Chỉ khi có chợ hợp pháp, thuận tiện mới cạnh tranh được với chợ cóc

Chuyên gia kinh tế Lê Quốc Phương, nguyên Phó giám đốc Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công Thương)

UBND Thành phố Hà Nội vừa ban hành công văn về việc triển khai thực hiện Nghị quyết của HĐND Thành phố về xử lý dứt điểm các chợ không phù hợp quy hoạch, và hoạt động giết mổ gia súc, gia cầm nhỏ lẻ trên địa bàn. Xin ông cho biết quan điểm về chủ trương trên?

Tôi cho rằng, đây là một chủ trương đúng và hoàn toàn ủng hộ. Vấn đề là cách thực hiện làm sao cho thực sự hiệu quả.

Chợ cóc, chợ tạm xuất hiện khắp nơi: trước cửa trường học, công viên, cửa nhà máy, khu công nghiệp, trên hè phố, đầu ngõ, chân cầu thang nhà tập thể… Chúng lấn chiếm lòng đường, vỉa hè, vừa gây cản trở, ách tắc giao thông, vừa làm mất vệ sinh mỹ quan đô thị.

Nhiều lò mổ nhỏ lẻ hoạt động không phép, giết mổ và cung cấp gia súc, gia cầm không qua khâu kiểm dịch, gây mất an toàn vệ sinh thực phẩm, đồng thời gây ô nhiễm môi trường xung quanh. Vì lợi nhuận, thậm chí có những lò mổ nhỏ lẻ giết mổ cả động vật nhiễm bệnh hoặc đã chết.

Chợ cóc, chợ tạm, các lò mổ nhỏ lẻ (gọi chung là các tụ điểm kinh doanh tự phát) đi ngược lại chủ trương xây dựng Thủ đô Hà Nội thành một thành phố văn minh, hiện đại, xanh, sạch, đẹp.

Mặc dù đây là một chủ trương đúng, nhưng có những ý kiến cho rằng, việc này sẽ gây khó khăn cho một số đối tượng người dân sống nhờ “chợ cóc, chợ tạm”?

Đúng là có không ít người dân hiện mưu sinh bằng “chợ cóc, chợ tạm”, đối với họ vừa nhanh vừa tiện vừa rẻ vì họ không phải mất thời gian đến chợ quy hoạch để bán hàng đồng thời không phải đóng phí chợ.

Nhiều người tiêu dùng cũng quen mua hàng ở “chợ cóc, chợ tạm” vì nhanh và tiện, họ có thể dừng xe để mua trên đường đi làm về mà không phải mất thời gian vào chợ, gửi xe.

Các lò mổ nhỏ lẻ thì tránh được phí kiểm dịch an toàn thực phẩm.

Để đảm bảo triển khai có hiệu quả chủ trương trên, theo ông, cơ quan nhà nước cần lưu ý những giải pháp gì?

Trước đây các cơ quan chức năng đã từng có nhiều đợt “ra quân” để dẹp các tụ điểm kinh doanh tự phát. Song, hết đợt “ra quân” thì các tụ điểm lại hoạt động trở lại, thậm chí còn phát triển mạnh hơn.

Do đó tôi cho rằng lần này cần giải quyết một cách căn cơ. Cụ thể:

Thứ nhất, bên cạnh việc kiên quyết xóa bỏ cần đẩy mạnh hoạt động thay thế. Thành phố cần nhanh chóng xây dựng mạng lưới chợ hiện đại, mô hình outlet, chợ đầu mối… Thậm chí, miễn phí chợ để người dân dễ dàng tiếp cận. Chỉ khi có chợ hợp pháp, văn minh, thuận tiện, rẻ thì mới cạnh tranh được với chợ cóc. Khi đó người dân mưu sinh mới rời bỏ “chợ cóc, chợ tạm” để vào các chợ hợp pháp.

Thứ hai, cần tăng cường hơn nữa quyền hạn và nâng cao tính trách nhiệm của cấp chính quyền cơ sở (phường xã) là nơi trực tiếp quản lý các hoạt động kinh doanh trên địa bàn, để họ có đủ thẩm quyền và khả năng xử lý các tụ điểm kinh doanh tự phát (trong đó có mức phạt đủ mạnh để ren đe).

Thứ ba, cần có chương trình tuyên truyền và giáo dục thực sự hiệu quả, để mọi người dân thực sư hiểu, không tham gia bán hàng cũng như mua hàng tại các tụ điểm kinh doanh tự phát là nơi gây mất trật tự, an toàn giao thông, mất mỹ quan thành phố, gây ô nhiễm môi trường, mất vệ sinh an toàn thực phẩm.