VCCI – Hiệp hội vàng “nổi lửa”: Đòi xóa sổ loạt quy định trói tay thị trường vàng!

Quy định vốn tối thiểu 1.000 tỷ đồng bị cho là “rào cản lớn”, khiến nhiều doanh nghiệp khó tiếp cận thị trường vàng miếng.

Những rào cản then chốt ảnh hưởng đến doanh nghiệp vàng miếng

Một trong những vấn đề gây quan ngại nhất được cả hai tổ chức này đề cập là quy định về vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng trở lên để được cấp phép sản xuất kinh doanh vàng miếng.

VCCI đã bày tỏ lo ngại rằng điều kiện này là "quá chặt" và "rào cản quá lớn", có nguy cơ loại bỏ phần lớn doanh nghiệp khỏi khả năng tham gia thị trường, dẫn đến việc chỉ còn một số ít doanh nghiệp đủ điều kiện, từ đó hạn chế tính cạnh tranh và đa dạng hóa nguồn cung, ảnh hưởng đến quyền lợi và sự lựa chọn của người dân. VCCI cũng đặt câu hỏi về căn cứ để đưa ra ngưỡng quy định 1.000 tỷ đồng này.

Đồng quan điểm, Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam khẳng định rằng hiện tại chỉ có khoảng 1 đến 3 doanh nghiệp đủ điều kiện vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng, và quy định này dễ dẫn đến việc Nhà nước vẫn độc quyền sản xuất, cung ứng vàng miếng, hạn chế nguồn cung. Do đó, Hiệp hội đã kiến nghị giảm mức vốn điều lệ xuống còn 500 tỷ đồng trở lên, cho rằng đây là con số phù hợp hơn và đề xuất Ngân hàng Nhà nước tham khảo nhu cầu vốn ban đầu của Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) để có căn cứ thực tiễn.

Cả VCCI và Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam cũng đồng loạt phản đối việc phát sinh thêm "giấy phép con" và sự can thiệp hành chính cứng nhắc vào thị trường. Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam cho rằng, hoạt động kinh doanh mua bán vàng chỉ là khâu trung gian phân phối hàng hóa, không cần thiết phải được Ngân hàng Nhà nước cấp phép vì điều này làm phát sinh "giấy phép con" và can thiệp không cần thiết vào thị trường.

VCCI cũng đồng tình khi cho rằng việc yêu cầu doanh nghiệp sản xuất vàng miếng phải có thêm giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng là chưa hợp lý, bởi sản xuất và mua bán là hai loại hình hoạt động khác nhau, và việc gộp hai loại giấy phép này gây ra hiện tượng "giấy phép lồng trong giấy phép", làm tăng chi phí tuân thủ và kéo dài thời gian hoàn thiện thủ tục hành chính. VCCI thậm chí còn nhận định hoạt động mua bán vàng miếng không nên được coi là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, vì nó có tính chất tương tự các hoạt động kinh doanh thông thường.

Định vị lại vai trò quản lý và mở rộng không gian thị trường vàng

Đi sâu hơn vào bản chất của thị trường, Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam đã đưa ra những kiến nghị mang tính then chốt về vai trò của ngân hàng và Ngân hàng Nhà nước trong thị trường vàng miếng. Hiệp hội kiên quyết đề nghị không nên bổ sung các tổ chức tín dụng, đặc biệt là các ngân hàng thương mại, tham gia sản xuất và kinh doanh vàng miếng SJC.

Dựa trên Luật Các Tổ chức tín dụng, Hiệp hội khẳng định chức năng chính của ngân hàng thương mại là kinh doanh tiền tệ và cung ứng dịch vụ thanh toán, không phải sản xuất vàng. Hiệp hội lo ngại việc này sẽ khiến ngân hàng phải sử dụng một lượng vốn lớn vào hoạt động không thuộc chức năng chính, ảnh hưởng đến khả năng cấp tín dụng cho các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh.

Đặc biệt, Hiệp hội còn dẫn chứng kinh nghiệm thực tiễn từ giai đoạn trước năm 2012, khi các ngân hàng thương mại như Agribank, Sacombank, và ACB từng sản xuất và kinh doanh vàng miếng nhưng đã cho thấy sự kém hiệu quả và để lại "hậu quả ngoài mong muốn kéo dài".

Ngoài ra, Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam cũng không đồng tình với việc dự thảo sửa đổi Nghị định số 24 cho phép Ngân hàng Nhà nước tự tổ chức sản xuất vàng miếng trong từng thời kỳ. Hiệp hội nhấn mạnh, Ngân hàng Nhà nước là cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh vàng, không phải là cơ quan sản xuất kinh doanh. Họ đặt câu hỏi về việc "Nếu Ngân hàng Nhà nước tham gia thương trường thì sẽ chịu sự quản lý của cơ quan nào?", cảnh báo điều này sẽ dẫn đến "chồng chéo nhiệm vụ vừa thực hiện kinh doanh, vừa thực hiện quản lý nhà nước".

Hiệp hội còn khuyến cáo rằng, việc Ngân hàng Nhà nước tham gia sản xuất cung ứng vàng miếng có thể tác động, tạo tâm lý thu hút người dân tiếp tục đầu tư vào vàng miếng mang thương hiệu Ngân hàng Nhà nước, "rất dễ dẫn đến hậu quả tương tự như trước đây", và sẽ làm mục tiêu đa dạng hóa nguồn cung vàng miếng với nhiều thương hiệu khác nhau nhằm kéo giá vàng xuống khó đạt được.

VCCI còn mở rộng kiến nghị của mình sang các lĩnh vực khác, đặc biệt là về hoạt động nhập khẩu vàng và kinh doanh vàng trang sức, thủ công mỹ nghệ. Với hoạt động nhập khẩu vàng miếng, VCCI cho rằng dự thảo quy định kiểm soát quá nhiều tầng nấc, bao gồm giấy phép xuất nhập khẩu vàng, hạn mức hằng năm và giấy phép cho từng lần xuất nhập khẩu.

VCCI kiến nghị bỏ các loại giấy phép này vì chúng tạo ra nhiều "giấy phép con", tăng thủ tục hành chính, chi phí tuân thủ và gây khó khăn cho doanh nghiệp. VCCI lý giải rằng doanh nghiệp sản xuất vàng đã được Ngân hàng Nhà nước cấp phép và quản lý chặt chẽ, nên giấy phép xuất nhập khẩu riêng là không cần thiết, mang tính chất "giấy phép lồng trong giấy phép". Đồng thời, yêu cầu giấy phép cho từng lần nhập khẩu, trong khi đã có hạn mức cả năm, là không hợp lý và có thể khiến doanh nghiệp bỏ lỡ cơ hội kinh doanh do biến động thị trường.

VCCI cũng yêu cầu làm rõ quy định chỉ được nhập khẩu vàng miếng từ nhà sản xuất được chứng nhận bởi Hiệp hội Thị trường vàng London, coi đây là một hình thức hạn chế thương mại có thể làm tăng chi phí và ảnh hưởng đến quyền lựa chọn nhà cung cấp.

Đối với vàng trang sức, thủ công mỹ nghệ, VCCI kiến nghị bỏ quy định về điều kiện kinh doanh. VCCI lập luận rằng việc duy trì điều kiện này không phù hợp với Luật Đầu tư, bởi vàng trang sức là hàng hóa tiêu dùng thông thường, không ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội hoặc sức khỏe cộng đồng ở mức độ cần thiết để áp dụng hạn chế. Các điều kiện kinh doanh hiện hành chủ yếu liên quan đến cơ sở vật chất, không gắn với mục tiêu bảo vệ lợi ích công cộng và đi ngược lại tinh thần cải cách hành chính, loại bỏ cơ chế "xin - cho". Hơn nữa, việc này cũng chưa phù hợp với định hướng "Khuyến khích phát triển thị trường vàng trang sức trong nước để từng bước đưa Việt Nam trở thành trung tâm chế tác, xuất khẩu vàng trang sức chất lượng cao" mà Tổng Bí thư đã kết luận.

Cuối cùng, VCCI yêu cầu làm rõ các quy định về hoạt động kinh doanh vàng khác như vàng phái sinh và kinh doanh vàng trên tài khoản. VCCI chỉ ra rằng dự thảo còn mơ hồ, chưa đầy đủ về điều kiện và thủ tục cấp phép, cũng như các đối tượng được phép tham gia, đồng thời một số căn cứ pháp lý được viện dẫn đã không còn phù hợp. Do đó, VCCI đề nghị Ngân hàng Nhà nước bổ sung các quy định cụ thể về điều kiện, trình tự, thủ tục cấp phép cho các hoạt động này.

Những kiến nghị mạnh mẽ và toàn diện từ VCCI và Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam cho thấy mong muốn chung về một thị trường vàng được quản lý một cách linh hoạt, ít can thiệp hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, từ đó đóng góp vào sự phát triển ổn định của nền kinh tế.