Tạm giữ nguyên thuế TNCN cổ tức, thưởng chứng khoán để ổn định thị trường

Việc duy trì chính sách thuế hợp lý, ổn định là yếu tố quan trọng để giữ niềm tin nhà đầu tư và hỗ trợ doanh nghiệp phát triển. Ảnh: TL.

Nhiều đề nghị điều chỉnh để tránh phát sinh bất cập

Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung điểm d khoản 5 Điều 7 Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định: tổ chức, cá nhân thực hiện khai thuế thay, nộp thuế thay cho người nộp thuế phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ như người nộp thuế. Trong đó, tổ chức chi trả cổ tức, thưởng bằng chứng khoán có trách nhiệm khấu trừ, khai và nộp thuế thay cho cá nhân đối với thu nhập từ đầu tư vốn.

Theo dự thảo, thời điểm khấu trừ thuế được xác định là thời điểm doanh nghiệp trả cổ tức, trả thưởng bằng chứng khoán cho cổ đông theo quy định của Luật Doanh nghiệp. Số thuế TNCN khấu trừ được tính bằng giá trị cổ tức hoặc thưởng nhân với thuế suất thu nhập từ đầu tư vốn theo quy định của pháp luật thuế TNCN.

Quy định này ảnh hưởng trực tiếp đến nghĩa vụ thuế của hàng triệu nhà đầu tư cá nhân và hoạt động của doanh nghiệp niêm yết, do đó, quy định này đã nhận được nhiều ý kiến góp ý từ các bộ, ngành.

Theo Bộ Công an, cần cân nhắc quy định thời điểm khấu trừ thuế là thời điểm cá nhân nhận cổ tức, thưởng bằng chứng khoán, để thống nhất với quy định về thời điểm phát sinh nghĩa vụ khấu trừ thuế trong các trường hợp tương tự khác.

Bộ Công Thương đề nghị làm rõ cách xác định thu nhập chịu thuế đối với cổ tức trả bằng chứng khoán, nhưng chưa được phép giao dịch ngay, nhằm đảm bảo tính khả thi và minh bạch trong thực hiện.

Trong khi đó, Thanh tra Chính phủ đề nghị rà soát lại quy định cho phù hợp với khoản 2 Điều 6 Luật Thuế TNCN, trong đó yêu cầu thu nhập nhận được không bằng tiền phải quy đổi ra đồng Việt Nam theo giá thị trường tại thời điểm phát sinh thu nhập.

Đồng thời, cơ quan này đề nghị quy định cụ thể thời điểm khấu trừ thuế, căn cứ vào thời điểm cổ đông thực nhận cổ phiếu trả cổ tức hoặc cổ phiếu thưởng, để tránh mâu thuẫn với quy định của Luật Thuế TNCN.

Đặc biệt, Bộ Tư pháp đưa ra 3 nhóm ý kiến đáng chú ý. Thứ nhất, cần đánh giá tác động của quy định về thời điểm phát sinh nghĩa vụ khấu trừ thuế đối với cổ tức, thưởng bằng cổ phiếu, bởi điều này có thể khiến cá nhân phải nộp thuế ngay khi doanh nghiệp trả cổ tức, trong khi chưa có dòng tiền thực tế.

Trường hợp cổ phiếu bị hạn chế chuyển nhượng, nhà đầu tư chưa có khả năng bán để lấy tiền nộp thuế, dẫn đến bất hợp lý.

Thứ hai, cần đánh giá tác động đối với doanh nghiệp, vì quy định này khiến doanh nghiệp phải khấu trừ và nộp thay thuế TNCN cho cổ đông, làm phát sinh nghĩa vụ tài chính và có thể ảnh hưởng đến dòng vốn sản xuất – kinh doanh.

Thứ ba, đề nghị quy định rõ căn cứ xác định giá trị cổ tức hoặc thưởng, để đảm bảo minh bạch – liệu tính theo mệnh giá, giá thị trường hay giá ghi trên thông báo trả cổ tức của doanh nghiệp.

Thận trọng để tránh ảnh hưởng thị trường chứng khoán

Giải trình về các ý kiến trên, Bộ Tài chính cho biết, về nguyên tắc, khi doanh nghiệp có lợi nhuận mới tiến hành chia cổ tức cho nhà đầu tư, do đó, việc quy định khấu trừ thuế TNCN tại thời điểm chia cổ tức bằng chứng khoán là phù hợp quy định của pháp luật hiện hành.

Tuy nhiên, quy định khấu trừ, kê khai và nộp thuế ngay khi doanh nghiệp trả cổ tức, thưởng bằng chứng khoán sẽ tạo áp lực tài chính đáng kể cho cả doanh nghiệp lẫn cổ đông cá nhân.

Việc giữ nguyên quy định hiện hành giúp giảm khó khăn cho doanh nghiệp và nhà đầu tư. Ảnh: TN.

Đối với cá nhân, khi nhận cổ tức bằng cổ phiếu, nhưng chưa chuyển nhượng nên thực tế chưa nhận được thu nhập (chỉ là giấy tờ có giá) nên chưa có dòng tiền để nộp thuế.

Đối với doanh nghiệp, nếu phải khấu trừ và nộp thay thuế TNCN, doanh nghiệp cần chuẩn bị một khoản tiền mặt lớn để thực hiện nghĩa vụ này thay cho cổ đông, ảnh hưởng trực tiếp đến dòng tiền và năng lực huy động vốn, cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh.

Bộ Tài chính nhấn mạnh, trong bối cảnh Chính phủ đang tập trung nguồn lực thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân theo Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, đồng thời nâng hạng thị trường chứng khoán, việc duy trì chính sách thuế hợp lý, ổn định là yếu tố quan trọng để giữ niềm tin nhà đầu tư và hỗ trợ doanh nghiệp phát triển.

Trên cơ sở tiếp thu ý kiến, cơ quan soạn thảo cho biết sẽ trình cấp có thẩm quyền xem xét trước mắt chưa sửa đổi quy định về thuế TNCN đối với cổ tức, thưởng bằng chứng khoán và lợi tức ghi tăng vốn trong Nghị định 126/2020/NĐ-CP.

Theo đó, các quy định hiện hành tiếp tục được áp dụng, nghĩa là việc kê khai, nộp thuế TNCN chỉ thực hiện khi cá nhân phát sinh chuyển nhượng chứng khoán, chuyển nhượng hoặc rút vốn, thay vì tại thời điểm doanh nghiệp chia cổ tức, thưởng bằng cổ phiếu.

Bộ Tài chính cho biết, phương án này giúp giảm khó khăn cho doanh nghiệp và nhà đầu tư, đồng thời đảm bảo ổn định thị trường chứng khoán trong giai đoạn chuẩn bị nâng hạng và mở rộng huy động vốn xã hội cho sản xuất – kinh doanh.

Tuy nhiên, về lâu dài, việc xác định thời điểm khấu trừ và nộp thuế TNCN đối với cổ tức, thưởng bằng chứng khoán sẽ tiếp tục được nghiên cứu, đánh giá tác động kỹ lưỡng.

Đối với đề nghị của Bộ Tư pháp về giá trị cổ tức làm căn cứ tính thuế, Bộ Tài chính cho biết, Luật Doanh nghiệp đã quy định rõ doanh nghiệp phải thông báo trả cổ tức cho cổ đông, trong đó có các thông tin về mức cổ tức, tổng số cổ tức được nhận, thời điểm và phương thức chi trả.

Việc xác định giá trị cổ tức cụ thể là trách nhiệm của doanh nghiệp và thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Doanh nghiệp, không thuộc nội dung của nghị định hướng dẫn về thuế.

Như vậy, Bộ Tài chính đã chọn hướng tiếp cận thận trọng, chưa sửa đổi chính sách thuế TNCN với cổ tức, thưởng bằng chứng khoán, nhằm giảm gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp và nhà đầu tư, giữ ổn định thị trường trong giai đoạn kinh tế đang phục hồi và phát triển.