Giá mặt bằng khu công nghiệp tăng cao đè nặng doanh nghiệp nhỏ và vừa

	Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa
	2021- Chờ đợi doanh nghiệp vực dậy sau cú sốc
	Doanh nghiệp phải đi từng bước để phát triển bền vững
	Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa: Rào cản từ chính sách đến thực thi

Các doanh nghiệp luôn cần quỹ đất để mở rộng sản xuất. Ảnh: Nguyễn Thanh

Giá quá cao

Trong một chia sẻ mới đây, ông Lê Văn Thụy, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Trí Cường cho biết, nhiều doanh nghiệp đã dần phục hồi, nhưng nhiều doanh nghiệp khác quy mô nhỏ vẫn đang rất yếu nên gặp khó khăn lớn về nguồn tài chính.

Nói về khó khăn của những doanh nghiệp này, ông Lê Văn Thụy cho hay, gần đây, Thủ tướng ký nhiều quyết định mở rộng các khu công nghiệp, nhưng để doanh nghiệp tiếp cận mặt bằng sản xuất rất khó. Bởi các doanh nghiệp này chủ yếu có vốn dưới 50 tỷ đồng, trong khi đầu tư vào khu công nghiệp thì chủ đầu tư yêu cầu phải thuê từ 1ha hoặc 10.000 m2, với giá thành từ 75-100 USD/m2. Nghĩa là mặt bằng sản xuất phải tốn khoảng 20-30 tỷ đồng – con số quá lớn với khả năng tài chính của những doanh nghiệp nhỏ.

Thậm chí, vị này còn cho biết, không chỉ giá thuê đất khu công nghiệp đắt đỏ, mà nhiều khu công nghiệp còn kiểm soát và đưa ra hạn mức về vốn đầu tư. Ví dụ, 1ha đất thì doanh nghiệp phải đầu tư tối thiểu 1 triệu USD cho máy móc, cơ sở hạ tầng… Do đó, ông Thụy nhận định, mặt bằng sản xuất là vấn đề khó khăn nhất của doanh nghiệp hiện nay.

Cùng chung chia sẻ như trên, theo ông Võ Đình Bảo Quốc, Chủ tịch Công ty Cổ phần Quốc tế Quang Điện, đại dịch Covid-19 đã tạo ra sự dịch chuyển về phân công sản xuất nên các doanh nghiệp rất cần mặt bằng để sản xuất, đón “sóng” nhà đầu tư nước ngoài. Nhưng tiền mua đất, thuê đất tại khu công nghiệp vẫn rất khó, trong khi tại nhiều quốc gia, vấn đề này đang được tạo điều kiện hết sức thuận lợi. Ví dụ như HồngKông, cơ quan quản lý tại đây không những được tạo điều kiện tiếp cận đất mà còn được xây sẵn mặt bằng, doanh nghiệp chỉ cần đầu tư cho phương án kinh doanh, chuyên môn, lao động và thiết bị.

Đưa về mức giá hợp lý

Theo đánh giá nghiên cứu của JLL Việt Nam (Chuyên cung cấp các dịch vụ về bất động sản và quản lý đầu tư), bất động sản khu công nghiệp đang tăng trưởng nóng nhất trong vài thập kỷ qua khi vẫn hút đầu tư xuyên suốt mùa dịch. Năm 2020, giá chào thuê đất công nghiệp đã tăng trung bình 7,9% so với cùng kỳ năm trước đó. JLL Việt Nam dự đoán, nhiều khả năng đà tăng giá này trong 12 tháng tới của năm 2021 sẽ bằng hoặc cao hơn năm 2020.

Các chuyên gia của Công ty Chứng khoán SSI cũng dự báo giá thuê đất công nghiệp tại Việt Nam vẫn tiếp tục leo thang trong năm 2021. Nguyên nhân bởi giá cho thuê đất khu công nghiệp tại Việt Nam thấp hơn so với một số quốc gia trong khu vực, cụ thể thấp hơn khoảng 25-30% so với Indonesia và Thái Lan, là các quốc gia hưởng lợi từ dòng vốn FDI. Vì thế, giá đất khu công nghiệp ở Việt Nam được kỳ vọng sẽ tăng trưởng 7-8% tại khu vực phía Nam và 5-6% tại khu vực phía Bắc.

Hơn nữa, cũng theo SSI, do việc chuyển dịch sản xuất từ một số nước sang Việt Nam nên một số công ty lớn đang có kế hoạch chuyển một phần hoạt động sản xuất sang Việt Nam, như Microsoft, Google, Panasonic, Sharp, Foxconn... Trong quý 1/2021, Oppo có kế hoạch thuê 62,7 ha tại Khu công nghiệp Nam Sơn Hạp Lĩnh, Pegatron sẽ thuê đất trong Deep C. IP... Cùng với đó, nhu cầu về đất công nghiệp sẽ càng tăng mạnh bởi Quy hoạch Khu công nghiệp mới của Việt Nam trong giai đoạn 2021-2025 có thể gia tăng diện tích đất khu công nghiệp mới trong tương lai, đặc biệt đối với các khu công nghiệp lớn với tổng diện tích đất trên 1.000 ha đáp ứng yêu cầu của các doanh nghiệp có vốn đầu tư FDI.

Ở một góc nhìn khác, cũng nói về nguyên nhân giá đất cao, ông Đỗ Phước Tống, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Cơ khí - Điện TPHCM, Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam cho rằng, giá đất tại khu công nghiệp do doanh nghiệp đầu tư khu công nghiệp đó quyết định, nên giá đất sẽ bị cao so với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Vì thế, muốn giá đất được hợp lý hơn, phù hợp với nhu cầu doanh nghiệp thì phải do nhà nước quản lý, đầu tư và phát triển các khu công nghiệp.

Mặc dù vậy, với việc ngày càng mở rộng các khu công nghiệp do doanh nghiệp tư nhân đầu tư thì việc quản lý giá đất vẫn không phải vấn đề dễ dàng. Ông Lê Văn Thụy đề xuất nhà nước cần có giải pháp để nâng cao năng lực của các doanh nghiệp trong nước. Cùng với đó, cơ quan quản lý nên có chính sách tạo điều kiện cho doanh nghiệp được tập trung sản xuất, liên kết với nhau để cùng phát triển.

Về vấn đề này, theo ông Nguyễn Kim Hùng, Viện trưởng Viện Khoa học Quản trị doanh nghiệp và Kinh tế số Việt Nam (VIDEM), trước những khó khăn của doanh nghiệp về mặt bằng và đất đai khu công nghiệp, các cơ quan quản lý cần có những nghiên cứu để chấn chỉnh, hỗ trợ các doanh nghiệp, nhất là trong bối cảnh khó khăn vì đại dịch và đón đầu làn sóng đầu tư FDI. Vì thế, ông Hùng đề xuất thành lập ban quản lý về đất khu công nghiệp, để giúp doanh nghiệp bớt chi phí ban đầu khi kiến tạo quỹ đất. Cùng với đó, ban quản lý này cũng sẽ bổ sung các gói hỗ trợ toàn diện về ưu đãi thuế đất, phí thuê đất, thuế giá trị gia tăng, thuế phát triển doanh nghiệp, lãi suất cho vay…