt động mua bán đến sản phẩm cuối cùng còn nhiều khó khăn.

“Thực tế, đối với các đơn vị nhập khẩu về để kinh doanh thì không chỉ bán lại cho các đối tượng trực tiếp sử dụng mà còn bán cho nhiều đối tượng kinh doanh khác, các đơn vị này lại bán cho các đối tượng khác tạo thành một khâu trung chuyển phức tạp. Do đó, việc kiểm soát đến sản phẩm cuối cùng còn nhiều khó khăn. Việc kiểm soát đối với nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần và tiền chất dùng làm thuốc chưa được thực hiện”, Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện nhấn mạnh.

Để nâng cao hiệu quả quản lý đối với mặt hàng này, Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 (được Quốc hội thông qua tháng 3/2021, có hiệu lực từ ngày 1/1/2022), đã bổ sung hoạt động tạm nhập, tái xuất, tạm xuất, tái nhập; nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần, tiền chất dùng làm thuốc, thuốc tiền chất, thuốc thú y có chứa chất ma túy, tiền chất vào kiểm soát hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy.