Quản lý phương tiện xuất nhập cảnh, linh hoạt triển khai từ biên giới Lạng Sơn

Chủ động các phương án

Kể từ ngày 15/8/2025, điểm mới của Nghị định 167/2025/NĐ-CP là chủ phương tiện phải kê khai đầy đủ các thông tin liên quan đến loại xe, số khung, số máy, chủ sở hữu, giấy phép vận tải hoặc giấy phép liên vận kèm bảng kê hàng hóa XNK. Ngoài ra, chủ phương tiện phải nộp phí hải quan 20.000 đồng/tờ khai theo quy định của Thông tư 14/2021/TT-BTC.

Quy định mới được đánh giá là cần thiết để siết chặt quản lý, nhất là đối với hoạt động tạm nhập-tái xuất, tạm xuất-tái nhập, góp phần phòng ngừa gian lận thương mại.

Để chính sách, quy định đi vào thực tiễn, đại diện Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị cho biết, ngay từ đầu tháng 8, đơn vị đã thông báo và hướng dẫn các DN XNK, chủ phương tiện vận tải hàng hóa của Việt Nam và Trung Quốc nắm rõ các quy định. Do đó, khi Nghị định 167/2025/NĐ-CP có hiệu lực, mọi thay đổi liên quan đến khai báo, quản lý phương tiện XNC qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị diễn ra nhanh chóng và thông suốt.

Phương tiện XNC vận chuyển hàng hóa XNK thông quan qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị. Ảnh: H.Nụ

Với sự chủ động trong công tác triển khai quy định, ghi nhận cho thấy, tổng số phương tiện chở hàng XNK thông quan qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị đạt khoảng 900-1.000 xe/ ngày. Điển hình, sau hai ngày thực hiện (15 và 16/8), tổng số phương tiện chở hàng hóa XNK đăng ký thủ tục mở tờ khai đối với phương tiện XNC đạt 3.302 lượt xe (XK 737 lượt xe; NK 2.565 lượt xe).

Thống kê từ đầu năm đến nay, Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị đã tiếp nhận và giải quyết thủ tục đối với phương tiện XNC đạt 172.464 xe, tăng 16% so với cùng kỳ năm 2024. Lượng phương tiện tăng đã giúp cho tổng kim ngạch XNK của tất cả các loại hình qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị đạt 35,38 tỷ USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm 2024.

Không chỉ riêng cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, tại cửa khẩu Chi Ma, trước khi quy định quản lý phương tiện XNC có hiệu lực, cơ quan Hải quan cũng đã chủ động cập nhật và hướng dẫn cụ thể cho DN, lái xe thực hiện theo đúng quy định.

Ông Triệu Quang Hòa, Phó Đội trưởng Hải quan cửa khẩu Chi Ma cho biết, lường trước những khó khăn, vướng mắc có thể xảy ra khi triển khai quy định mới về khai báo phương tiện XNC, để tránh gây ùn ứ, kéo dài thời gian thông quan cho hàng hóa, Hải quan cửa khẩu Chi Ma đã chủ động hướng dẫn cho DN, lái xe (cả phía Việt Nam và Trung Quốc) nắm và thực hiện đúng quy định.

Đáng chú ý, để tránh các phát sinh có thể xảy ra, ngay trong những ngày đầu tiên khi Nghị định 167/2025/NĐ-CP có hiệu lực, Hải quan cửa khẩu Chi Ma đã áp dụng giải pháp, cho phép các phương tiện, nhất là từ phía Trung Quốc di chuyển vào địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát, sau đó mới thực hiện việc khai báo với phương tiện.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho các DN khi quy định có hiệu lực, Chi cục Hải quan khu vực VI đã triển khai nhiều giải pháp kịp thời. Theo đó, Chi cục Hải quan khu vực VI chỉ đạo các đơn vị hải quan cửa khẩu chủ động in tờ rơi hướng dẫn các mẫu tờ khai, quy định bằng cả tiếng Việt và tiếng Trung Quốc. Đồng thời, niêm yết công khai tại các điểm làm thủ tục để DN, chủ phương tiện, lái xe nắm bắt, nghiên cứu và thực hiện theo đúng quy định.

Không chỉ linh hoạt các giải pháp, các đơn vị hải quan cửa khẩu cũng đã chủ động phối hợp với các DN kinh doanh bến bãi bố trí khu vực khai báo riêng biệt, có công chức Hải quan hỗ trợ chủ phương tiện thực hiện khai báo theo quy định mới.

Có thể nói, Nghị định 167/2025/NĐ- CP là chủ trương đúng đắn, cần thiết để tăng cường quản lý phương tiện vận tải hàng hóa qua biên giới, góp phần chống gian lận thương mại và tạo môi trường minh bạch. Thực tiễn tại Lạng Sơn cho thấy, nhờ các giải pháp linh hoạt của Chi cục Hải quan khu vực VI, nhiều khó khăn ban đầu đã được tháo gỡ, hoạt động XNK vẫn diễn ra thông suốt.

Cần một phần mềm theo hướng tinh gọn thủ tục

Tuy nhiên,theo chia sẻ từ đại diện một số DN có hoạt động XNK hàng hóa qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, các tiêu chí theo tờ khai có khá nhiều thông tin, trong khi đó, DN, chủ phương tiện phải khai báo trên giấy, nộp lại cho cơ quan Hải quan nhập dữ liệu, in và bàn giao. Với quy trình này hiện đang làm tăng thời gian, nhân lực và phát sinh thêm chi phí.

Do đó, các DN, chủ phương tiện đề xuất cơ quan Hải quan nên xây dựng phần mềm khai báo từ xa đối với loại hình này để hỗ trợ và tạo điều hơn hơn nữa cho hoạt động của DN.

Hải quan Lạng Sơn đang gấp rút nghiên cứu xây dựng Phần mềm quản lý phương tiện vận tải XNC. Ảnh: H.Nụ

Cũng trong chuyến kiểm tra tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị diễn ra ngày 18/8, bên cạnh việc đánh giá cao nỗ lực của ngành Hải quan và các lực lượng chức năng, ông Đoàn Thanh Sơn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn nhấn mạnh rằng, vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc xảy ra do chưa có phần mềm khai báo đối với quy định này. Mặc dù vậy, để nghiên cứu xây dựng phần mềm hay hướng dẫn cụ thể chi tiết, cần phải có thời gian và đánh giá sát qua việc triển khai quy định từ thực tiễn.

Để kịp thời tháo gỡ vướng mắc đối với việc khai báo cho loại hình này, được biết, hiện Chi cục Hải quan khu vực VI đã triển khai nghiên cứu, xây dựng phần mềm riêng hỗ trợ DN, chủ phương tiện thực hiện khai báo trên hệ thống điện tử. Nếu phần mềm này được triển khai cũng sẽ giúp cơ quan Hải quan tích hợp thông tin về phương tiện vận tải trên hệ thống khai báo điện tử. Đây là bước đi chủ động từ Chi cục Hải quan khu vực VI nhằm giảm phụ thuộc vào khai báo giấy, giúp DN tiết kiệm thời gian và chi phí.

Mặc dù vậy, theo đại diện Chi cục Hải quan khu vực VI, phần mềm nội bộ mới chỉ mang tính tạm thời, về lâu dài cần một hệ thống quản lý hiện đại dùng chung trên hệ thống một cửa quốc gia, tích hợp khai báo hàng hóa và phương tiện, đồng thời cần sửa đổi mẫu tờ khai theo hướng tinh gọn các tiêu chí khai báo.

Trong bối cảnh ngành Hải quan đang triển khai mạnh mẽ công tác chuyển đổi số, việc xây dựng phần mềm quản lý phương tiện XNC là yêu cầu tất yếu để quy định mới phát huy hiệu quả, vừa phục vụ quản lý nhà nước, vừa tạo thuận lợi cho cộng đồng DN XNK, đại diện Chi cục Hải quan khu vực VI nhấn mạnh.