Sàn tăng phí, nhà bán tối ưu chi phí và đa dạng kênh bán

Sản phẩm có biên độ lợi nhuận thấp đang được nhà bán hàng trên sàn TMĐT loại bỏ khỏi danh mục. Đồ họa: TT

Trong thời gian gần đây, các nền tảng, sàn TMĐT đồng loạt điều chỉnh tăng mức phí đối với người bán hàng. Các loại phí mà nhà bán hàng phải chịu, gồm: phí giao dịch, hoa hồng nền tảng, hoa hồng liên kết, phí dịch vụ voucher Xtra... chiếm tới 93% tổng số thuế và phí.

Đơn cử, gần đây, TikTok Shop đã nâng phí nền tảng lên đến 17% mỗi đơn hàng. Điều này tạo nên làn sóng áp lực cho cộng đồng người bán nhỏ lẻ. Sự thay đổi này khiến tiểu thương càng thêm áp lực, khi tổng mức chi thường xuyên vượt mốc 40% doanh thu, khiến lợi nhuận bị bào mòn đáng kể.

Chị Mai Hoàng Linh (tiểu thương kinh doanh hàng gia dụng trên TikTok Shop) chia sẻ, với một đơn hàng trị giá 1,75 triệu đồng, chị đã mất tới 387.000 đồng chi phí (chiếm 36% doanh thu), trong đó riêng phí TikTok Shop hơn 360.000 đồng. Sau khi trừ thêm tiền vận chuyển và đóng gói, chị lỗ ngay cả khi bán được hàng.

Tương tự, anh Bùi Văn Thuận (ngụ tại TP Hồ Chí Minh) từng xử lý tới 2.000 đơn/ngày trên các nền tảng, sàn TMĐT, có thời điểm phải thuê 5 nhân công để vận hành. Tuy nhiên, biên lợi nhuận thấp khiến việc kinh doanh gần như không còn hiệu quả. Khi các sàn tăng phí, anh buộc phải thu hẹp quy mô, cắt giảm nhân sự, tập trung bán sản phẩm có lãi cao.

Lo ngại về rủi ro sàn tiếp tục tăng phí trong tương lai, nhiều tiểu thương buộc phải thay đổi chiến lược kinh doanh: cắt giảm quy mô, tập trung sản phẩm lãi cao, hạn chế tồn kho và chủ động tìm thêm kênh bán thay thế để duy trì lợi nhuận.

Đặc biệt, để giảm sự lệ thuộc vào các nền tảng lớn, người bán bắt đầu đa dạng hóa kênh tiếp cận khách hàng như Facebook, Zalo, Instagram, hoặc mời khách đến trải nghiệm mua sắm trực tiếp tại cửa hàng, với giá thậm chí rẻ hơn online. Những sản phẩm có biên lợi nhuận thấp đều được nhà bán hàng loại bỏ khỏi danh mục.

Nhấn mạnh vai trò của việc giảm chi phí quảng cáo thông qua hình thức livestream hướng dẫn sử dụng sản phẩm, tăng khả năng upsell thay vì giảm giá trực tiếp, TS Võ Thy Trang (Khoa Kinh tế, Học viện Tài chính) cho rằng, doanh nghiệp và nhà bán cần tái cấu trúc danh mục sản phẩm, ưu tiên những mặt hàng có tỷ suất lợi nhuận từ 17% trở lên. Đồng thời, tăng tỷ lệ bán hàng qua kênh website riêng (CRM, email, Zalo, livestream) để giữ biên lợi nhuận.

Ngoài ra, để cắt giảm chi phí logistics, người bán nên chủ động đàm phán phí vận chuyển, gom đơn, tối ưu kho bãi mà vẫn duy trì năng suất. Đặc biệt, cần đầu tư vào dịch vụ hậu mãi như bảo dưỡng, lắp ráp tại nhà, đặt cọc thiết bị… để tạo dòng doanh thu ổn định, giảm phụ thuộc vào việc bán hàng đơn thuần.

Theo TS Võ Thy Trang, lâu nay, việc các nền tảng bắt đầu thu phí cao từ người bán là xu thế toàn cầu. Amazon, eBay, Alibaba… đều đã áp dụng. Tuy nhiên, ở Việt Nam, vấn đề là nằm ở việc thiếu minh bạch và cơ chế tham vấn người bán nhỏ lẻ.

Vì vậy, để đảm bảo sự phát triển lành mạnh cho hệ sinh thái TMĐT, TS Võ Thy Trang cho rằng, bên cạnh việc xây dựng khuôn khổ pháp lý để công nhận và bảo vệ nhóm tiểu thương online, Nhà nước cần xây dựng bộ quy tắc ứng xử TMĐT, bảo vệ quyền lợi cho cả người tiêu dùng và người bán.

Người bán nhỏ cũng cần tổ chức thành các hiệp hội bán hàng, phản hồi chính thức với nền tảng, yêu cầu sàn công bố biểu phí rõ ràng theo ngành.

Đối với các sàn thì cần minh bạch hóa các khoản thu, đồng thời, tham vấn cộng đồng người bán, đặc biệt là tiểu thương, trước khi thay đổi chính sách ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh.