Các mức thuế quan mới của Mỹ gây xáo trộn lớn trong chuỗi cung ứng

Quang cảnh cảng hàng hóa Long Beach ở California, Mỹ. (Ảnh: THX/TTXVN)

Các mức thuế quan mới mà Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt lên Canada và Mexico đang gây ra những xáo trộn lớn trong chuỗi cung ứng của nhiều loại hàng hóa, đồng thời khiến các ngành công nghiệp phải chuẩn bị phương án tăng chi phí.

Năm 2023, Mỹ nhập khẩu gần 900 tỷ USD hàng hóa từ hai nước láng giềng này. Các tuyến cung ứng giữa ba quốc gia Bắc Mỹ, vốn có chung một thỏa thuận thương mại, đã được tích hợp sâu sắc. Việc Mỹ áp thuế quan mới sẽ gây ra những phức tạp không nhỏ cho các doanh nghiệp có hoạt động trải rộng ở một hoặc nhiều quốc gia.

Các nhà phân tích dự đoán mức thuế quan 25% mà ông Trump áp dụng đối với hàng hóa từ Canada và Mexico sẽ giáng một đòn mạnh vào ngành công nghiệp ôtô và điện tử. Trong khi đó, các sản phẩm năng lượng của Canada chịu mức thuế thấp hơn là 10% (nhưng đây vẫn là một sự thay đổi lớn khi trước đó Mỹ không áp thuế đối với dầu nhập khẩu từ Canada).

Mexico và Canada cũng là những nhà cung cấp nông sản lớn cho Mỹ, điều này có nghĩa là các loại thuế mới có thể khiến giá của các mặt hàng thực phẩm phổ biến như quả bơ và cà chua tăng lên.

Theo Cơ quan Thống kê Canada, gần 80% hàng hóa xuất khẩu của Canada là sang Mỹ, với tổng giá trị khoảng 410 tỷ USD. Các mức thuế mới sẽ giáng đòn mạnh vào ngành ôtô và năng lượng của Canada, vốn chiếm hơn 40% kim ngạch xuất khẩu của nước này sang Mỹ.

Theo chuyên gia Robert Kavcic của Ngân hàng Montreal, “các bộ phận khác nhau (của hàng hóa) được đi qua cửa khẩu nhiều nước trước khi được lắp ráp thành một sản phẩm hoàn chỉnh." Mỹ cũng nhập khẩu vật liệu xây dựng từ Canada, đồng nghĩa với việc thuế quan mới có thể đẩy chi phí xây dựng và giá nhà tăng cao.

Ông Carl Harris, Chủ tịch Hiệp hội các nhà xây dựng nhà ở quốc gia Mỹ, cho biết hơn 70% lượng nhập khẩu của hai vật liệu xây dựng quan trọng là gỗ mềm và thạch cao là từ Canada và Mexico.

Theo Viện Thống kê Quốc gia Mexico, năm 2024, 84% hàng hóa xuất khẩu của Mexico là sang Mỹ, tương đương trên 510 tỷ USD. Ngành công nghiệp ôtô (bao gồm xe và phụ tùng) cùng với ngành điện tử và máy móc được dự đoán sẽ chịu tác động lớn nhất. Các nhà phân tích từ Capital Economics cho biết, khoảng 50% sản lượng của các ngành này được xuất khẩu sang Mỹ.

Mức thuế 25% cũng sẽ ảnh hưởng đến các ngành như thực phẩm. Bộ Nông nghiệp Mỹ cho biết trong năm 2023, Mexico cung cấp 63% lượng rau và gần 50% lượng trái cây và các loại hạt nhập khẩu của Mỹ. Hơn 80% nguồn cung quả bơ của Mỹ là từ Mexico.

Ông Trump đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế để áp dụng các mức thuế mới đối với Canada, Mexico và Trung Quốc, với lý do các nước này không ngăn chặn được dòng người nhập cư bất hợp pháp và ma túy vào Mỹ. Hàng hóa Trung Quốc chịu thêm mức thuế 10% theo thông báo mới nhất.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng việc Mỹ áp thuế lên hàng hóa nhập khẩu từ Canada và Mexico có thể không phù hợp với Hiệp định Thương mại Mỹ-Mexico-Canada (USMCA), một thỏa thuận thương mại mà ông Trump đã ký kết trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên. Một số người dự đoán động thái này của ông Trump có thể là một cách để Mỹ tạo lợi thế trước thời hạn xem xét lại USMCA vào năm 2026.

Các nhà kinh tế cảnh báo rằng mức thuế quan nặng của Mỹ và các biện pháp trả đũa có thể đẩy nền kinh tế của Canada và Mexico vào suy thoái, trong khi Mỹ cũng sẽ đối mặt với nguy cơ suy yếu nhẹ./.