Khẳng định vai trò nòng cốt trên mặt trận chống buôn lậu

Nhân dịp 80 năm Ngày truyền thống Hải quan Việt Nam (10/9/1945-10/9/2025), Tạp chí Kinh tế - Tài chính phỏng vấn Chi cục trưởng Chi cục Điều tra chống buôn lậu (Cục Hải quan) Vũ Quang Toàn để có cái nhìn rõ nét hơn xoay quanh nội dung quan trọng này.

Chi cục trưởng Vũ Quang Toàn tại Hội nghị hợp tác Hải quan Việt Nam-Trung Quốc về chống buôn lậu lần thứ 17. Ảnh: Thu Hòa.

Trong 80 năm xây dựng và phát triển của Hải quan Việt Nam, chống buôn lậu là nhiệm vụ trọng yếu và xuyên suốt. Xin ông cho biết những thành tích, đóng góp nổi bật của lực lượng Hải quan nói chung, đặc biệt là lực lượng Kiểm soát hải quan trên mặt trận chống buôn lậu?

Chi cục trưởng Vũ Quang Toàn:

Trải qua 80 năm xây dựng và phát triển, lực lượng Hải quan ngày càng phát huy được tính chủ động và trách nhiệm trong đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hoá, tiền tệ, ma túy qua biên giới.

Công tác phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan chức năng trong nước đã từng bước được đẩy mạnh; hoạt động hợp tác quốc tế về hải quan nói chung và trong lĩnh vực phòng, chống buôn lậu, phòng, chống hàng giả, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, kiểm soát ma túy nói riêng ngày càng được nâng tầm thông qua việc ký kết và triển khai có hiệu quả nhiều quy chế phối hợp, thỏa thuận hợp tác, sáng kiến và kế hoạch tăng cường đấu tranh chung.

Trong bối cảnh tình hình buôn lậu, hàng giả và tội phạm ma túy ngày càng diễn biến gia tăng, phức tạp, Hải quan Việt Nam đã phối hợp hiệu quả với các cơ quan trong và ngoài nước triệt phá thành công nhiều chuyên án lớn, bắt giữ được khối lượng lớn tang vật vi phạm, đối tượng phạm tội hoạt động theo đường dây xuyên quốc gia có phương thức thủ đoạn tinh vi, manh động, đặc biệt là tội phạm liên quan đến ma túy.

Công chức Chi cục Điều tra chống buôn lậu trong một buổi huấn luyện sử dụng vũ khí.

Điển hình như Chiến dịch Con rồng Mê Kông do Hải quan Việt Nam và Hải quan Trung Quốc đồng sáng kiến và đồng điều phối, bắt đầu triển khai từ năm 2018 đến nay và đang ở Giai đoạn VII. Với những kết quả ấn tượng đã đạt được, Chiến dịch đã được đưa vào Tuyên bố chung Việt Nam – Trung Quốc nhân cuộc gặp của Tổng Bí thư hai nước, đồng thời được các đối tác trong khu vực và quốc tế đánh giá tích cực.

Mới đây, tại Hội nghị hợp tác Hải quan Việt Nam-Trung Quốc về chống buôn lậu lần thứ 17 (11-14/8/2025 tại TP Hồ Chí Minh), hai bên cùng trao đổi chi tiết về các chuyên đề trọng điểm: tình hình buôn lậu mặt hàng thuốc lá, kiểm soát hàng hóa lưỡng dụng; áp dụng chuyển đổi số trong kiểm soát hải quan đối với thương mại điện tử xuyên biên giới, hợp tác biên giới; hợp tác chống buôn lậu trên biển và đặc biệt là triển khai hiệu quả Chiến dịch Con Rồng Mê Kông giai đoạn VII.

Có thể nói, với những chiến công, thành tích đã đạt được, Hải quan Việt Nam đã khẳng định được vai trò chủ công trên mặt trận chống buôn lậu, thực hiện tốt sứ mệnh “Bảo vệ lợi ích, chủ quyền quốc gia”.

Ông đánh giá thế nào về tình hình tội phạm buôn lậu trong giai đoạn hiện nay và yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra với lực lượng kiểm soát hải quan trong bối cảnh mới như thế nào?

Chi cục trưởng Vũ Quang Toàn:

Trong bối cảnh mới hiện nay tội phạm xuyên quốc gia hoạt động với thủ đoạn ngày càng tinh vi, thường xuyên thay đổi thủ đoạn và sử dụng trang thiết bị hiện đại để đối phó với lực lượng chức năng. Đặc biệt, tình hình tội phạm ma túy xuyên quốc gia diễn biến hết sức phức tạp.

Trong nội địa, tình trạng sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ vẫn hoạt động công khai ở nhiều nơi, gia tăng trên môi trường thương mại điện tử với quy mô lớn, thời gian dài, nhất là với nhóm hàng ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân, như thực phẩm, dược phẩm, thực phẩm chức năng…

Mặt khác, tình trạng lợi dụng điều kiện thuận lợi trong hoạt động xuất nhập khẩu để buôn lậu, gian lận thương mại vẫn tiếp diễn trên các tuyến, địa bàn tập trung ở tuyến đường biển và đường bộ.

Tàu chuyên dụng của Chi cục Điều tra chống buôn lậu thực hiện tuần tra trên vùng biển Đông bắc.

Do đó, yêu cầu đặt ra với Chi cục Điều tra chống buôn lậu và lực lượng kiểm soát toàn Ngành nói chung là hết sức nặng nề, đòi hỏi lực lượng kiểm soát hải quan toàn Ngành phải không ngừng nỗ lực, phấn đấu để hoàn thành tốt trọng trách được giao.

Trong đó, cần tiếp tục phát huy vai trò cơ quan tham mưu, giúp việc Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Ban chỉ đạo 389 Bộ Tài chính; chủ động, tăng cường triển khai các kế hoạch, biện pháp giám sát, kiểm soát hải quan nhằm ngăn chặn từ sớm, từ xa và đấu tranh có hiệu quả, triệt phá tận gốc tội phạm buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, hàng giả, ma túy qua biên giới

Theo ông, để tiếp tục khẳng định và phát huy vai trò chủ công trên mặt trận chống buôn lậu, thời gian tới, lực lượng kiểm soát hải quan toàn Ngành cần tập trung vào giải pháp trọng tâm nào?

Chi cục trưởng Vũ Quang Toàn:

Để thực hiện tốt trọng trách được giao, xứng đáng là lực lượng nòng cốt, chủ công trên mặt trận chống buôn lậu, thời gian tới, Chi cục Điều tra chống buôn lậu và lực lượng kiểm soát hải quan toàn Ngành cần tập trung vào các nhóm giải pháp trọng tâm như:

Một là, tiếp tục tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ về pháp luật, nghiệp vụ, khoa học công nghệ… Đây là yêu cầu kiên quyết.

Hai là, tiếp tục duy trì kỷ cương, kỷ luật như lực lượng Quân đội, Công an. Có giữ vững được kỷ cương, kỷ luật mới phát huy được sức mạnh.

Ba là, tiếp tục sắp xếp, bố trí lại trang thiết bị để sử dụng trang thiết bị vào hoạt động nghiệp vụ một cách đồng bộ nhằm phục vụ tốt nhiệm vụ được giao.

Bốn là, là lực lượng chuyên trách về công tác chống buôn lậu, đặc biệt là bảo vệ an ninh kinh tế, an ninh quốc gia, do đó, Chi cục Điều tra chống buôn lậu cần thường xuyên giáo dục về chính trị, tư tưởng cho cán bộ, công chức. Làm tốt công tác này sẽ phát huy tốt trong thực hiện các công tác chuyên môn, nghiệp vụ khác.

Năm là, tiếp tục duy trì, phát huy tốt tinh thần đoàn kết trong tập thể lãnh đạo cũng như cán bộ, công chức, người lao động trong toàn Cục.

Sáu là, tiếp tục làm tốt công tác phối hợp với các lực lượng chức năng, đặc biệt là Công an, Bộ đội Biên phòng, Quản lý thị trường, Cảnh sát biển…

Chi cục trưởng Vũ Quang Toàn và Cục trưởng Cục Chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan Trung Quốc) Tôn Chí Kiệt trao đổi Biên bản Hội nghị hợp tác Hải quan Việt Nam – Trung Quốc về chống buôn lậu lần thứ 17. Ảnh: Thu Hòa.

Đối với hợp tác quốc tế, ngoài việc phát huy các chương trình, thỏa thuận đã và đang thực hiện, phải tiếp tục tăng cường mối quan hệ hợp tác với các tổ chức như Văn phòng liên lạc tình báo khu vực châu Á - Thái Bình Dương (RILO AP), Cơ quan phòng chống ma tuý và tội phạm của Liên hợp quốc (UNODC), cơ quan Hải quan các nước có quan hệ thương mại lớn với Việt Nam, các khu vực trọng điểm về tình hình tội phạm ma túy quốc tế…

Bảy là, tập trung thực hiện tốt “bộ tứ nghị quyết” của Bộ Chính trị gồm: Nghị quyết số 57-NQ/TW về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân.

Tám là, tập trung thực hiện tốt nhiệm vụ chuyển đổi số trong lĩnh vực kiểm soát hải quan, đặc biệt là góp phần thực hiện cùng toàn Ngành thực hiện thắng lợi Hải quan số, Hải quan thông minh.

Phát huy bề dày truyền thống của Hải quan Việt Nam, lực lượng kiểm soát, chống buôn lậu toàn Ngành sẽ không ngừng nỗ lực, phấn đấu để thực hiện tốt nhiệm vụ, góp phần bảo vệ lợi ích, chủ quyền quốc gia; an ninh, an toàn cộng đồng!

Xin cảm ơn ông!