Xuất khẩu thép cuộn sang Nam Phi: Việt Nam được miễn thuế tự vệ tạm thời

Thép cuộn chống ăn mòn rộng đường vào Liên minh thuế quan Nam Phi

Trong bối cảnh thương mại quốc tế đầy biến động, tin vui đã đến với ngành thép Việt Nam khi Cộng hòa Nam Phi quyết định không áp dụng thuế tự vệ tạm thời đối với sản phẩm thép cuộn chống ăn mòn nhập khẩu từ Việt Nam. Quyết định này không chỉ là một thắng lợi quan trọng mà còn khẳng định lợi thế cạnh tranh của thép Việt, giúp các doanh nghiệp Việt Nam tiếp tục vững vàng tại một thị trường xuất khẩu tiềm năng như Liên minh thuế quan Nam Phi (SACU).

Cụ thể, Ủy ban Quản lý Thương mại quốc tế Nam Phi (ITAC) đã ban hành thông báo áp dụng biện pháp tự vệ tạm thời đối với thép cuộn chống ăn mòn (Corrosion resistant steel coil), nhưng Việt Nam đã nằm trong danh sách các quốc gia được loại trừ. Lý do then chốt là Việt Nam được xác định là một quốc gia đang phát triển và có thị phần nhập khẩu sản phẩm này vào Nam Phi dưới ngưỡng 3%. Điều này hoàn toàn phù hợp với quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), cho phép miễn trừ các quốc gia đang phát triển có thị phần nhỏ và tổng lượng nhập khẩu không lớn hơn 9%.

Cuộc điều tra của ITAC, khởi xướng từ ngày 17/1/2025 và kéo dài giai đoạn điều tra từ tháng 5/2021 đến tháng 4/2024, đã chỉ ra một số vấn đề nghiêm trọng đối với ngành thép nội địa Nam Phi. ITAC sơ bộ kết luận rằng có sự gia tăng mạnh mẽ, đột ngột về lượng nhập khẩu, đặc biệt là từ Trung Quốc, với mức tăng 17,16% chỉ từ năm 2022 đến 2023.

Sự gia tăng này, theo ITAC, là do tình trạng dư thừa công suất và suy thoái kinh tế ở Trung Quốc từ năm 2021, cùng với việc các quốc gia khác áp thuế đã khiến hoạt động xuất khẩu thép Trung Quốc chuyển hướng sang các thị trường có mức thuế thấp hơn, bao gồm Nam Phi. Hậu quả là ngành sản xuất thép của SACU đã phải đối mặt với thiệt hại nghiêm trọng, thể hiện qua sự suy giảm đáng kể về sản lượng, doanh số bán hàng trong nước, lợi nhuận, thị phần, tỉ lệ sử dụng công suất và nhân công.

Trước tình hình đó, ITAC đã đề xuất mức thuế tự vệ tạm thời lên tới 52,34% trong 200 ngày. Mặc dù có một số nguyên nhân khác cũng góp phần gây ra thiệt hại, như suy giảm cầu hay vấn đề logistics, nhưng ITAC khẳng định chúng không phải là nguyên nhân trực tiếp.

Việc được loại trừ khỏi biện pháp tự vệ này là một thành quả đáng kể cho nỗ lực của Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương) và Phái đoàn Việt Nam tại Geneva. Trước đó, Cục Phòng vệ thương mại đã gửi thư tới ITAC, đề nghị loại trừ Việt Nam khỏi biện pháp tự vệ, và ITAC đã cam kết xem xét thận trọng quan điểm của Việt Nam.

Kết quả sơ bộ này tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp Việt Nam tiếp tục duy trì và phát triển xuất khẩu sản phẩm thép chống ăn mòn sang khối SACU trong thời gian tới. Đây là yếu tố then chốt giúp thép Việt Nam giữ vững lợi thế cạnh tranh trên bản đồ thương mại quốc tế. Tuy nhiên, các doanh nghiệp và hiệp hội vẫn cần tiếp tục theo dõi sát sao diễn biến của vụ việc cho đến khi có kết luận cuối cùng.