Doanh nghiệp xi măng kỳ vọng “sáng” hơn nhờ đầu tư công và xuất khẩu

Các doanh nghiệp xi măng đặt nhiều kỳ vọng vào sự phục hồi trong năm 2024.

Theo thống kê của Bộ Xây dựng, 11 tháng năm 2023, cả nước sản xuất hơn 80 triệu tấn xi măng, trong đó, 52 triệu tấn tiêu thụ trong nước, 29 triệu tấn xuất khẩu, giảm 12% về lượng sản xuất và giảm 16% về lượng tiêu thụ so với cùng kỳ năm trước.

Ông Lương Đức Long, Tổng thư ký Hiệp hội Xi măng Việt Nam cho biết, từ năm 2020 đến 2023, các doanh nghiệp xi măng chịu nhiều tác động bất lợi, như việc tăng thuế xuất khẩu clinker cùng ảnh hưởng từ sự sụt giảm của thị trường bất động sản, doanh nghiệp bất động sản “đóng băng” khiến nhiều dự án bị đình trệ, giãn hoãn tiến độ.

Chính vì thế, kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp xi măng từ lớn đến vừa trong nước thời gian qua không mấy khả quan. Chẳng hạn, theo báo cáo tài chính quý 3/2023 của Công ty Cổ phần Xi măng Bỉm Sơn, doanh nghiệp này ghi nhận lỗ quý thứ 5 liên tiếp với khoản lỗ gần 56 tỷ đồng. Lũy kế 9 tháng năm 2023, Xi măng Bỉm Sơn lỗ ròng gần 108 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm trước lãi gần 94 tỷ đồng.

Theo sau là Công ty Cổ phần Xi măng VICEM Bút Sơn với lỗ ròng gần 32 tỷ đồng trong quý 3, lũy kế 9 tháng lỗ hơn 64 tỷ đồng, cùng kỳ năm trước ghi nhận lãi hơn 55 tỷ đồng. Xi măng VICEM Bút Sơn cho biết, nguyên nhân chính dẫn đến kết quả kinh doanh thua lỗ là do sản lượng tiêu thụ xi măng giảm mạnh khiến doanh thu thuần giảm. Bên cạnh đó, chi phí lãi vay tăng cao cũng “ăn mòn” lợi nhuận của doanh nghiệp.

Công ty Cổ phần Xi măng Hoàng Mai cũng cho biết, do nhu cầu tiêu thụ giảm và lượng tồn bãi clinker lớn nên doanh nghiệp đã phải dừng lò chủ động trong tháng 7 và giảm năng suất lò làm sản lượng clinker sản xuất trong quý 3 giảm. Bên cạnh đó, giá thu về bình quân xi măng nội địa quý 3, giá thu về clinker cũng như giá bán xi măng xuất khẩu trong quý 3 đồng loạt giảm đã khiến lợi nhuận của doanh nghiệp giảm sâu. Lũy kế 9 tháng, doanh nghiệp lỗ sau thuế gần 26 tỷ đồng trong khi cùng kỳ năm trước có lãi hơn 15 tỷ đồng.

Ngoài ra, hầu hết doanh nghiệp xi măng khác cũng ghi nhận kết quả kinh doanh thua lỗ từ vài tỷ đồng đến hơn chục tỷ đồng. Nguyên nhân được nêu lên khá tương đồng với nhau. Đại diện Hiệp hội Xi măng Việt Nam cho hay, tiêu thụ xi măng năm 2023 có thể đạt tối đa 90 triệu tấn, trong đó bán hàng nội địa khoảng 57-60 triệu tấn, xuất khẩu khoảng 27-30 triệu tấn, nhưng ngành này khó thoát tăng trưởng âm do nhiều khó khăn tác động.

Bước sang năm 2024, đặc biệt, ngành xi măng đang đặt nhiều kỳ vọng vào những nỗ lực thúc đẩy đầu tư công bởi từ những tháng cuối năm 2023 đến đầu năm 2024, Chính phủ đã và đang quyết liệt đưa ra nhiều chỉ đạo thúc đẩy đầu tư công, nhiều dự án hạ tầng giao thông trọng điểm được triển khai, cùng việc thông qua quy hoạch nhiều dự án hạ tầng công nghiệp, đô thị.

Về xuất khẩu, các doanh nghiệp cũng đang nỗ lực mở rộng thị trường, chuyển hướng sang các thị trường như Mỹ, Australia, khu vực Bắc Mỹ, Nam Mỹ và châu Phi nhằm giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc và phát huy tiềm năng của ngành với tổng công suất thiết kế có thể lên tới 120 triệu tấn/năm.

Tuy nhiên, theo Hiệp hội Xi măng Việt Nam, một số nước nhập khẩu xi măng, clinker của Việt Nam tiếp tục thực hiện chính sách bảo hộ sản xuất xi măng trong nước, hàng rào kỹ thuật thương mại. Trong đó, Philippines là thị trường nhập khẩu lớn nhất nhưng lại tiếp tục áp thuế chống bán phá giá tạm thời với xi măng Việt Nam. Hơn nữa, châu Âu là thị trường khó tính với việc thực hiện cơ chế giảm phát thải carbon. Vì thế, việc mở rộng thị trường là cần thiết dù sản lượng chưa nhiều, nên các doanh nghiệp phải đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động xúc tiến thương mại. Tín hiệu tích cực là một số doanh nghiệp đã có những đơn hàng xuất khẩu đi Mỹ - thị trường có tiêu chuẩn cao và khó tính.

Bên cạnh đó, các chuyên gia cho rằng, các doanh nghiệp xi măng cần đổi mới công nghệ, cải tạo chiều sâu, sử dụng hiệu quả năng lượng và các giải pháp về phát triển bền vững để vừa tiết giảm chi phí sản xuất vừa nâng cao sức cạnh tranh, đáp ứng theo các tiêu chuẩn ngày càng cao về bảo vệ môi trường của thị trường quốc tế. Ngoài ra, các doanh nghiệp kiến nghị cơ quan chức năng tiếp tục có chính sách hỗ trợ, đưa chính sách phù hợp với sự phát triển của ngành.