Sửa đổi quy định về quản lý rủi ro đáp ứng yêu cầu cải cách

Hoạt động nghiệp vụ tại Hải quan Thái Nguyên, Chi cục Hải quan khu vực V.

Còn nhiều bất cập

Công tác QLRR được ngành Hải quan áp dụng trong thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK, NK thương mại kể từ ngày 1/1/2006 theo Quyết định số 2418/QĐ-TCHQ ngày 31/12/2005 của Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan (nay là Cục Hải quan).

Những năm qua, áp dụng QLRR trong hoạt động nghiệp vụ hải quan đã có những bước phát triển nhanh chóng.

Các biện pháp khuyến khích các doanh nghiệp chấp hành tốt pháp luật, tăng cường kiểm tra, kiểm soát các đối tượng trọng điểm, hàng hóa có độ rủi ro cao được áp dụng đã hài hòa giữa yêu cầu tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu và đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước về hải quan, thúc đẩy việc thông quan nhanh hàng hóa, giảm thiểu các chi phí phát sinh cho cơ quan Hải quan và doanh nghiệp.

Các biện pháp, kỹ thuật nghiệp vụ QLRR ngày càng được chú trọng, từng bước phát triển có chiều sâu, được triển khai đồng bộ, thống nhất, đảm bảo vai trò xử lý phân luồng thông suốt 24/7, đáp ứng đầy đủ các yêu cầu cho việc tự động hóa, điện tử hóa thủ tục hải quan.

Theo Cục Hải quan, hệ thống văn bản pháp luật và quy trình nghiệp vụ về QLRR luôn được quan tâm xây dựng và hoàn thiện. Trong đó, quy định rõ về phạm vi, đối tượng áp dụng; các biện pháp, kỹ thuật nghiệp vụ QLRR; thẩm quyền, trách nhiệm trong việc tổ chức thực hiện áp dụng QLRR...

Kết quả, tạo được hành lang pháp lý, quy trình nghiệp vụ cơ bản, đáp ứng việc tổ chức thực hiện và áp dụng QLRR trong các hoạt động nghiệp vụ hải quan; phù hợp với mục tiêu, yêu cầu và tình hình thực tế về quản lý hải quan trong từng thời kỳ.

Tuy nhiên, qua rà soát, đánh giá hệ thống các nội dung quy định của pháp luật, các quy trình nghiệp vụ QLRR hiện hành vẫn còn tồn tại những hạn chế, bất cập.

Điển hình như quan điểm và nhận thức về QLRR, áp dụng QLRR, tuân thủ và áp dụng chính sách đối với doanh nghiệp tuân thủ chưa thống nhất.

Các nội dung quy định của pháp luật về QLRR còn chưa đầy đủ, toàn diện, nội dung hướng dẫn còn chung chung, chưa rõ ràng, phức tạp, khó tiếp cận… dẫn đến áp dụng không thống nhất trong thực tiễn.

Những hạn chế, bất cập nêu trên đã ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu lực, hiệu quả áp dụng QLRR trong các hoạt động nghiệp vụ hải quan; đặc biệt chưa thực sự chưa đáp ứng được các yêu cầu trong bối cảnh mới về cải cách hành chính, chuyển đổi số, cũng như chuyển đổi mô hình nghiệp vụ hải quan.

Tháo gỡ những “điểm nghẽn”

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, Chính phủ và lãnh đạo Cục Hải quan về công tác rà soát, xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật nhằm triển khai Hải quan số, cải cách hành chính và tháo gỡ những “điểm nghẽn”, Ban QLRR đang tham mưu cho lãnh đạo Cục Hải quan, trình cấp có thẩm quyền về sửa đổi, bổ sung một số văn bản quy phạm pháp luật.

Đơn cử như sửa đổi Luật Hải quan để phù hợp với dự thảo Luật Quản lý thuế mới.

Cụ thể, hiện Luật Quản lý thuế năm 2019 đang được nghiên cứu sửa đổi, bổ sung. Theo đó, tại dự thảo Luật Quản lý thuế mới đang dự kiến đưa nội dung “quản lý tuân thủ” trong quản lý thuế, đây là một nội dung mới nhằm khuyến khích, hỗ trợ nâng cao năng lực tuân thủ pháp luật, đồng thời tạo thuận cho người nộp thuế tuân thủ tốt pháp luật; phù hợp với yêu cầu tạo động lực phát triển kinh tế.

Để đảm bảo thống nhất giữa Dự thảo Luật Quản lý thuế với Luật Hải quan cần bổ sung nội dung “quản lý tuân thủ” trong phần quy định về QLRR của Luật Hải quan.

Ngoài ra, nội dung “hỗ trợ người khai hải quan tuân thủ pháp luật hải quan” hiện nay đã được quy định tại Thông tư 06/2014/TT-BTC (sửa đổi, bổ sung Thông tư 81/2019/TT-BTC) quy định áp dụng QLRR trong hoạt động nghiệp vụ hải quan và đã được triển khai trong thực tiễn, do đó, cần phải luật hóa để đảm bảo cơ sở pháp lý vững chắc và tính hiệu quả trong triển khai thực hiện công tác này.

Áp dụng QLRR hiện nay đã được thực hiện xuyên suốt trong các hoạt động nghiệp vụ hải quan (trước, trong, sau thông quan và các hoạt động nghiệp vụ khác). Tuy nhiên, tại khoản 2 Điều 16 Luật Hải quan mới chỉ quy định “Kiểm tra, giám sát hải quan, kiểm tra sau thông quan” mà chưa quy định “các hoạt động nghiệp vụ khác” nên cần thiết bổ sung để đảm bảo thống nhất, đầy đủ.