Kinh nghiệm đào tạo, cấp chứng chỉ đại lý hải quan

	Nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển đại lý hải quan
	Đào tạo bổ sung kiến thức dành cho nhân viên đại lý hải quan
	Thu hồi ba mã số nhân viên đại lý thủ tục hải quan
	Tạm dừng hoạt động 4 đại lý hải quan tại Bắc Ninh do không đủ điều kiện nhân viên
	Lạng Sơn tăng cường quản lý đại lý làm thủ tục hải quan trên địa bàn

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Q.H

Hội thảo do Tổng cục Hải quan phối hợp với Dự án Tạo thuận lợi thương mại do USAID tài trợ tổ chức tại Hà Nội ngày 10/11/2022.

Hội thảo có sự tham gia của đại diện Cục Giám sát quản lý về hải quan, Ban Cải cách hiện đại hóa (Tổng cục Hải quan); các cục hải quan: Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Ninh, Quảng Ninh, Lạng Sơn, cùng 65 đại lý làm thủ tục hải quan.

Chia sẻ tại hội thảo, Phó Chủ tịch cấp cao Hiệp hội Đại lý hải quan Canada Janice McBride cho biết, trên thế giới, một số nước nước đã công bố kết quả xếp hạng đại lý hải quan. Trong đó, một số nước còn quy định hình phạt, giám sát hoạt động của đại lý hải quan.

Đơn cử như sau khi xác định điểm yếu của đại lý hải quan, cơ quan Hải quan có thể yêu cầu nhân viên hay chính đại lý hải quan đó tổ chức đào tạo. Nếu đáp ứng được các yêu cầu đưa ra thì đại lý hải quan mới được vận hành, hoạt động bình thường.

Một giải pháp khác, có thể xây dựng năng lực của đại lý hải quan. Ở nhiều quốc gia đã kết hợp việc đào tạo và sát hạch. Các đơn vị xây dựng giáo trình đào tạo cũng là đơn vị tổ chức các kỳ thi cấp chứng chỉ.

Phó Chủ tịch cấp cao Hiệp hội Đại lý hải quan Canada Janice McBride đã đưa ra ví dụ về đào tạo và cấp chứng chỉ đại lý hải quan ở Nhật Bản, Canada...

Ví dụ như ở Nhật Bản, một nhóm chuyên gia đã hỗ trợ cho cơ quan Hải quan trong việc xây dựng hệ thống câu hỏi cho đề thi. Trong đó, có 15 chuyên gia đến từ các lĩnh vực khác nhau trong ngành Hải quan cùng phối hợp xây dựng hệ thống câu hỏi cho kỳ thi cấp chứng chỉ đại lý hải quan.

Ở châu Phi, đặc biệt là 2 quốc gia Malawi và Zambia, họ đã xây dựng các khóa đào tạo, tập huấn thành mô hình tổng thể và không tách biệt giữa 2 yếu tố đào tạo và tập huấn.

Ở Canada có chương trình đào tạo dành cho đại lý hải quan và có sự tham gia của khu vực tư nhân vào trong quá trình này. Khu vực tư nhân hình thành nên tiêu chuẩn kiến thức, cơ quan Hải quan yêu cầu mỗi đại lý hải quan phải có ít nhất một người được trang bị kiến thức chuyên sâu. Hiện nay, ở Cannada có khoảng 5.000 người được trang bị kiến thức chuyên sâu. Khi khách hàng tìm đến đại lý hải quan, họ sẽ đặc biệt ưu tiên đến các đại lý hải quan có kiến thức chuyên sâu.

Ở nhiều quốc gia khác, cơ quan Hải quan sử dụng đầu mối từ các hiệp hội để cung cấp thông tin cho các thành viên. Các hiệp hội cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình tham vấn mang tính thách thức cao, tập hợp ý kiến đóng góp từ các thành viên, sau đó trình bày, truyền đạt thông tin đến cơ quan Hải quan.

“Về vấn đề đào tạo, phần lớn sẽ được cơ quan Hải quan thực hiện, nhưng cũng cần có sự tham gia của khu vực tư nhân. Cơ quan Hải quan và đại lý hải quan cùng phối hợp tổ chức đào tạo lẫn nhau. Đại lý hải quan muốn tuân thủ tốt thì phải nắm rõ, hiểu rõ các quy định. Do vậy, các hiệp hội đóng vai trò quan trọng trong việc chia sẻ thông tin cho các thành viên”, bà Janice McBride cho hay.

Cũng tại hội thảo, Cố vấn Thương mại tại Việt Nam, Cơ quan Hải quan và Bảo vệ biên giới Hoa Kỳ Jennifer A. Engalbach đã đưa ra các ý tưởng về đại lý hải quan là doanh nghiệp ưu tiên; ý tưởng doanh nghiệp ưu tiên và đánh giá hoạt động của đại lý hải quan.

Tiêu chí cấp chứng chỉ cho đại lý hải quan tạo ra niềm tin. Chương trình doanh nghiệp ưu tiên do Tổ chức Hải quan thế giới thiết lập, đặc biệt quan tâm vào vấn đề an ninh do Hải quan Hoa Kỳ sáng lập và được hải quan các nước ủng hộ.

“Ở Việt Nam có chương trình doanh nghiệp ưu tiên, tuy nhiên có rất ít đại lý hải quan là doanh nghiệp ưu tiên. Chương trình doanh nghiệp ưu tiên được xây dựng dựa trên sự tin tưởng giữa đại lý hải quan và cơ quan Hải quan”, bà Jennifer A. Engalbach nhấn mạnh .

Bà Jennifer A. Engalbach cũng đặt ra các câu hỏi: Sự khác biệt giữa chương trình doanh nghiệp ưu tiên và đại lý hải quan được cấp chứng chỉ là gì? Không phải doanh nghiệp nào cũng trở thành doanh nghiệp ưu tiên và đại lý hải quan nào cũng tham gia vào chương trình doanh nghiệp ưu tiên. Đó là yêu cầu của khách hàng khi đã đáp ứng được các vấn đề về an ninh trong chuỗi cung ứng do cơ quan Hải quan công nhận (hãng vận tải, doanh nghiệp khai thác kho bãi…). Không phải quốc gia nào cũng có chương trình doanh nghiệp ưu tiên cho đại lý hải quan.

Có nhiều đại lý hải quan là các doanh nghiệp vừa và nhỏ và rất khó có thể đáp ứng được các tiêu chí trở thành doanh nghiệp ưu tiên. Lợi ích của đại lý hải quan khi tham gia chương trình doanh nghiệp ưu tiên cần quy định rõ. Trong các cuộc tham vấn của Tổ chức Hải quan thế giới với khu vực tư nhân, chương trình doanh nghiệp ưu tiên rất phổ biến trên thế giới. Doanh nghiệp ưu tiên phải đảm bảo các điều kiện nhất định, do vậy không nên lặp lại các điều kiện này khi cấp chứng chỉ đại lý hải quan và cần có những tiêu chí riêng dành cho đại lý hải quan.

Quy trình đánh giá, thẩm định cấp chứng chỉ đại lý hải quan cần có sự hài hòa giữa các quốc gia. Như vậy, việc cấp phép cho đại lý hải quan cần dựa trên kiến thức cập nhật do Hiệp hội đại lý hải quan cung cấp và cần có sự hợp tác với cơ quan Hải quan để đưa ra các bộ tiêu chí phù hợp cho đại lý hải quan.