Cửa khẩu Chi Ma chuyển mình

Đoàn xe container xếp hàng trật tự chờ làm thủ tục tại khu vực cửa khẩu Chi Ma – nơi hoạt động thông quan đang vận hành ổn định, nền nếp.

Theo thống kê, trong 6 tháng đầu năm 2025, Hải quan cửa khẩu Chi Ma đã tiếp nhận và giải quyết thủ tục cho gần 15.000 bộ tờ khai với tổng kim ngạch XNK đạt gần 400 triệu USD, tăng 103% so với cùng kỳ năm 2024. Riêng số thu nộp NSNN đạt 543 tỷ đồng, tương đương 89% chỉ tiêu cả năm, tăng hơn 53%.

Nhịp nhàng miền biên viễn

Cửa khẩu Chi Ma, từng là điểm ít được nhắc đến trên bản đồ thương mại biên giới. Nhưng giờ đây đang dần trở thành một trong những tâm điểm giao thương sôi động. Xe container nối đuôi nhau vào bãi, chờ làm thủ tục. Không khí tấp nập nhưng không lộn xộn, mọi chuyển động đều theo nhịp.

Được biết, thời gian qua, nhiều doanh nghiệp đã tích cực đầu tư kho bãi hiện đại, mở rộng hạ tầng tập kết hàng hóa tại khu vực cửa khẩu. Điển hình như Công ty CP dịch vụ XNK tổng hợp Chi Ma HTT đã đầu tư khoảng 17 ha kho bãi, xây dựng hệ thống kho ngoại quan, nhà xưởng và ứng dụng thiết bị cơ giới hóa như cẩu container, xe nâng hiện đại để rút ngắn thời gian bốc xếp, tăng năng lực thông quan lên hàng trăm xe mỗi ngày mỗi chiều.

Chia sẻ với chúng tôi về hoạt động của cửa khẩu này, ông Đoàn Tuấn Anh, Phó Đội trưởng Hải quan cửa khẩu Chi Ma (Chi cục Hải quan khu vực VI) cho hay: Kể từ ngày 15/3/2025, theo Quyết định số 20/QĐ-CHQ, đơn vị được tổ chức lại theo mô hình mới: Hải quan cửa khẩu Chi Ma, trực thuộc Chi cục Hải quan khu vực VI. Sự thay đổi này không chỉ dừng ở tên gọi, mà là bước tái cơ cấu toàn diện về tổ chức, con người và quy chế vận hành.

Ngay sau khi chuyển đổi mô hình, Hải quan cửa khẩu Chi Ma đã rà soát lại toàn bộ nhiệm vụ, sắp xếp lại nhân sự, thống nhất quy chế vận hành. Tất cả diễn ra nhịp nhàng, không gây gián đoạn hoạt động thông quan, kể cả trong giai đoạn cao điểm XK hàng nông sản cho DN.

“Chúng tôi được giao 65 biên chế, hiện đã bố trí 60 công chức và 9 nhân viên hợp đồng. Tuy còn thiếu người, nhưng máy vẫn chạy đều. Hải quan cửa khẩu Chi Ma đang tiến từng bước tới mô hình hải quan hiện đại, hiệu quả hơn. Nhưng điều quan trọng nhất vẫn là giữ cho dòng chảy thương mại không bị đứt đoạn”, ông Đoàn Tuấn Anh chia sẻ.

Đô thị kinh tế biên mậu hiện đại trong tương lai

Được định hướng trở thành cửa khẩu quốc tế giai đoạn 2021-2030 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 1199/QĐ-TTg ngày 14/10/2023 về quy hoạch cửa khẩu biên giới Việt Nam - Trung Quốc, cặp cửa khẩu Chi Ma (Việt Nam) - Ái Điểm (Trung Quốc) đang từng bước “thay da đổi thịt” với nhiều chuyển biến rõ nét. Từ hạ tầng logistics hiện đại, ứng dụng công nghệ thông tin… Tất cả đưa nơi đây trở thành điểm sáng giao thương vùng biên, góp phần tăng trưởng kim ngạch XNK, thu hút DN và tăng hiệu quả quản lý hải quan.

Theo quy hoạch, cửa khẩu Chi Ma sẽ không chỉ là điểm thông thương hàng hóa, mà còn là khu kinh tế đa chức năng, có hạ tầng đồng bộ, bao gồm các phân khu công nghiệp, logistics, dịch vụ – du lịch, khu phi thuế quan và khu dân cư.

Sự thay đổi không đến từ một nỗ lực đơn lẻ, mà là kết quả của cả quá trình dài – từ định hướng quy hoạch của Trung ương, sự chỉ đạo sát sao của tỉnh, đến phối hợp nhịp nhàng giữa các ngành, các lực lượng chuyên trách và chính quyền địa phương. “Chúng tôi không làm việc trong im lặng. Mỗi con số thông quan tăng lên – đều là một bước tiến chung, thể hiện hiệu quả của cả hệ thống trong việc thúc đẩy giao thương nơi vùng biên”, ông Triệu Quang Hòa, Phó Đội trưởng Đội Hải quan cửa khẩu Chi Ma cho biết.

Để hiện thực hóa mục tiêu đó cùng với chính quyền các cấp, Hải quan cửa khẩu Chi Ma đã triển khai đồng bộ giải pháp về cải cách hành chính, hiện đại hóa trong thực hiện quy trình hải quan với hàng hóa XNK, qua đó đã mang lại hiệu quả tích cực trong quản lý hải quan và tạo thuận lợi thương mại.

Cùng với nghiệp vụ kiểm soát hàng hóa XNK, công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả cũng được Hải quan cửa khẩu Chi Ma triển khai toàn diện và thường xuyên. Đơn vị nâng cao nghiệp vụ kiểm soát hải quan, tập trung vào các mặt hàng trọng điểm dễ phát sinh buôn lậu như hàng tiêu dùng, hàng điện tử, thực phẩm, hàng hóa vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ...

Bên cạnh đó, Hải quan cửa khẩu Chi Ma phối hợp với các lực lượng để tăng cường tuần tra, kiểm soát tại các khu vực đường mòn, kho bãi, các điểm tập kết hàng hóa gần biên giới cửa khẩu; giám sát, soi chiếu, đối chiếu chứng từ với thực tế hàng hóa được thực hiện nghiêm, đảm bảo đúng quy trình. Sáu tháng đầu năm 2025, Hải quan cửa khẩu Chi Ma đã bắt giữ, xử lý 103 vụ (tăng 24% so với cùng kỳ năm 2025), tổng số tiền phạt vi phạm hành chính trên 1 tỷ đồng.

Chia tay cửa khẩu Chi Ma chúng tôi kỳ vọng, việc kết hợp đồng bộ giữa hiện đại hóa hạ tầng, chuyển đổi số và siết chặt quản lý đang đưa cửa khẩu này trở thành mô hình kiểu mẫu trong phát triển biên mậu, góp phần tạo dựng môi trường thông quan minh bạch, hiệu quả, tiếp sức cho cộng đồng DN.