"Dòng chảy" pháp luật kinh doanh khai thông nhiều điểm nghẽn cho doanh nghiệp
![]() | Sửa đổi quy định về xuất, nhập khẩu văn hóa phẩm không nhằm mục đích kinh doanh |
![]() | Cải cách vượt bậc môi trường kinh doanh quan trọng hơn bao giờ hết |
![]() | Doanh nghiệp trước những cơ hội kinh doanh mới |
Ngày 29/3 tại Hà Nội, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức hội thảo công bố báo cáo “Dòng chảy pháp luật kinh doanh Việt Nam 2021”.
Báo cáo này là sáng kiến của VCCI, thực hiện thường niên để điểm lại những vấn đề nổi bật của pháp luật kinh doanh Việt Nam.
![]() |
Ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch VCCI phát biểu khai mạc Hội thảo Dòng chảy Pháp luật kinh doanh Việt Nam 2021. Ảnh: H.Dịu |
Khai thông nhiều “điểm nghẽn”
Theo thống kê của VCCI, trong năm 2021, các cơ quan nhà nước tại Trung ương ban hành 635 văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có 3 luật, 137 nghị định, 39 quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 456 thông tư của các Bộ trưởng. So với trung bình các năm, số lượng văn bản nghị định, thông tư không có sự thay đổi lớn, nhưng số lượng luật được ban hành giảm mạnh. |
Phát biểu tại hội thảo, ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch VCCI đánh giá, hoạt động xây dựng chính sách về kinh doanh năm vừa qua có 2 “dòng chảy” chính: dòng chảy về các chính sách ứng phó với dịch bệnh Covid-19 và hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi sản xuất kinh doanh. Những “dòng chảy” này diễn ra rất mạnh mẽ, nhanh chóng và kịp thời, các thay đổi chính sách phòng, chống dịch bệnh, khai thông các “điểm nghẽn” để đưa hoạt động kinh tế dần trở lại bình thường.
Nói cụ thể hơn về pháp luật kinh doanh trong năm 2021, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI cho hay, chính sách miễn, giảm thuế trên đã hướng đến các doanh nghiệp nhỏ và vừa, các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh - những đối tượng dễ bị tổn thương và chịu thiệt hại nặng nề trong đợt dịch Covid-19. Chính sách miễn giảm thuế giá trị gia tăng cũng hướng đến các hàng hóa, dịch vụ trong các ngành nghề kinh doanh chịu ảnh hưởng nghiêm trọng.
“Nhìn chung, các chính sách đã nhìn “trúng” và “đúng” các đối tượng cần hỗ trợ và là “liều thuốc trợ lực” kịp thời giúp doanh nghiệp và người dân bước đầu trụ vững trước những khó khăn do đại dịch”, ông Tuấn nêu.
Nhưng theo đại diện VCCI, trong bối cảnh dịch bệnh, nhiều vấn đề liên quan đến pháp lý đã đặt ra và cần phải cân nhắc, xem xét. Dịch bệnh thúc đẩy doanh nghiệp chuyển dịch sang các phương thức kinh doanh khác truyền thống, nhưng về cơ bản, hệ thống pháp luật kinh doanh điều chỉnh cho các hoạt động kinh tế ở trạng thái bình thường. Do đó khi áp dụng cho trường hợp đặc biệt như dịch bệnh sẽ có độ “vênh” nhất định, nhiều trường hợp không có quy định, tạo ra khoảng trống pháp lý, gây không ít khó khăn cho doanh nghiệp.
Báo cáo của VCCI đã lấy ví dụ về một số quy định chưa phù hợp. Chẳng hạn, khi doanh nghiệp trở lại sản xuất, nhu cầu tăng ca, tăng giờ làm việc để hoàn thành đơn hàng, giữ được khách hàng là rất cấp bách. Yêu cầu giới hạn về giờ làm thêm như quy định hiện hành khiến cho doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn.
Trong giai đoạn dịch bệnh, theo chỉ thị từ cơ quan nhà nước, doanh nghiệp phải giảm số người làm trực tiếp, chuyển sang làm việc trực tuyến, làm việc từ xa. Điều này cũng nảy sinh một số vấn đề liên quan đến chính sách cho người lao động nhưng quy định hiện tại chưa hướng dẫn cho các trường hợp lao động làm việc từ xa. Nếu phát sinh tranh chấp, rất khó có cơ sở pháp lý để giải quyết.
![]() |
Theo VCCI, hoạt động xây dựng luật đang trong giai đoạn “chuyển tiếp”. |
Lo ngại “lạm dụng” ban hành thông tư
Theo nhận định từ báo cáo của VCCI, Luật Doanh nghiệp 2005 đã có quy định về thẩm quyền ban hành điều kiện kinh doanh, trong đó khẳng định “bộ, cơ quan ngang bộ, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân các cấp không được quy định về ngành, nghề kinh doanh có điều kiện và điều kiện kinh doanh”. Luật Đầu tư 2014 và 2020 tiếp tục duy trì điều cấm này.
Tuy nhiên, nếu rà soát hệ thống pháp luật kinh doanh, không khó để tìm ra các thông tư vẫn còn quy định về điều kiện kinh doanh.
Ví dụ, Điều 12 Thông tư số 35/2014/TT-BTNMT ngày 30/06/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định việc điều tra, đánh giá đất đai quy định điều kiện của doanh nghiệp thực hiện điều tra, đánh giá đất đai, điều kiện của cá nhân thực hiện điều tra, đánh giá đất đai trong tổ chức có chức năng tư vấn điều tra, đánh giá đất đai. Đây là điều kiện kinh doanh khá rõ ràng nhưng không được nâng cấp lên thành nghị định trong đợt rà soát.
Ngoài ra, theo ông Đậu Anh Tuấn, nhiều thông tư ban hành các quy định điều kiện kinh doanh dạng “ẩn”. Điều này đặt ra lo ngại tình trạng ban hành điều kiện kinh doanh một cách tràn lan như trước đây quay trở lại.
“Trong hệ thống pháp luật về kinh doanh, có những nghị định quy định rất chi tiết, đầy đủ về điều kiện, quy trình, thủ tục hành chính thậm chí là cả biểu mẫu, có thể áp dụng ngay khi phát sinh hiệu lực, không cần phải có thông tư hướng dẫn thêm. Việc vẫn còn có nhiều thông tư quy định chi tiết, ngay cả khi không được ủy quyền, phản ánh thực trạng, dường như các cơ quan làm chính sách đang “lạm dụng” ban hành thông tư”, ông Tuấn nhấn mạnh.
Hơn nữa, theo phản ánh của doanh nghiệp, có nhiều quy định tại thông tư chưa phù hợp, gây khó cho doanh nghiệp khi thực hiện. Chẳng hạn như việc xác định chủ thể thực hiện nghĩa vụ chưa đúng; quy định tạo ra gánh nặng về chi phí tuân thủ; quy định chưa phù hợp với thực tế, khó thực hiện… Điều này sẽ tạo cạnh tranh không bình đẳng giữa các chủ thể kinh doanh.
Mặt khác, báo cáo cũng chỉ ra những vấn đề bất cập của công văn như: nội dung của công văn chưa rõ ràng, chính xác, thiếu thống nhất trong áp dụng pháp luật giữa các cơ quan thực thi, hay nội dung của công văn không đủ tin cậy. Đây là những vấn đề tác động rất lớn đến hoạt động của doanh nghiệp và đặt ra tính chịu trách nhiệm của các cơ quan ban hành dạng văn bản này.
Do đó, VCCI kiến nghị cần thường xuyên rà soát các quy định pháp luật, minh bạch hơn nữa quy trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, đặc biệt ở các khâu lấy ý kiến, khâu giải trình tiếp thu.
Tin liên quan

Thu hồi 9 sản phẩm sữa dinh dưỡng và thực phẩm bổ sung của Dược Homel
11:12 | 20/10/2025 Tiêu dùng

Hải quan Cẩm Phả triển khai các giải pháp cải thiện nguồn thu
11:13 | 20/10/2025 Hải quan

Doanh nghiệp Việt đối mặt áp lực kép từ chi phí và AI
09:42 | 20/10/2025 Thương mại điện tử

Giá hồ tiêu trong nước tạm dừng đà giảm - doanh nghiệp cần điều chỉnh thu mua
21:36 | 16/10/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Nâng quy mô tín dụng dành cho nông, lâm, thủy sản lên 185.000 tỷ đồng
21:01 | 25/09/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

100% sản phẩm, hàng hóa đảm bảo truy xuất nguồn gốc
11:09 | 18/09/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Thanh Hóa: 7 tháng đầu năm có 2.069 doanh nghiệp thành lập mới
14:00 | 01/08/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Đột phá 6 HMO: Bước tiến dinh dưỡng của Vinamilk tại Diễn đàn dinh dưỡng lớn nhất châu Á
20:26 | 17/07/2025 Doanh nghiệp - Thương hiệu

Viettel "bắt tay" OPPO: Thúc đẩy phổ cập 5G và trải nghiệm AI tại Việt Nam
15:28 | 04/07/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Vietjet mở lối khám phá thung lũng Swan: Thiên đường cho kẻ mộng mơ và tín đồ ẩm thực
16:28 | 30/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Không có sự khác biệt nào giữa một tỷ phú với một bác tài Tuk tuk trong thế giới AI
14:19 | 26/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Binh đoàn 20 bàn giao công trình sửa chữa nhà đồng đội
17:26 | 25/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Top 10 công ty công nghệ uy tín năm 2025 sẵn sàng “vươn mình” cùng “bệ phóng” chính sách
16:32 | 22/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

“Mở khóa” dinh dưỡng tự nhiên bằng công nghệ: Sữa Việt tạo tiếng vang tại sân chơi toàn cầu
10:28 | 21/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Vietjet đồng hành cùng người hâm mộ đến K-Star Spark 2025 tại Hà Nội
20:46 | 20/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

Từ số hóa đến cá nhân hóa: Gen Y và Gen Z đang tái định hình thị trường bảo hiểm Việt Nam
20:47 | 13/06/2025 Thị trường - Doanh nghiệp

(INFOGRAPHIC): Chi tiết cơ cấu thu ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu
08:41 | 20/10/2025 Infographics

Chùm ảnh: Tọa đàm “Hoàn thiện chính sách thuế, hải quan, thúc đẩy doanh nghiệp phát triển”
10:51 | 17/10/2025 Megastory/Longform

(INFOGRAPHIC): Kết quả chống buôn lậu của ngành Hải quan trong 9 tháng
10:39 | 15/10/2025 Infographics

(INFOGRAPHIC): Mức thuế suất đối với mặt hàng thuộc nhóm 71.13, 71.14 và 71.15
14:00 | 15/10/2025 Chính sách thuế, hải quan

(INFOGRAPHIC): Điểm danh 7 nhóm hàng xuất khẩu chục tỷ USD
10:50 | 14/10/2025 Infographics

Thuế tỉnh Phú Thọ quyết tâm hoàn thành tốt các nhiệm vụ năm 2025

Hải quan Cẩm Phả triển khai các giải pháp cải thiện nguồn thu

4 cán bộ đã, đang công tác trong ngành Hải quan tham gia cấp ủy tỉnh, thành phố

Kỳ họp thứ 10, Quốc hội xem xét, thông qua số lượng lập pháp lớn nhất lịch sử

(INFOGRAPHIC): Chi tiết cơ cấu thu ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu

Hải quan Khu chế xuất Tân Thuận lưu ý doanh nghiệp tránh sai phạm

Vinamilk gia nhập nhóm 5% thương hiệu mạnh nhất toàn cầu

Hải Phòng thành lập Khu thương mại tự do gần 6.300 ha

Lan tỏa giá trị nông nghiệp Việt từ 90 thương hiệu Vàng tiêu biểu năm 2025

Vốn tăng thêm của doanh nghiệp đang hoạt động tăng 186,5% so với cùng kỳ

Lợi nhuận quý III/2025 của Savico tăng trưởng mạnh

Quỹ Phát triển DNNVV và Vietbank ký kết hợp đồng khung cho vay gián tiếp

Thuế TNCN với khoản thưởng cho nhân viên môi giới bất động sản

Thương mại Việt Nam - EU bước sang giai đoạn mới

Thuế GTGT mặt hàng thuốc, vắc xin thú y

Bàn giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong hợp chuẩn, hợp quy hàng hóa

Thuế chống bán phá giá sản phẩm tháp điện gió áp dụng trong trường hợp nào?

Xóa bỏ thuế khoán từ 1/1/2026: Chuẩn bị kỹ để hộ kinh doanh chuyển đổi thuận lợi

Xuất nhập khẩu vượt mốc 700 tỷ USD

Rau quả chế biến Việt: Bứt phá trên thị trường toàn cầu

Khơi thông thị trường xuất khẩu thủy sản

Lạng Sơn: Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa đạt trên 62 tỷ USD

4 động lực giúp xuất khẩu hàng điện tử tăng gấp 3 lần sau 10 năm

Việt Nam có 2 đối tác đạt kim ngạch xuất nhập khẩu hơn 100 tỷ USD

Nhà ở giá rẻ sẽ bùng nổ trong 10 năm tới nhờ 3 điểm nghẽn được tháo gỡ

Tập trung thực hiện tháng cao điểm chống khai thác hải sản bất hợp pháp

Kinh doanh lúa, gạo trầm lắng: Giải mã sự "thận trọng" của thương lái và kho gạo

Giải bài toán nhà ở vừa túi tiền và thu hút dân cư về khu đô thị mới

Giảm chi phí đầu vào để hạ nhiệt giá nhà ở
