Bài 1: Đổi mới sắp xếp bộ máy ngành Thuế: Những chuyển đổi chiến lược và kết quả đạt được

Thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TWQ của Ban chấp hành Trung ương, ngành Thuế đã thực hiện nhiều chuyển đổi chiến lược trong công tác sắp xếp, tổ chức bộ máy, nhằm tinh gọn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động theo các định hướng, chủ trương của cấp có thẩm quyền.

Công bố chức năng nhiệm, cơ cấu tổ chức Cục Thuế

Những chuyển đổi chiến lược trong sắp xếp bộ máy ngành Thuế

Trước đây, ngành Thuế quản lý theo “chức năng, kết hợp với đối tượng” trong đó lấy 4 chức năng chính là kê khai, quản lý nợ, thanh tra, kiểm tra; tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế làm gốc. Trong mỗi chức năng, sẽ phân các nhóm quản lý theo đối tượng như bộ phận quản lý thuế doanh nghiệp lớn.

Đến nay theo mô hình mới, các chức năng độc lập không còn được tổ chức mà thay vào đó là xây dựng các bộ phận quản lý, hỗ trợ người nộp thuế theo lĩnh vực ngành nghề. Mỗi công chức quản lý từng đối tượng sẽ thực hiện hỗ trợ người nộp thuế đầy đủ 4 chức năng từ đăng ký thuế, kê khai thuế, quản lý nợ, hỗ trợ, giải đáp vướng mắc chính sách thuế, quản lý thuế, v.v.. Điều này giúp cá thể hóa trách nhiệm và nâng cao chất lượng dịch vụ hỗ trợ người nộp thuế.

Về việc tinh gọn bộ máy và cắt giảm đầu mối: ngành Thuế đã trải qua nhiều đợt sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy với mục tiêu cắt giảm các tầng nấc trung gian, giảm các bộ phận quản lý nội ngành, tập trung nguồn lực cho bộ phận tác nghiệp trực tiếp.

Trong đó giai đoạn 1 (2017-2021), cơ quan thuế đã giảm được 2.485 đầu mối, bao gồm: 27 phòng thuộc Tổng cục, 62 phòng của Cục Thuế tỉnh, thành phố, 291 Chi cục Thuế và 2.100 Đội Thuế thuộc Chi cục Thuế. Sau sắp xếp trong giai đoạn này, Tổng cục Thuế còn 17 cục, vụ, đơn vị; 63 Cục Thuế các tỉnh, thành phố; và 413 Chi cục Thuế (gồm 256 Chi cục khu vực và 157 Chi cục Thuế quận huyện) với tổng số 2.886 Đội Thuế thuộc Chi cục Thuế.

Giai đoạn 2 (năm 2024): Cục Thuế đã tham mưu Bộ Tài chính tiếp tục sắp xếp, tinh gọn bộ máy. Tại Cục Thuế, giảm từ 17 đầu mối xuống còn 12 phòng, ban và tương đương. Tại Chi cục Thuế, đã sắp xếp lại 63 Cục Thuế thành 20 Chi cục Thuế khu vực, giảm từ 728 phòng xuống còn 269 phòng. Tại Đội Thuế cấp huyện, đã sắp xếp lại 413 Chi cục Thuế khu vực thành 350 Đội Thuế cấp huyện và xóa bỏ 2.886 Đội Thuế thuộc Chi cục Thuế.

Theo mô hình tổ chức bộ máy mới, cả nước đã giảm từ hơn 4.000 đầu mối xuống còn hơn 600 đầu mối.

Tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy cơ quan thuế phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp theo Nghị quyết 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 của Ban Chấp hành TW Đảng, Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định 2229/QĐ-BTC sửa đổi Quyết định 381/QĐ-BTC quy định chức năng, nhiệm vụ quyền hạn, cơ cấu tổ chức của Cục Thuế.

Theo đó, kể từ ngày 1/7/2025, ngành thuế đã thực hiện sắp xếp cơ cấu tổ chức mới của cơ quan thuế gồm 34 thuế tỉnh, thành phố; 350 thuế cơ sở đồng bộ với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Đồng thời, kết thúc hoạt động thanh tra chuyên ngành để chuyển sang thực hiện chức năng kiểm tra chuyên ngành và chức năng, nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật, phù hợp với Luật Thanh tra mới theo chủ trương của cấp có thẩm quyền.

Một số kết quả bước đầu

Đại diện Cục Thuế cho biết, sau sắp xếp tổ chức bộ máy mới đã được bổ sung đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của cơ quan quản lý thuế và pháp luật chuyên ngành, với sự phân công, phân cấp rõ ràng giữa các cấp và trong từng cấp, đồng thời thể hiện rõ vai trò của chỉ đạo của cơ quan thuế

Việc triển khai mô hình tổ chức bộ máy mới góp phần tạo điều kiện cho việc chuyển đổi số, ứng dụng CNTT vào các quy trình nghiệp vụ.

Các nhiệm vụ quản lý thuế đã đạt được kết quả quan trọng, đảm bảo thu đúng, thu đủ, thu kịp thời, hoàn thành dự toán được giao và thu ngân sách năm sau cao hơn năm trước, góp phần đảm bảo nguồn lực chi cho phát triển kinh tế xã hội và giữ an ninh an toàn tài chính quốc gia.

Việc triển khai mô hình tổ chức bộ máy mới góp phần tạo điều kiện cho việc chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin vào các quy trình nghiệp vụ quản lý thuế. Tất cả các khâu từ đăng ký thuế, kê khai thuế, nộp thuế, hoàn thuế, miễn giảm đều được tự động hóa; các khâu như phân tích rủi ro, lựa chọn đối tượng thanh, kiểm tra cũng được thực hiện tự động trên các ứng dụng quản lý. Điều này cũng giúp người nộp thuế thuận tiện hơn khi thực hiện thủ tục hành chính, đồng thời đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, hiện đại hóa ngành Thuế.

Đặc biệt, qua sắp xếp cũng đảm bảo thực hiện đúng nguyên tắc “một cơ quan thực hiện nhiều việc và một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm chính. Theo đó, với mô hình quản lý mới giúp một người nộp thuế sẽ có một công chức thuế quản lý toàn diện trên các khâu và một công chức thuế có thể quản lý nhiều người nộp thuế.

Quá trình triển khai vận hành cho thấy mô hình mới cơ bản hoạt động thông suốt, ổn định; các chức năng, nhiệm vụ không chồng chéo, trùng lặp, không làm ảnh hưởng đến việc thực hiện thủ tục hành chính thuế của người dân, doanh nghiệp.