Áp lực nào đang dồn lên “vai” các ngân hàng?

	Ngân hàng tiếp tục “cuộc đua” lãi suất tiết kiệm
	Phó Thống đốc NHNN: Không có chuyện thiếu nguồn cung bất động sản do siết tín dụng
	Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước: Không để chính sách bị trục lợi

TS. Nguyễn Quốc Hùng

Ông đánh giá như thế nào về sức ảnh hưởng của thị trường vốn lên hoạt động của ngành ngân hàng?

Đầu tiên, chúng ta cần xác định rõ vai trò của từng lĩnh vực trong thị trường tài chính hiện nay. Theo đó, ngành ngân hàng đóng vai trò phát triển vốn ngắn hạn và trung hạn tại thị trường tiền tệ, còn vốn trung và dài hạn phải là trái phiếu doanh nghiệp và chứng khoán tại thị trường vốn. Ngành ngân hàng không có chức năng quản lý thị trường vốn nhưng những biến động trên thị trường này lại có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động ngân hàng. Chẳng hạn, cơ chế chính sách cho trái phiếu doanh nghiệp không phải do ngành ngân hàng ban hành, nhưng sẽ ảnh hưởng đến các ngân hàng khi họ thực hiện nghiệp vụ phát hành trái phiếu, bảo lãnh phát hành, quản lý tài sản bảo đảm…

Với những bất ổn trên thị trường vốn như thời gian qua, chúng ta cần phải tách bạch rõ để ngân hàng làm đúng chức năng nhiệm vụ của mình. Không những thế, ngành ngân hàng tại Việt Nam hiện đang khác với nhiều quốc gia trên thế giới, đó là phải kiêm cả 2 vai: ổn định kinh tế vĩ mô và kiềm chế lạm phát. Do đó, việc bơm vốn ra thị trường với liều lượng ra sao để không tạo áp lực lạm phát là một bài toán với ngành ngân hàng.

Những lưu ý này càng phải được chú trọng hơn trong bối cảnh đến tháng 10/2022, các ngân hàng phải thực hiện đưa tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn về mức 30% theo lộ trình Thông tư 22/2019/TT-NHNN quy định các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động ngân hàng. Lộ trình siết tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn này đã được kéo dài, sửa đổi nhiều lần, nên đến nay dứt khoát phải thực hiện.

Cùng với những vấn đề như trên, lĩnh vực bất động sản cũng đang tạo ra những áp lực nào đến ngành ngân hàng, thưa ông?

Nhìn vào thực tế thì hiện tại có đến 70% tài sản bảo đảm cho các khoản vay tại ngân hàng là bất động sản. Như vậy, số lượng tài sản bảo đảm trên tổng dư nợ là khá lớn.

Ngoài ra, chúng ta đều thấy, ngành kinh doanh bất động sản đang được cho là rất khó khăn, vậy thì tại sao giá bất động sản vẫn đang tăng gấp nhiều lần so với trước đây? Liệu có hiện tượng làm giá hay không? Làm sao để người dân mua được nhà?... Đây là những câu hỏi mà thị trường đặt ra lâu nay, cần có lời giải đáp thỏa đáng.

Do đó, lúc này, các ngân hàng cần hết sức thận trọng và lường trước mọi trường hợp khi cho vay bất động sản. Với tỷ lệ cho vay 50% giá trị tài sản thì khi giá bất động sản xuống, thậm chí là thị trường “đóng băng”, ông có nhìn nhận gì về rủi ro này?

Hiện tại, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang điều hành chính sách tiền tệ đối với lĩnh vực bất động sản rất linh hoạt. NHNN chưa có một văn bản nào chỉ đạo siết tín dụng bất động sản hay nội dung nào liên quan đến chỉ đạo đối với việc không cho vay lĩnh vực bất động sản. Tuy nhiên, NHNN đã nhìn thấy được những nguy cơ với những lĩnh vực rủi ro là kinh doanh bất động sản, chứng khoán…, nên cơ quan này đã ban hành nhiều văn bản cảnh báo để kiểm soát chặt chẽ tín dụng vào những lĩnh vực này.

Bên cạnh đó, các tổ chức tín dụng cũng nên rà soát lại các hoạt động cho vay này, nếu có sự “lập lờ” giữa cho vay nhà ở với cho vay kinh doanh bất động sản thì hệ số an toàn của tổ chức tín dụng sẽ sụt xuống rất lớn, vì hệ số hệ số rủi ro với tín dụng kinh doanh bất động sản ở mức rất cao, lên đến 200-250%. Mặc dù vậy, bất động sản vẫn là ngành rất quan trọng của nền kinh tế, nên phải có sự nhìn nhận đúng đắn, có sự quản lý phù hợp, không nên “siết” như giai đoạn 2009-2010.

Theo ông, các ngân hàng cần có những giải pháp phòng vệ như thế nào?

Hiện tại, các tổ chức tín dụng đều có sự đổi mới, tự phòng vệ khi đã thực hiện trích lập dự phòng rủi ro đầy đủ cho những khoản nợ xấu và nợ tiềm ẩn trở thành nợ xấu. Thậm chí có những tổ chức tín dụng dù tình hình tài chính lành mạnh nhưng đã có tỷ lệ bao phủ nợ xấu cao hơn nhiều so với tỷ lệ nợ xấu thực tế. Do vậy, nhiều tổ chức tín dụng đã đặt vấn đề tăng vốn điều lệ trong năm 2022, qua đó giúp nâng cao năng lực tài chính, mở rộng trích lập dự phòng rủi ro để đảm bảo an toàn hoạt động.

Tuy nhiên, với thực tế hiện nay, nếu chỉ nỗ lực của ngân hàng là chưa đủ mà cần có hành lang pháp lý đủ mạnh. Về phía Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, chúng tôi sẽ rà soát tất cả các văn bản pháp luật liên quan và sẽ có văn bản kiến nghị lên Chính phủ để xem xét trong quá trình sửa đổi Luật các Tổ chức tín dụng, điều chỉnh tại những luật liên quan như Bộ luật Dân sự, Luật Kinh doanh bất động sản… để làm sao đảm bảo được quyền lợi, trách nhiệm của ngân hàng và người đi vay và sự phối hợp của các bộ, ngành, chính quyền địa phương trong việc xử lý nợ.

Về vấn đề phòng tránh rủi ro khi triển khai gói hỗ trợ lãi suất 2% theo chủ trương của Chính phủ và NHNN, hiện NHNN đã có thông tư hướng dẫn hạch toán, với nhiều cơ chế thông thoáng hơn, tạo điều kiện cho ngân hàng triển khai được. Một trong những nguyên tắc việc hỗ trợ lãi suất là không hạ chuẩn cho vay, chỉ khi nào doanh nghiệp đáp ứng đủ điều kiện theo quy định pháp luật mới được tiếp cận nguồn vốn này. Do vậy, các ngân hàng phải thẩm định đánh giá hiệu quả dự án chặt chẽ, trên tinh thần quyết tâm cao, thực hiện đúng trách nhiệm, đồng bộ và nghiêm túc.

Xin cảm ơn ông!