Hướng dẫn xóa nợ thuế trong trường hợp tạm hoãn xuất cảnh và chuyển nhượng góp vốn

	Nợ chưa quá 10 năm không đủ điều kiện xóa theo quy định tại Luật Quản lý thuế
	Ngành Hải quan xử lý nợ thuế: Từ linh hoạt đến cứng rắn - Bài 3: Bài toán thu không được, xóa không xong?

Hải quan Lạng Sơn tập trung rà soát hồ sơ, chứng từ của các DN nợ thuế. Ảnh: H.Nụ

Vướng phát sinh từ thực tế

Theo Cục Hải quan Lạng Sơn, năm 2009, tại Chi cục Hải quan ga đường sắt quốc tế Đồng Đăng phát sinh nợ thuế, nợ chậm nộp đối với các tờ khai của Công ty TNHH Thép Thành Long, có địa chỉ tại huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên, với tổng số tiền 6,8 tỷ đồng. Để đôn đốc DN thanh toán số nợ thuế theo quy định vào NSNN, Hải quan Lạng Sơn đã áp dụng các biện pháp đôn đốc theo quy định nhưng DN cố tình chây ỳ không nộp số nợ thuế.

Tra cứu thông tin tại Cổng thông tin quốc gia về đăng ký kinh doanh và thông tin do cơ quan Thuế cung cấp tại Hệ thống thông tin tờ khai hải quan đều xác định Công ty TNHH Thép Thành Long đang trong tình trạng hoạt động. Ngày 21/9/2021, Chi cục Hải quan ga đường sắt quốc tế Đồng Đăng đã có thông báo số 843/TBXC-HQGA áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh đối với ông Vũ Thành Long là người đại diện theo pháp luật của công ty.

Điều đáng nói sau khi người đại diện theo pháp luật của công ty không thực hiện được các thủ tục xuất cảnh, ngày 15/12/2022, Công ty TNHH Thép Thành Long đã thực hiện thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh và được Phòng Đăng ký kinh doanh (Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Hưng Yên) cấp giấy chứng nhận đăng ký DN Công ty TNHH MTV, đăng ký thay đổi lần thứ 6, nội dung thay đổi người đại diện theo pháp luật của công ty là ông Nguyễn Văn Cường và sau khi thay đổi người đại diện theo pháp luật, Công ty TNHH Thép Thành Long vẫn chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp số nợ thuế vào NSNN.

Với tình huống trên, Cục Hải quan Lạng Sơn đặt ra câu hỏi: Đơn vị có phải thay đổi áp dụng đối tượng tạm hoãn xuất cảnh hay không?

Một trường hợp khác là Công ty TNHH Đức Trà nợ thuế do ấn định thuế sau thông quan tại Chi cục Kiểm tra sau thông quan với số tiền trên 8,4 tỷ đồng.

Theo Cục Hải quan Lạng Sơn, khoản nợ của Công ty TNHH Đức Trà phát sinh từ năm 2012 đến nay đã hơn 10 năm, đơn vị đã áp dụng nhiều biện pháp đôn đốc, cưỡng chế như: dừng làm thủ tục hải quan, cưỡng chế tài khoản tiền gửi, thông báo hóa đơn không còn giá trị sử dụng nhưng vẫn không thể thu hồi được nợ.

Năm 2017, Sở Kế hoạch và Đầu tư TP Hà Nội đã ban hành quyết định thu hồi đăng ký kinh doanh đối với Công ty TNHH Đức Trà. Cục Hải quan Lạng Sơn cũng đã tiến hành xác minh tài sản nhà đất, phương tiện của DN và chủ sở hữu DN, tuy nhiên đều không có thông tin về tài sản. Qua quá trình xác minh, Cục Hải quan Lạng Sơn nhận thấy Công ty TNHH Đức Trà được cấp giấy đăng ký kinh doanh năm 2010, chủ sở hữu DN là ông Nguyễn Cảnh Tuấn. Năm 2015, ông Nguyễn Cảnh Tuấn ký hợp đồng chuyển nhượng toàn bộ vốn đã góp tại Công ty TNHH Đức Trà cho ông Nguyễn Cảnh Phụ. Nội dung hợp đồng quy định ông Nguyễn Cảnh Phụ “hưởng mọi quyền và nghĩa vụ liên quan đến Công ty TNHH Đức Trà theo phần vốn góp mới”, tuy nhiên hợp đồng không đề cập đến trách nhiệm của ông Nguyễn Cảnh Phụ đối với khoản nợ thuế cũ của Công ty TNHH Đức Trà.

Điều đáng nói, cuối năm 2015, ông Nguyễn Cảnh Phụ chết, Chi cục Thuế quận Đống Đa (Hà Nội) nơi DN đăng ký trụ sở thông báo về việc DN giải thể nhưng chưa hoàn thành thủ tục đóng cửa mã số thuế đối với Công ty TNHH Đức Trà. Do đó, tháng 5/2021, Cục Hải quan Lạng Sơn đã tiến hành thủ tục khoanh nợ đối với khoản nợ thuế của Công ty TNHH Đức Trà.

Hướng dẫn đối với từng trường hợp

Theo đại diện Cục Thuế XNK, biện pháp tạm hoãn xuất cảnh là biện pháp rất hiệu quả để thu những khoản khó đòi với những DN đã tẩu tán tài sản, biến mất khỏi địa điểm kinh doanh, điều này cũng phù hợp với thông lệ quốc tế. Nhưng thực tế vẫn còn nhiều DN cố tình chây ỳ và giở nhiều thủ đoạn hòng trốn tránh trách nhiệm, nghĩa vụ với NSNN.

Để giải quyết cụ thể vướng mắc của Cục Hải quan Lạng Sơn đối với trường hợp của Công ty TNHH Thép Thành Long, theo Tổng cục Hải quan, các quy định, hướng dẫn chi tiết về đối tượng áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh cũng đã được quy định rõ tại các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành.

Cụ thể, tại khoản 7 Điều 124 Luật Quản lý thuế 2019 quy định, cá nhân là người đại diện theo pháp luật của người nộp thuế phải hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế của DN đang bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế trước khi xuất cảnh và có thể bị tạm hoãn xuất cảnh theo quy định của pháp luật về xuất cảnh, nhập cảnh.

Ngoài ra, tại khoản 1, Điều 12, Luật Doanh nghiệp quy định: Người đại diện theo pháp luật của DN là cá nhân đại diện cho DN thực hiện các quyền và nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch của DN, đại diện cho DN với tư cách người yêu cầu giải quyết việc dân sự, nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trước Trọng tài, Tòa án và các quyền, nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

Tại điểm c, khoản 2, Điều 21, Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định các trường hợp tạm hoãn xuất cảnh: Trường hợp người nộp thuế đã hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế thì trong vòng 24 giờ làm việc cơ quan quản lý thuế ban hành văn bản hủy bỏ tạm hoãn xuất cảnh theo Mẫu số 02/XC tại phụ lục 3 ban hành kèm theo nghị định này gửi cơ quan quản lý xuất nhập cảnh để thực hiện hủy bỏ tạm hoãn xuất cảnh theo quy định.

Đối chiếu với các quy định, việc hủy bỏ tạm hoãn xuất cảnh được thực hiện khi người nộp thuế đã hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế, do đó, Tổng cục Hải quan đề nghị Cục Hải quan Lạng Sơn nghiên cứu, thực hiện theo quy định.

Đối với trường hợp của Công ty TNHH Đức Trà đã bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh ngày 19/12/2017 (trước thời điểm Luật Quản lý thuế 2019 có hiệu lực) thì không thuộc đối tượng xóa nợ thuế theo quy định.

Theo Tổng cục Hải quan, trách nhiệm của chủ sở hữu công ty khi chuyển nhượng, góp vốn đã được quy định rõ tại Điều 74; khoản 5 Điều 77 và khoản 3 Điều 78 Luật Doanh nghiệp.

Đặc biệt, tại khoản 3 Điều 67 Luật Quản lý thuế 2019 quy định: “DN chấm dứt hoạt động, bỏ địa chỉ đăng ký kinh doanh chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế thì phần tiền thuế nợ còn lại do chủ sở hữu DN tư nhân, chủ sở hữu công ty TNHH MTV, cổ đông góp vốn, thành viên góp vốn, thành viên hợp danh chịu trách nhiệm nộp theo quy định đối với mỗi loại hình DN quy định tại Luật Doanh nghiệp”.

Đối với trường hợp chủ sở hữu của Công ty TNHH Đức Trà đã chết, Tổng cục Hải quan đề nghị Cục Hải quan Lạng Sơn thu thập, xác minh thông tin về người thừa kế là chủ sở hữu công ty để thu hồi tiền thuế nợ theo quy định tại Luật Doanh nghiệp, Luật Quản lý thuế 2019 và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan.