Thủ tục hoàn thuế giá trị gia tăng tiếp tục được đơn giản hóa

Ngành Thuế sẽ nâng cấp ứng dụng hỗ trợ doanh nghiệp tra cứu thông tin người bán trước khi nộp hồ sơ hoàn thuế. Ảnh: TL.

Tháo gỡ điểm nghẽn dòng tiền cho doanh nghiệp

Luật Thuế GTGT hiện hành quy định để được hoàn thuế, cơ sở kinh doanh phải đáp ứng nhiều điều kiện, bao gồm: người bán đã kê khai thuế theo phương pháp khấu trừ, lập và lưu giữ sổ kế toán, chứng từ kế toán theo quy định pháp luật, và có tài khoản ngân hàng theo mã số thuế của cơ sở kinh doanh.

Ngoài ra, cơ sở kinh doanh phải đáp ứng quy định về khấu trừ thuế GTGT đầu vào theo khoản 2 Điều 14 và không thuộc các trường hợp bị loại trừ theo khoản 3 Điều 14.

Trong thực tế, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu bị chậm hoàn thuế GTGT đầu vào do phải chờ các nhà cung cấp kê khai, nộp thuế theo quy định tại điểm c khoản 9 Điều 15. Điều này gây khó khăn và rủi ro, bởi doanh nghiệp không có công cụ để kiểm tra tình trạng tuân thủ thuế của nhà cung cấp tại thời điểm lập hồ sơ.

Nếu bên bán chưa nộp hồ sơ khai thuế hoặc còn nợ thuế GTGT, hóa đơn của doanh nghiệp mua sẽ không được chấp nhận hoàn thuế, dù doanh nghiệp đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ kê khai, lưu giữ chứng từ hợp lệ và thanh toán qua ngân hàng.

Vì vậy, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế GTGT đề xuất bỏ quy định tại điểm c khoản 9 Điều 15.

Theo đó, cơ sở kinh doanh thuộc trường hợp hoàn thuế phải đáp ứng các điều kiện: thuộc các khoản 1–4 của Điều 15, nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ, lập và lưu giữ sổ kế toán, chứng từ kế toán theo pháp luật, có tài khoản ngân hàng theo mã số thuế, đáp ứng quy định khấu trừ thuế GTGT đầu vào, và hóa đơn xuất cho doanh nghiệp đề nghị hoàn thuế phải do người bán kê khai, nộp thuế đầy đủ.

Theo đánh giá, đây là bước điều chỉnh cần thiết và hợp lý, giúp doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định được bảo vệ quyền lợi, đồng thời đơn giản hóa thủ tục hoàn thuế, cải thiện dòng tiền và năng lực cạnh tranh.

Sẽ có cơ chế ưu tiên hoàn thuế cho doanh nghiệp chấp hành tốt

Thực tế cho thấy, công tác hoàn thuế GTGT đang được ngành Thuế triển khai hiệu quả, minh bạch. Năm 2024, toàn ngành đã hoàn hơn 150.000 tỷ đồng cho doanh nghiệp.

Tính đến hết tháng 9/2025, cơ quan thuế đã ban hành 12.735 quyết định hoàn thuế GTGT, với tổng số tiền 102.353 tỷ đồng, tăng 4% so với cùng kỳ năm trước.

Tại Tọa đàm "Hoàn thiện chính sách thuế, hải quan, thúc đẩy doanh nghiệp phát triển" do Tạp chí Kinh tế - Tài chính tổ chức mới đây, Phó Cục trưởng Cục Thuế Đặng Ngọc Minh cho biết, chính sách hoàn thuế GTGT là công cụ vĩ mô quan trọng giúp Việt Nam thúc đẩy xuất khẩu, nhờ đó kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 800–900 tỷ USD/năm.

Để tránh bị lợi dụng, ngành Thuế đã và đang ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI) để phân tích rủi ro, tự động kiểm tra tình trạng kê khai của người bán và phân loại hồ sơ hoàn thuế nhằm rút ngắn thời gian xử lý, đồng thời ngăn chặn gian lận hóa đơn.

Ngành Thuế cũng tái thiết kế quy trình nghiệp vụ, đơn giản hóa thủ tục, nâng cấp ứng dụng hỗ trợ doanh nghiệp tra cứu thông tin người bán trước khi nộp hồ sơ hoàn thuế, hướng tới quy trình hoàn thuế điện tử minh bạch, nhanh gọn và an toàn.

Đặc biệt, cơ quan thuế sẽ ưu tiên hồ sơ của doanh nghiệp chấp hành tốt, hỗ trợ ngay từ khâu kê khai, lập hồ sơ, phân loại hồ sơ theo nhóm đối tượng và mặt hàng, đặc biệt là các mặt hàng xuất khẩu chủ lực.

Với hồ sơ có dấu hiệu rủi ro cao hoặc gian lận, cơ quan thuế sẽ ban hành thông báo chưa giải quyết hoàn thuế.

Theo Bộ Tài chính, việc hoàn thiện quy định về chính sách thuế GTGT, đặc biệt với nông sản, thức ăn chăn nuôi và điều kiện hoàn thuế, là giải pháp tháo gỡ điểm nghẽn, giải quyết vướng mắc thực tiễn, đồng thời tạo động lực phát triển kinh tế, khuyến khích doanh nghiệp tuân thủ pháp luật.