Cần siết chặt quản lý hoạt động mua-bán vàng trên thị trường “chợ đen”

Mua - bán vàng từ “chợ đen" tiềm ẩn nhiều rủi ro cho người dân.

Quản lý chặt từ khâu sản xuất đến giao dịch

Theo quy định tại Nghị định số 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng và Nghị định số 232/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 24/2012/NĐ-CP, sản xuất và kinh doanh vàng miếng là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, chịu sự cấp phép và giám sát của Ngân hàng Nhà nước. Chỉ doanh nghiệp, ngân hàng được cấp phép mới được phép sản xuất, kinh doanh vàng miếng, xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu.

Đáng chú ý, Nghị định số 232/2025/NĐ-CP bãi bỏ quy định Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng và xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu, mở ra cơ chế cạnh tranh minh bạch nhưng vẫn đảm bảo kiểm soát chặt chẽ.

Doanh nghiệp được xem xét cấp phép khi có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên, còn ngân hàng thương mại cần tối thiểu 50.000 tỷ đồng vốn điều lệ cùng quy trình sản xuất, giám sát và kiểm soát chất lượng rõ ràng.

Mọi giao dịch vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên trong ngày bắt buộc phải thanh toán qua tài khoản ngân hàng, nhằm tăng tính minh bạch, ngăn chặn rửa tiền, buôn lậu và hạn chế giao dịch ngầm. Bên cạnh đó, doanh nghiệp khi bán vàng nguyên liệu phải sử dụng hóa đơn điện tử và kết nối dữ liệu giao dịch với Ngân hàng Nhà nước.

Các tổ chức kinh doanh vàng miếng có trách nhiệm công khai giá mua-bán tại địa điểm giao dịch hoặc trên website, đồng thời không được kinh doanh qua đại lý ủy nhiệm. Họ cũng phải xây dựng hệ thống lưu trữ thông tin khách hàng, khối lượng và giá trị giao dịch, phục vụ công tác quản lý, giám sát thị trường.

Cảnh báo vi phạm và xử lý nghiêm hoạt động “chợ đen”

Dù pháp luật đã quy định rõ, song tình trạng mua bán vàng qua “chợ đen” vẫn diễn ra, đặc biệt trong giai đoạn giá vàng biến động mạnh.

Người dân tìm đến kênh giao dịch không hóa đơn, không đăng ký, tiềm ẩn rủi ro bị lừa đảo hoặc xử phạt nặng.

Theo Nghị định số 88/2019/NĐ-CP, cá nhân kinh doanh vàng miếng trái phép có thể bị phạt từ 300 đến 400 triệu đồng, tổ chức vi phạm bị phạt gấp đôi, đồng thời bị tịch thu vàng và tước quyền sử dụng giấy phép kinh doanh. Nếu hành vi đủ yếu tố cấu thành tội phạm, có thể bị truy cứu hình sự về tội “Buôn lậu” (Điều 188) hoặc “Rửa tiền” theo Bộ luật Hình sự 2015.

Giá vàng tăng kỷ lục, người dân lao vào “chợ đen”: Cẩn trọng trước bẫy lừa đảo.

Đối với cá nhân chỉ giao dịch nhỏ lẻ, chẳng hạn mua lại vàng từ người thân, sẽ không bị coi là vi phạm. Tuy nhiên, nếu việc mua bán diễn ra thường xuyên, liên tục nhằm thu lợi, hành vi này sẽ bị xem là kinh doanh vàng không phép và bị xử lý theo quy định.

Pháp luật cũng nghiêm cấm sử dụng vàng làm phương tiện thanh toán, nhằm bảo đảm ổn định tiền tệ và ngăn chặn đầu cơ, thao túng thị trường. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chỉ đạo các bộ, ngành và địa phương tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi găm hàng, đội giá, buôn lậu vàng.

Việc ban hành và thực thi Nghị định số 232/2025/NĐ-CP không chỉ là động thái kỹ thuật trong quản lý thị trường vàng mà còn là bước đi chiến lược của Chính phủ nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, chống thất thoát nguồn lực và bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân.