Nhiều đổi mới trong việc thi đánh giá năng lực công chức hải quan năm 2023

Ông Lương Khánh Thiết phát biểu tại lễ khai mạc kỳ thu đánh giá năng lực tại Cục Hải quan TPHCM. Ảnh: T.H

Biết ngay kết quả đánh giá

Ông Lương Khánh Thiết, Phó Trưởng ban thường trực Ban Cải cách hiện đại hóa Hải quan, Trưởng Đoàn giám sát kỳ thi đánh giá năng lực công chức không giữ chức vụ lãnh đạo của Tổng cục Hải quan cho biết, nằm trong chuỗi hoạt động của mô hình quản lý nguồn nhân lực theo năng lực nhằm thực hiện mục tiêu xây dựng lực lượng Hải quan chính quy hiện đại được nêu trong Chiến lược phát triển Hải quan đến 2030, trong năm 2018, 2019 Tổng cục Hải quan đã tạo bước đột phá khi quyết định xây dựng và triển khai hệ thống đánh giá năng lực công chức hải quan với việc lần đầu tiên tổ chức đánh giá năng lực gần 5.000 công chức không giữ chức vụ lãnh đạo.

Theo đó, nội dung đánh giá thuộc 8 lĩnh vực chuyên môn nghiệp vụ chính: giám sát quản lý, thuế xuất nhập khẩu, kiểm tra sau thông quan, điều tra chống buôn lậu, quản lý rủi ro, xử lý vi phạm, thanh tra, kiểm định tại 8 vụ, cục thuộc cơ quan Tổng cục Hải quan và 35 cục hải quan tỉnh, thành phố, chuẩn bị cho việc mở rộng phạm vi đánh giá năng lực trên tất cả các lĩnh vực, các đơn vị và các đối tượng trong các năm tiếp theo.

Như vậy, việc đánh giá năng lực đã dần trở thành công việc thường xuyên, cần được tổ chức hàng năm để có đủ dữ liệu thực hiện các hoạt động trong công tác tổ chức cán bộ.

Năm nay, việc đánh giá năng lực được thực hiện thông qua các bài thi trắc nghiệm 60 phút trên máy tính. Căn cứ vào yêu cầu năng lực cần có của từng vị trí việc làm mà mỗi vị trí sẽ có một cấu trúc đề khác nhau. Mỗi bài thi sẽ được máy tính lựa chọn ngẫu nhiên trong ngân hàng đề theo cấu trúc đó. Đặc biệt, thí sinh làm bài xong là máy tính chấm điểm và thông báo kết quả đánh giá ngay. Kết quả này được lưu trên hệ thống. Không ai can thiệp, sửa được bài thi của thí sinh nên việc đánh giá đảm bảo khách quan, minh bạch, lượng hóa rõ ràng trình độ năng lực của mỗi công chức.

Một điểm nổi bật so với các kỳ đánh giá năng lực trước kia là năm nay, lần đầu tiên Tổng cục Hải quan đưa vào phương pháp xây dựng câu hỏi nguyên tắc. Nếu như những năm trước Tổng cục Hải quan xây dựng câu hỏi trắc nghiệm, một câu hỏi chỉ có 4 phương án trả lời cụ thể dẫn đến tình trạng thí sinh có thể học thuộc không cần hiểu, nhớ mẹo các đáp án đúng. Năm nay, để khắc phục tình trạng này, với một câu hỏi trắc nghiệm sẽ có rất nhiều đáp án đúng và nhiều phương án trả lời sai, các đáp án này được kết hợp với nhau tạo ra tổ hợp 4 phương án trả lời khác nhau trên bài thi. Như vậy với một câu hỏi nguyên tắc sẽ có nhiều câu hỏi có bố trí đáp án khác nhau nên thí sinh bắt buộc phải nắm và hiểu các nội dung nghiệp vụ gốc mới làm được bài.

Đánh giá về bộ đề thi năm nay, Phó Cục trưởng Cục Hải quan TPHCM Nguyễn Hữu Nghiệp cho rằng, bộ đề xây dựng theo vị trí công việc hàng ngày mà công chức hải quan đang thực hiện. Tuy nhiên, trong đó có những câu hỏi có mức độ khó nhằm phân loại những công chức có kiến thức tổng hợp toàn diện...

Nhờ sự đổi mới này, so với những năm trước, kỳ đánh giá năng lực năm 2023 công chức dự thi được tạo điều kiện thuận lợi hơn rất nhiều trong quá trình ôn tập.

Công khai bộ đề đánh giá

Bộ đề đánh giá năng lực năm 2023 được công khai. Những năm trước do số lượng câu hỏi ít nên các bộ đề là mật. Năm nay, sử dụng phương pháp xây dựng câu hỏi nguyên tắc, tất cả các bộ đề được công khai toàn bộ cả câu hỏi, các phương án trả lời đúng và sai, số lượng đáp án đúng trong câu hỏi bằng các Quyết định ban hành bộ đề của Tổng cục Hải quan. Các công chức có thể dễ dàng tìm và học các câu hỏi này, là cơ sở cho việc nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ, phục vụ cho công việc hàng ngày.

Đây cũng là lần đầu tiên các thí sinh dự thi được làm bài luyện thi online với cấu trúc đề và ngân hàng đề hoàn toàn như bài thi chính thức. Nếu như năm 2019 do số lượng câu hỏi ít, bộ đề mật nên Tổng cục chỉ cho phép xây dựng các bài luyện thi online với 5 câu hỏi/1 bài thi, dựa trên 10% bộ đề chính thức. Năm nay, do số lượng câu hỏi phong phú hơn, các công chức được làm các bài luyện thi với cấu trúc đề như thi chính thức.

Kết quả đánh giá năng lực cũng đã từng bước được sử dụng trong công tác tổ chức cán bộ với các hoạt động như: điều động, chuyển đổi vị trí công tác; đánh giá, xếp loại công chức, viên chức; đào tạo; bổ nhiệm... Qua đó, đảm bảo bước đầu bố trí đúng người đúng việc, đảm bảo công chức nắm được kiến thức nhất định trước khi đảm nhận vị trí mới. Từ đó hạn chế sự hẫng hụt, rủi ro có thể gặp phải sau mỗi đợt điều động, luân chuyển.

Tính đến nay, 2.618 công chức không giữ chức vụ lãnh đạo đang công tác tại 24 Cục Hải quan tỉnh, thành phố đã hoàn thành dự thi; gần 900 công chức Cục Hải quan TPHCM sẽ hoàn thành vào ngày 27/10. Việc tổ chức đánh giá năng lực được thực hiện rất bài bản, nghiêm túc, kết quả đạt được rất cao, với 90% thí sinh đạt yêu cầu, có kết quả đánh giá năng lực từ cấp độ 2 trở lên. Cấp độ 3 chiếm gần 70% tổng số thí sinh dự thi.

Đến nay, đã có 171 thí sinh đạt điểm tối đa 100 điểm, trong đó có nhiều điểm 100 đến từ các thí sinh dự thi vị trí việc làm Kiểm tra sau thông quan cấp Cục (khó nhất ngành) cũng như vị trí việc làm thực hiện thủ tục thông quan đối với hàng hóa XNK thương mại (khó nhì ngành).