Số hóa hướng đến minh bạch trong kiểm tra trị giá hải quan

Những năm qua, việc xác định đúng trị giá hải quan trong quy trình nghiệp vụ hải quan đã giúp chống thất thu ngân sách, chống gian lận và tạo môi trường cạnh tranh công bằng giữa các DN.

Theo đó, thời gian qua, Cục Hải quan đã có nhiều văn bản chỉ đạo các chi cục hải quan khu vực triển khai nhiều biện pháp phòng chống gian lận trong khai báo trị giá hải quan.

Tại Đội Hải quan cửa khẩu Bắc Hà Nội (Chi cục Hải quan khu vực I), công tác kiểm tra trị giá hải quan được đơn vị thực hiện thường xuyên nhằm tránh để sót lọt các trường hợp khai giá hàng NK thấp hơn thực tế gây thất thu thuế.

Đối chiếu với danh mục rủi ro để tham vấn giá, từ đầu năm đến nay, Đội Hải quan cửa khẩu Bắc Hà Nội đã tổ chức kiểm tra 37 tờ khai hải quan và đã truy thu hơn 3 tỷ đồng.

Còn theo bà Nguyễn Tường Linh, Phó Đội trưởng Đội Hải quan cửa khẩu quốc tế Nội Bài (Chi cục Hải quan khu vực I), đối với trái cây, vì phụ thuộc mùa vụ vùng nguyên liệu nên khi đối chiếu với giá giữa đầu mùa và cuối mùa có sự chênh lệch giá rất lớn. Còn đối với mặt hàng mỹ phẩm và thực phẩm chức năng, do phong phú về chủng loại nên việc tìm những sản phẩm tương tự để đối chiếu, so sánh giá cũng mất nhiều thời gian.

Công chức Ban Nghiệp vụ Thuế hải quan rà soát các quy định liên quan đến công tác quản lý thuế, trị giá hải quan. Ảnh: H.Nụ

Được biết, Chi cục Hải quan khu vực I đã triển khai đồng bộ quyết liệt nhiều giải pháp. Qua đó phân tích được những mặt hàng ngành hàng có thuế suất cao ảnh hưởng đến thống kê về XNK. Trong 5 tháng đầu năm, Chi cục Hải quan khu vực I đã kiểm tra gần 300 tờ khai, bác bỏ trị giá khai báo gần 55 tờ khai.

Hiện tại ở tất cả các đơn vị hải quan cửa khẩu, việc kiểm tra trị giá hải quan được tiến hành ngay từ khâu tiếp nhận tờ khai hải quan và do hệ thống tự động lựa chọn tờ khai nghi vấn dựa trên phân tích cơ sở dữ liệu trị giá và phân luồng tự động. Sau đó, các chi cục hải quan khu vực thực hiện đối chiếu hồ sơ hải quan với cơ sở dữ liệu giá, kiểm tra các yếu tố cấu thành trị giá, phân tích dữ liệu NK trước đó của DN và nhóm ngành hàng…

Theo Ban Nghiệp vụ thuế hải quan, công tác này không chỉ được thực hiện trước và trong thông quan mà còn tập trung vào kiểm tra sau thông quan.

Bà Đào Thu Hương, Phó Trưởng Ban Nghiệp vụ Thuế hải quan, Cục Hải quan cho biết, nhằm tạo thuận lợi tối đa cho hoạt động XNK của DN, Cục Hải quan đang đẩy mạnh số hóa công tác kiểm tra trị giá hải quan. Theo đó, DN sẽ nộp 100% chứng từ trên hệ thống điện tử của cơ quan Hải quan. Sau đó, việc xác định trị giá sẽ tập trung tại một đầu mối là ffội thông quan của các chi cục thay vì phân tán ở hải quan các cửa khẩu như hiện nay.

Cũng theo bà Đào Thu Hương, cùng với tham vấn giá trực tiếp, gián tiếp, cơ quan Hải quan áp dụng mạnh mẽ tham vấn 1 lần và sử dụng nhiều lần cho các lô hàng tiếp theo. Như vậy đối với các DN nhập một mặt hàng thường xuyên sẽ chỉ tham vấn 1 lần và sử dụng kết quả nhiều lần cho các lô hàng tiếp theo.

“Cơ quan Hải quan sẽ áp dụng triệt để nguyên tắc quản lý rủi ro trong việc lực chọn các đối tượng DN phải kiểm tra trị giá sau thông quan theo hướng giảm mạnh số lượng DN phải kiểm tra trị giá tập trung vào những đối tượng có rủi ro cao”, bà Đào Thu Hương nhấn mạnh.

Tuy nhiên về lộ trình dài hơn, cơ quan Hải quan sẽ xây dựng hệ thống trị giá thống nhất toàn quốc, tăng cường hậu kiểm, minh bạch quy trình kiểm tra, nâng cao chất lượng cảnh báo tự động và phân tích rủi ro có trọng tâm. Qua đó sẽ hạn chế tình trạng tham vấn tràn lan, hiệu quả thấp, đơn giản hóa thủ tục hành chính vừa tạo thuận lợi cho DN vừa kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các DN cố tình vi phạm với mục đích trốn thuế.

Ngoài ra, cơ quan Hải quan xác định, đến năm 2030, hệ thống văn bản pháp luật quy định về quản lý trị giá hải quan hoàn thiện theo hướng nâng cao hơn nữa tính tuân thủ các cam kết quốc tế bao gồm Hiệp định, Công ước Kyoto sửa đổi.

Trong đó, định hướng mô hình quản lý trị giá hải quan phù hợp Chiến lược phát triển ngành Hải quan, Hải quan số, Hải quan thông minh đến năm 2030 bằng việc hoàn thiện các điều khoản của văn bản luật (Luật Hải quan) để đồng bộ việc xác định trị giá hải quan nhằm bảo đảm toàn bộ hàng hóa XNK dưới mọi hình thức, loại hình đều được xác định trị giá hải quan đúng nguyên tắc; đơn giản hóa việc kiểm tra trị giá hải quan trong thông quan để tạo thuận lợi, đẩy nhanh việc thực hiện thủ tục hải quan; áp dụng biện pháp bảo đảm xác định trị giá hải quan; tập trung kiểm tra trị giá hải quan tại khâu kiểm tra sau thông quan.