Điều chỉnh mức phí dịch vụ - Bài toán cân bằng lợi ích giữa sàn và người bán

Sau khi sàn TMĐT tăng phí dịch vụ, nhiều nhà bán hàng trên sàn buộc phải cân nhắc điều chỉnh giá bán để giữ lợi nhuận. Đồ họa: TT

Sàn tăng phí, nhà bán hàng tiến thoái lưỡng nan

Từ ngày 18/7 đến nay, việc áp dụng mức phí dịch vụ mới của TikTok Shop khiến nhiều người kinh doanh nhỏ lẻ tiến thoái lưỡng nan giữa bối cảnh sức mua giảm mạnh.

Theo một số nhà bán hàng, nếu tính cả phí nền tảng, chi phí vận chuyển, chiết khấu từ các chương trình khuyến mãi, thì số tiền mà nhà bán hàng thực nhận sau mỗi đơn hàng là rất thấp, thậm chí không đủ để duy trì lợi nhuận.

Chia sẻ lý do tăng phí, ông Nguyễn Lâm Thanh, đại diện TikTok Việt Nam cho biết, việc điều chỉnh biểu phí hoa hồng và một số loại phí dịch vụ tùy chọn áp dụng cho các nhà bán hàng hoạt động trên nền tảng nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ. Với sự thay đổi này, các nhà bán hàng tiêu chuẩn (không thuộc hệ thống TikTok Shop Mall) sẽ được tham gia miễn phí chương trình phí vận chuyển (SFP) thay vì phải đăng ký riêng như trước.

Hiện nay, có tới 95% giá trị hàng hóa giao dịch đến từ những đơn hàng có áp dụng mã freeship trong chương trình này. Điều đó cho thấy, chính sách miễn phí vận chuyển đang là yếu tố then chốt giúp đáp ứng kỳ vọng của người tiêu dùng Việt Nam khi mua sắm online.

Đại diện TikTok Việt Nam bổ sung thêm, song song với việc điều chỉnh lại cấu trúc phí, TikTok Shop cũng công bố giảm phí dịch vụ cho chương trình Voucher Extra, một gói hỗ trợ người bán tạo ưu đãi giảm giá hấp dẫn cho người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, nền tảng cũng cam kết sẽ tái đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ vận hành, bảo mật người dùng và các chương trình cộng đồng, hướng tới phát triển bền vững toàn ngành thương mại điện tử.

Được biết, TikTok Shop đã công bố thay đổi điều chỉnh mức phí dịch vụ từ ngày 16/7 và chính thức áp dụng từ 18/7. Trong đó, chương trình Shipping Fee Program (SPF) từng là gói trợ giá vận chuyển có thể lựa chọn đăng ký, nay được mặc định áp dụng trên toàn bộ đơn hàng của các shop thường.

Trước đó, SPF là một lựa chọn riêng biệt, chỉ tính 4,5% giá trị đơn hàng, tối đa 30.000 đồng/sản phẩm. Tuy nhiên, kể từ 18/7, khoản phí này đã được gộp vào phí nền tảng, khiến tổng hoa hồng mà nhà bán hàng phải trả tăng mạnh.

Mức phí được TikTok Shop công khai trên website và phân loại thành hàng trăm mục khác nhau, tùy theo từng mặt hàng. Ví dụ, một nhà bán ngành hàng thời trang, vốn chỉ chịu mức phí 3 - 4%, nay phải áp dụng mức phí 10 - 12%, gấp ba lần so với trước. Cộng thêm 5% phí giao dịch cho mỗi đơn hàng giao thành công, nhà bán hàng hiện nay có thể phải trả tổng cộng 17% doanh thu, chưa bao gồm khuyến mãi hay chi phí vận chuyển.

TikTok Shop không phải là nền tảng duy nhất điều chỉnh phí, trước đó, Shopee cũng đã có động thái điều chỉnh mức phí dịch vụ tương tự. Từ tháng 4/2025, Shopee gộp gói Freeship vào khoản thu cố định, khiến chiết khấu của một số ngành hàng tăng gấp 2 - 3 lần.

Sau khi triển khai, chính sách của Shopee cũng vấp phải phản ứng từ nhiều nhà bán hàng. Nền tảng này mặc dù đã điều chỉnh lại biểu phí cho một số nhóm sản phẩm nhưng nhìn chung, người bán vẫn phải chịu mức chiết khấu cao hơn trước.

Shopee đã giảm nhẹ các khoản phí cố định và phí thanh toán trong thời gian gần đây sau khi chính sách thuế giá trị gia tăng mới có hiệu lực. Nhờ đó, người bán có thể tiết kiệm khoảng 5 - 10% so với trước.

Bài toán phí sàn TMĐT vẫn là nút thắt lớn mà người bán lẫn nền tảng cần cùng nhau tháo gỡ để thị trường phát triển bền vững. Đồ họa: TT

Cần thích nghi với “cuộc chơi” mới

Làn sóng tăng phí từ các sàn TMĐT cho thấy thị trường đã và đang bước vào giai đoạn siết chặt chi phí, tối ưu vận hành. Trong khi các nền tảng không thể mãi đốt tiền để giữ chân người bán - người mua, thì các nhà bán hàng cũng phải học cách thích nghi với cuộc chơi mới, nơi biên lợi nhuận mỏng và chi phí ngày một nhiều.

“Việc các sàn TMĐT đồng loạt tăng phí là một xu hướng chung và sẽ còn tiếp tục trong tương lai”, nhấn mạnh điều này, TS Khúc Đại Long (Khoa Marketing, trường Đại học Thương mại) nhận định, tăng phí là tất yếu khi nền tảng cần đảm bảo sự tồn tại và phát triển bền vững về tài chính. Trong bối cảnh cạnh tranh, các sàn buộc phải đầu tư mở rộng thị trường và cân đối bài toán để thu hút cả người bán lẫn người mua.

“Sau đợt tăng phí, nhiều nhà bán hàng trên sàn buộc phải cân nhắc điều chỉnh giá bán để giữ lợi nhuận. Tuy nhiên, việc tăng giá không phải là giải pháp dễ dàng trong bối cảnh thị trường cạnh tranh gay gắt và người tiêu dùng ngày càng nhạy cảm với giá cả”, TS Khúc Đại Long phân tích.

Thực tế cho thấy, xu hướng tăng phí của các nền tảng TMĐT vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Theo ghi nhận, mức chiết khấu trung bình mà người bán phải trả cho các nền tảng TMĐT tăng mạnh trong vài năm gần đây. Từ mức chỉ 5 - 6% trước đây, hiện nay, con số này dao động từ 15 - 20%, chưa bao gồm chi phí quảng cáo.

Trong bối cảnh đó, một số người chọn chuyển sang các nền tảng khác, hoặc tăng cường bán hàng đa kênh như: Facebook, Instagram, sàn truyền thống như Tiki, Lazada... Tuy nhiên, việc chuyển nền tảng, sàn TMĐT không đơn giản. Những ai biết tối ưu chi phí, bán đa kênh và đầu tư vào chất lượng sản phẩm, dịch vụ sẽ có cơ hội trụ vững. Bài toán phí sàn TMĐT vẫn là nút thắt lớn mà người bán lẫn nền tảng cần cùng nhau tháo gỡ để thị trường phát triển bền vững.