 |
| Thi trường bánh kẹo Việt đang chứng kiến cuộc cạnh tranh thị phần ngày càng gay gắt giữa các tập đoàn nước ngoài và doanh nghiệp trong nước |
Sức ép từ khối ngoại
Thị trường bánh kẹo Việt Nam đang trở thành một "sân chơi" hấp dẫn với quy mô doanh thu gần 1,8 tỷ USD và tốc độ tăng trưởng dự kiến khoảng 6,8% mỗi năm trong 5 năm tới. Tăng trưởng này được thúc đẩy bởi nền kinh tế phát triển nhanh chóng, mức sống được cải thiện, cùng các chính sách ưu đãi của Chính phủ, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi. Sự thay đổi trong sở thích tiêu dùng, đặc biệt là xu hướng hướng tới các món ăn vặt cao cấp, cũng là một yếu tố quan trọng.
Tuy nhiên, thị trường này đang chứng kiến cuộc cạnh tranh thị phần ngày càng gay gắt giữa các tập đoàn nước ngoài và doanh nghiệp trong nước. Phần lớn các tên tuổi thống lĩnh thị phần là các thương hiệu do các "ông lớn" ngoại nắm giữ, điển hình như Oishi (Philippines), Lay’s (Pepsico), Nestlé (Thụy Sĩ), và Lotte (Nhật Bản). Sự hiện diện và mở rộng mạnh mẽ của khối ngoại đang tạo áp lực lớn lên các doanh nghiệp nội địa.
Gần đây nhất, thương vụ Tập đoàn PAN Group bán lại Công ty CP Bibica cho Tập đoàn hàng tiêu dùng Indonesia Sari Murni Abadi (SMA) đã thu hút sự chú ý của giới đầu tư. Việc mua lại Bibica nằm trong chiến lược mở rộng toàn cầu của SMA, giúp tập đoàn này củng cố vị thế, đa dạng hóa danh mục sản phẩm (mở rộng từ snack sang bánh quy và các dòng bánh kẹo khác), đồng thời tận dụng được hệ thống phân phối nội địa hơn 100.000 điểm bán của Bibica. Qua thương vụ này, SMA cho thấy tham vọng thâm nhập thị trường 100 triệu dân và mở rộng tại khu vực Đông Nam Á.
Bên cạnh SMA, các tập đoàn ngoại khác cũng đang đẩy mạnh chiến lược mở rộng tại Việt Nam. Công ty Orion Food Vina (Hàn Quốc) vừa khởi công nhà máy Yên Phong 2C tại Bắc Ninh - nhà máy thứ ba nhằm tăng năng lực sản xuất và củng cố vị thế Orion Việt Nam như một trung tâm sản xuất chiến lược tại Đông Nam Á.
Tập đoàn Mondelez - đơn vị đã thâu tóm mảng bánh kẹo của Kinh Đô vào năm 2014 với khoảng 570 triệu USD, cũng vừa bổ nhiệm Tổng giám đốc mới với mục tiêu tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng và đổi mới sáng tạo. Tập đoàn Liwayway Holdings (Philippines) với thương hiệu Oishi, kể từ khi gia nhập vào năm 1997, cũng đã "âm thầm" mở rộng thị trường từ thành thị tới nông thôn qua mạng lưới tạp hóa và căng tin trường học.
Chiến lược "xoay trục" của doanh nghiệp nội
Sự mở rộng và các thương vụ thâu tóm của doanh nghiệp ngoại đang đặt các doanh nghiệp bánh kẹo Việt Nam vào thế phải có những chiến lược "xoay trục" mới để giữ vững thị phần. Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, các doanh nghiệp nội buộc phải đa dạng hóa sản phẩm, tinh chỉnh mẫu mã và quan trọng nhất là đáp ứng xu hướng tiêu dùng mới.
Xu hướng tiêu dùng hiện đại cho thấy, người dùng ngày càng quan tâm tới sức khỏe, trải nghiệm và cảm xúc. Khảo sát của Cốc Cốc chỉ ra rằng, có tới 4/5 người tiêu dùng chú ý nhiều hơn tới các sản phẩm tốt cho sức khỏe, ít đường, không chất bảo quản hoặc làm từ nguyên liệu tự nhiên. Mức quan tâm này đã tăng 3% so với năm 2024, cho thấy nhu cầu đổi mới sản phẩm là một tín hiệu rõ ràng đối với ngành bánh kẹo.
Sự phân hóa trong hành vi tiêu dùng giữa các nhóm tuổi cũng định hình chiến lược sản phẩm của doanh nghiệp. Do đó, doanh nghiệp nội bên cạnh việc duy trì hương vị truyền thống gắn liền với người Việt, đang phải cải tiến sản phẩm và chiến lược quảng bá để bắt kịp xu hướng thị trường, nhất là vào các mùa cao điểm như lễ, Tết - thời điểm lý tưởng để tung ra sản phẩm mới hoặc phiên bản giới hạn.
Sự thay đổi liên tục của thị trường này cũng được phản ánh qua kết quả kinh doanh của một số doanh nghiệp khi doanh thu và lợi nhuận thường có sự trồi sụt qua các quý, thường bắt đầu tăng tốc nhờ vào mùa Trung thu quý III và đạt đỉnh vào quý IV hàng năm (cao điểm cận Tết).
Có thể thấy, áp lực cạnh tranh đang khiến kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp trong ngành bị phân hóa. Những doanh nghiệp chấp nhận đầu tư mạnh vào cải tiến dây chuyền sản xuất, đổi mới sản phẩm, và thay đổi cách tiếp cận khách hàng đang có cơ hội vượt lên. Ngược lại, những doanh nghiệp "chậm chân" hơn có nguy cơ tụt lại phía sau trong cuộc đua giành thị phần.
Trong bối cảnh các "ông lớn" ngoại không ngừng tăng tốc thâu tóm và mở rộng, việc "xoay trục" chiến lược, lấy người tiêu dùng làm trung tâm và không ngừng đổi mới chính là chìa khóa để các doanh nghiệp bánh kẹo nội có thể giữ vững "sân nhà" trong cuộc đua tỷ đô này.
