Đức – Thị trường chiến lược giúp Việt Nam ứng phó sức ép thuế quan từ Mỹ

Cà phê dẫn đầu kim ngạch xuất khẩu sang Đức trong 4 tháng đầu năm 2025, đạt 628 triệu USD. Trong ảnh, hoạt động tôn vinh cà phê Việt và quảng bá bản sắc Đắk Lắk tới du khách quốc tế tại Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 năm 2025.

Theo số liệu sơ bộ từ Cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Đức trong 4 tháng đầu năm đạt 3,29 tỷ USD; nhập khẩu từ Đức là 1,2 tỷ USD. Việt Nam xuất siêu hơn 2 tỷ USD, cho thấy Đức tiếp tục là thị trường ổn định và bền vững của Việt Nam tại. Trong cơ cấu xuất khẩu, cà phê là mặt hàng nổi bật với 628 triệu USD, tiếp theo là máy móc thiết bị, máy vi tính và điện thoại. Ở chiều ngược lại, Việt Nam nhập khẩu từ Đức hơn 145 triệu USD dược phẩm, 110 triệu USD hóa chất và 436 triệu USD máy móc thiết bị trong cùng kỳ.

Thị trường Đức không khó, nếu doanh nghiệp Việt chịu liên kết chuỗi

Phát biểu trên VOV.VN ngày 25/5/2025, Đại sứ Việt Nam tại Đức Vũ Quang Minh nhấn mạnh rằng Đức hoàn toàn đủ điều kiện trở thành "thị trường chiến lược thay thế số 1" của Việt Nam trong bối cảnh rủi ro từ các thị trường truyền thống như Hoa Kỳ đang gia tăng. Ông cho rằng, Việt Nam và Đức có tính bổ trợ rất cao trong cơ cấu kinh tế, giúp hai bên có thể tăng thị phần cho nhau để ứng phó với biến động toàn cầu.

Thực tế cho thấy, Đức là điểm đến xuất khẩu của nhiều nhóm hàng chủ lực của Việt Nam, trong khi Việt Nam nhập khẩu từ Đức những mặt hàng có hàm lượng công nghệ cao như thiết bị công nghiệp, dược phẩm, hóa chất. Đây là nền tảng để phát triển thương mại hai chiều theo hướng bền vững và ít cạnh tranh trực tiếp.

Không chỉ ở tầm vĩ mô, xu hướng liên kết chuỗi giữa doanh nghiệp hai nước đang trở thành nhu cầu thực tế. Tiến sĩ Per Brodersen – Giám đốc Liên minh Nông nghiệp Đức – khẳng định doanh nghiệp hai bên cần chia sẻ thông tin thị trường, tiêu chuẩn kỹ thuật, đồng thời liên kết theo chuỗi cung ứng để tiết giảm chi phí và kiểm soát chất lượng. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam cũng nhấn mạnh vai trò của xúc tiến thương mại hai chiều và hình thành các mô hình liên doanh trong sản xuất – chế biến – tiêu thụ sản phẩm, nhất là trong lĩnh vực nông – lâm – thủy sản.

EVFTA mở cửa, nhưng đi xa hay không phụ thuộc vào chính doanh nghiệp Việt

Bên cạnh cơ hội, thị trường Đức cũng đặt ra yêu cầu rất cao. Một mặt, Hiệp định EVFTA mở ra ưu đãi thuế quan lớn cho hàng hóa Việt Nam; mặt khác, nó buộc doanh nghiệp phải đáp ứng các điều kiện kỹ thuật và xã hội khắt khe từ phía EU.

Tham tán thương mại Việt Nam tại Đức – bà Đặng Thị Thanh Phương – lưu ý rằng, quy tắc xuất xứ là rào cản không nhỏ. Khi bị nghi ngờ, Hải quan Đức có thể yêu cầu nhà nhập khẩu nộp thuế bảo lãnh, chỉ hoàn lại nếu doanh nghiệp Việt cung cấp đầy đủ hồ sơ hợp lệ theo quy định của EVFTA. Ngoài ra, hàng hóa vào Đức phải đáp ứng hàng loạt tiêu chuẩn nghiêm ngặt như: gắn nhãn CE, hạn chế hóa chất độc hại, minh bạch quy trình sản xuất, chứng nhận hữu cơ và tuân thủ trách nhiệm xã hội.

Đây không chỉ là bài toán kỹ thuật, mà còn là thước đo năng lực cạnh tranh thực chất. EVFTA sẽ không thể phát huy hết giá trị nếu doanh nghiệp không đầu tư bài bản cho chất lượng, xây dựng thương hiệu dài hạn và chủ động hội nhập với chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đức không chỉ là thị trường xuất khẩu quan trọng tại EU, mà còn có tiềm năng trở thành điểm tựa chiến lược giúp Việt Nam phân tán rủi ro trước các biến động từ Mỹ và các thị trường lớn khác. Với sức mua cao, hệ thống phân phối minh bạch và yêu cầu cao về tiêu chuẩn, Đức chính là phép thử cho năng lực hội nhập của doanh nghiệp Việt.

Tuy nhiên, để biến cơ hội thành kết quả thực tế, doanh nghiệp Việt cần chủ động chuyển đổi tư duy và hành động: từ ngắn hạn sang dài hạn, từ xuất thô sang tinh chế, từ đơn lẻ sang liên kết chuỗi. Nếu làm được điều đó, Đức sẽ không chỉ là “cửa thoát” tạm thời, mà là thị trường chiến lược giúp hàng Việt vững bước tại châu Âu.