 |
| Từ năm 2020 đến nay, các doanh nghiệp trong nước đã đầu tư khoảng 5 - 6 tỷ USD vào công nghiệp hỗ trợ. Ảnh: Thu Hiền |
Doanh nghiệp nội đầu tư 5 - 6 tỷ USD trong 5 năm
Theo chia sẻ của ông Phạm Văn Quân, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công thương) tại tọa đàm “Thu hút đầu tư vào công nghiệp hỗ trợ: Đòn bẩy từ chính sách” được tổ chức mới đây, hiện dư địa phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ còn rất nhiều, nhưng nguồn vốn FDI đầu tư cho công nghiệp hỗ trợ còn hạn chế.
Theo thống kê, từ năm 2020 đến nay, tổng mức đầu tư của các doanh nghiệp FDI vào công nghiệp hỗ trợ mới chỉ đạt khoảng trên 20 tỷ USD, trong khi đầu tư từ các doanh nghiệp trong nước vào công nghiệp hỗ trợ đạt 5 - 6 tỷ USD.
Khó khăn lớn nhất là đầu tư vào công nghiệp hỗ trợ đang đòi hỏi rất nhiều nguồn vốn và công nghệ, đây là điểm yếu các doanh nghiệp trong nước đang đang phải gặp phải.
Chia sẻ cụ thể hơn về những thuận lợi, thách thức trong thu hút đầu tư vào công nghiệp hỗ trợ, ông Quân cho biết, về khách quan, các doanh nghiệp FDI vẫn chưa thực sự mở cửa, khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng do yêu cầu khắt khe về kỹ thuật và tiêu chuẩn quốc tế.
Trong khi đó, tiếp cận về khoa học công nghệ cũng như chuẩn tác phong công nghiệp của các doanh nghiệp Việt Nam còn hơi chậm để có thể tham gia vào chuỗi. Các doanh nghiệp của Việt Nam vẫn có quy mô nhỏ, không có vốn để đầu tư, vì đầu tư vào nghiên cứu và dây chuyền công nghệ cho công nghiệp hỗ trợ rất tốn kém.
Đánh giá về những lợi thế và điểm yếu của các doanh nghiệp nội trong quá trình này, ông Hồ Ngọc Toàn, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Thiết bị và giải pháp cơ khí Automech cho biết, có 3 lợi thế của doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam là: khả năng chuyển đổi sản xuất linh hoạt; đội ngũ kỹ sư trẻ và tiếp cận công nghệ tốt; hệ sinh thái công nghiệp hỗ trợ có điều kiện thuận lợi để phát triển - cơ hội thị trường lớn.
Tuy nhiên, ông cũng nhắc tới 5 điểm yếu của doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam: quy mô sản xuất nhỏ, khó mở rộng; hạn chế về vốn, phải đầu tư dàn trải thời gian dài; chưa tiếp cận, đáp ứng được các tiêu chuẩn, chứng chỉ quan trọng; công nghệ, máy móc cũ; thiếu công nghiệp thiết kế. Theo ông Toàn, doanh nghiệp cần chủ động đổi mới để đáp ứng nhu cầu thị trường.
Luôn đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp
Chia sẻ những kinh nghiệm phát triển công nghiệp hỗ trợ của Bắc Ninh, ông Hoàng Anh Tuấn, Phó Giám đốc Sở Công thương tỉnh Bắc Ninh cho biết, để thu hút dòng vốn đầu tư vào công nghiệp hỗ trợ, tỉnh đã ban hành những chính sách, cơ chế ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư cũng như triển khai các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp khi đầu tư sản xuất kinh doanh tại địa phương.
Theo đó, tỉnh ký biên bản ghi nhớ Dự án hợp tác tư vấn cải tiến cho doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ giữa Bộ Công thương, UBND tỉnh Bắc Ninh và Samsung Electronics Việt Nam thực hiện trong giai đoạn từ 2020 - 2025, trong đó có các nội dung cụ thể hỗ trợ doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trên địa bàn tỉnh cải tiến nhà máy thông minh.
 |
| Các chuyên gia trao đổi tại tọa đàm. |
Theo ông Tuấn, Bắc Ninh luôn đồng hành cùng doanh nghiệp, hỗ trợ về pháp lý, đầu tư và tiếp cận các mặt bằng sạch một cách thuận lợi nhất và nhanh nhất; chỉ đạo thực hiện cải cách các thủ tục hành chính như triển khai cơ chế “Luồng xanh 24h”, “Luồng xanh 60%” nhằm tạo sự liên thông giữa tất cả các sở, ngành liên quan, tạo điều kiện xử lý cho doanh nghiệp một cách nhanh nhất.
Thông tin thêm về những giải pháp đột phá đang được triển khai nhằm hỗ trợ cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, ông Phạm Văn Quân cho biết, Chính phủ đang xây dựng Luật Công nghiệp trọng điểm, với mục tiêu phải làm chủ được công nghiệp trọng điểm về vật liệu, về cơ khí, về công nghiệp hỗ trợ, làm chủ công nghệ…
Bên cạnh đó, Bộ Công thương đang xây dựng quỹ phát triển công nghiệp chuyên nghiệp, trong đó, dự kiến đề xuất Chính phủ dành khoảng gần 1% GDP để hỗ trợ quỹ.
Theo ông Quân, ngành công nghiệp nền tảng, công nghiệp chiến lược sẽ đóng góp cho GDP lớn hơn nhiều so với 1% dự kiến bỏ ra. Quỹ này cũng có những cơ chế đột phá để hỗ trợ cho doanh nghiệp vay vốn nhanh hơn, đơn cử như trao quyền cho địa phương kiểm tra hồ sơ đề xuất của doanh nghiệp một cách phù hợp...
Theo ông Phạm Văn Quân, rất nhiều chính sách mới liên quan đến hỗ trợ phát triển công nghiệp đã và đang được xây dựng. Đồng thời kỳ vọng trong kỳ họp Quốc hội sắp tới sẽ thông qua được một số chính sách để có thêm công cụ toàn diện được đưa vào thực tế, tạo động lực cho sự “bùng nổ” của các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong giai đoạn sắp tới.
Được biệt, để thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ, tháng 7/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 205/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số quy định của Nghị định số 111/2015/NĐ-CP về phát triển công nghiệp hỗ trợ với nhiều điểm đổi mới, mang tính đột phá.
Sự ra đời của Nghị định 205/2025/NĐ-CP được xem là “bản nâng cấp”, khắc phục những bất cập trước đó, đồng thời mở rộng phạm vi hỗ trợ theo hướng thiết thực và tiệm cận hơn với nhu cầu thực tế.
Không chỉ mở rộng khái niệm “công nghiệp hỗ trợ” và danh mục sản phẩm công nghiệp hỗ trợ được ưu tiên phát triển, Nghị định 205 còn tập trung tăng cường các chính sách hỗ trợ thực chất và chiều sâu theo hướng mở rộng và nâng cao mức tài trợ. Trong đó, tập trung vào hỗ trợ, ưu đãi về phát triển thị trường, hợp tác đầu tư, chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực....
