Hồ tiêu và gia vị: Tiềm năng lớn trong năm 2025 và tương lai

Việt Nam đang đẩy mạnh phát triển các sản phẩm hồ tiêu hữu cơ. Ảnh: N.H

Từ ngày 3-5/3/2025, tại TPHCM diễn ra Hội nghị quốc tế Hồ tiêu và gia vị Việt Nam - VIPO 2025. Chương trình do Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam (VPSA) tổ chức. Hội nghị với sự tham dự của hơn 300 doanh nghiệp hàng đầu trong ngành từ khắp nơi trên thế giới.

Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Quý Dương, Phó cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật – Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh, Việt Nam là một trong những quốc gia đứng đầu thế giới về sản xuất và xuất khẩu hồ tiêu, chiếm khoảng 35% tổng sản lượng toàn cầu và gần 55% tổng kim ngạch xuất khẩu. Trong năm 2024, kim ngạch xuất khẩu hồ tiêu đạt khoảng kim ngạch xuất khẩu đạt gần 1,32 tỉ USD.

Điều đặc biệt là mặc dù diện tích trồng hồ tiêu nhỏ hơn rất nhiều so với các loại cây trồng chủ lực khác như cà phê, cao su, chè và điều, nhưng giá trị kinh tế mà ngành hồ tiêu mang lại rất cao.

Chẳng hạn, diện tích trồng hồ tiêu chỉ bằng khoảng 15% so với diện tích cà phê, 12% so với cao su nhưng kim ngạch xuất khẩu chiếm khoảng 23% giá trị xuất khẩu cà phê (khoảng 5,6 tỷ USD), khoảng trên 38% giá trị xuất khẩu cao su (khoảng 3,4 tỷ USD). Điều này cho thấy tiềm năng lớn của ngành hồ tiêu nếu chúng ta khai thác đúng cách.

Toàn cảnh hội nghị.

Ngoài hồ tiêu, Việt Nam còn là quốc gia sản xuất và xuất khẩu nhiều loại gia vị khác như cây quế gần 200 ngàn ha chiếm gần 20% diện tích quế của thế giới, cây hồi khoảng 55 ngàn ha đứng thứ 2 thế giới sau Trung Quốc, gừng, nghệ và sả... Những loại gia vị này không chỉ phục vụ nhu cầu trong nước mà còn xuất khẩu đến nhiều thị trường trên thế giới.

Kim ngạch xuất khẩu quế và hồi trong năm 2023 đạt khoảng 400 triệu USD, cho thấy còn rất nhiều tiềm năng lớn của ngành gia vị Việt Nam có thể tiếp tục phát huy, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu đối với các loại gia vị tự nhiên, hữu cơ đang gia tăng mạnh mẽ, mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam phát triển theo hướng bền vững với khả năng tạo thêm giá trị gia tăng nội địa cao hơn.

Ngoài ra, theo đánh giá của các chuyên gia, năm 2024 là một năm vô cùng thành công của cây hồ tiêu và gia vị Việt Nam cũng như thế giới. Tiềm năng của cây hồ tiêu và gia vị trong năm 2025 và các năm tiếp theo vẫn còn rất lớn.

Riêng thị trường bán lẻ ở Mỹ, dung lượng đã tăng từ 5 tỉ USD thời điểm trước đại dịch Covid-19 lên đến 7 tỉ USD trong năm qua, dự báo vẫn còn tiếp tục tăng trong những năm tới do thói quen nấu ăn tại gia đình của người Mỹ. Tại nước này, các món ăn châu Á và Mexico phát triển mạnh và trở thành xu hướng ẩm thực mới, góp phần thúc đẩy thị trường gia vị tiếp tục phát triển.

Tuy nhiên, Việt Nam cũng đang đối mặt với nhiều thách thức, từ biến đổi khí hậu đến canh tác hồ tiêu và gia vị, áp lực từ sinh vật gây hại trên hồ tiêu có những diễn biến phức tạp, đến những yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường quốc tế cũng như giá cả vật tư đầu vào, vận chuyển quốc tế ngày càng tăng cao...

Bà Hoàng Thị Liên, Chủ tịch VPSA chia sẻ, năm 2024 là một năm thành công đối với nông dân không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới, khi giá tiêu tăng hơn 100% so với thời điểm mức thấp nhất. Tại Việt Nam, hạt tiêu đen đã quay lại câu lạc bộ xuất khẩu tỷ đô sau một thập kỷ. Sự gia tăng đột ngột về giá trong thời gian ngắn là một bất ngờ và là thử thách cho toàn ngành. Một vấn đề mới, được gọi là đầu cơ, đã trở lại và lan rộng trong tất cả các phân khúc, trong khi các thách thức về quy định và an toàn thực phẩm ngày càng khó khăn hơn.

Để đảm bảo sự phát triển bền vững, ngành hồ tiêu và gia vị, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng và phê duyệt Đề án phát triển cây công nghiệp chủ lực, trong đó có định hướng phát triển cây hồ tiêu đến năm 2030, diện tích điều chỉnh còn khoảng 80.000 - 100.000 ha, năng suất đạt 24 - 25 tạ/ha, sản lượng đạt khoảng 200.000 - 300.000 tấn. Phấn đấu đến năm 2030, khoảng 40% diện tích trồng tiêu đạt tiêu chuẩn GAP và tương đương; khoảng 40 - 50% diện tích trồng tiêu được cấp mã số vùng trồng gắn truy xuất nguồn gốc sản phẩm; phát triển các vùng trồng hồ tiêu theo tiêu chuẩn hữu cơ và các tiêu chuẩn khác như VietGAP, GlobalGAP tại các vùng sản xuất trọng điểm như Đắk Nông, Đắk Lắk, Bình Phước, Gia Lai, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu…