Hải quan Hữu Nghị: Báo động tình trạng gian lận trong khai báo hải quan

Triệt phá nhiều vụ lớn

Thời gian qua, tình trạng các DN XNK gian lận qua kê khai hải quan nhằm trốn thuế hoặc đưa hàng lậu có giá trị vào Việt Nam có dấu hiệu gia tăng. Trước tình hình đó, Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị đã triển khai nhiều biện pháp nghiệp vụ để kịp thời ngăn chặn hành vi gian lận của các DN.

Theo đó, ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ “phát lệnh” tháng cao điểm tấn công trấn áp tội phạm buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng qua biên giới, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng và cộng đồng, Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị đã phát hiện, bắt giữ nhiều vụ việc lớn, được người dân đánh giá cao.

Điển hình, ngày 19/5/2025, qua công tác kiểm soát, Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị phối hợp với Đội Kiểm soát hải quan (Chi cục Hải quan khu vực VI) phát hiện tờ khai hải quan của Công ty TNHH Điện tử STREAMAX và Công ty TNHH YNT VINA (đều ở tỉnh Bắc Ninh) có những dấu hiệu vi phạm.

Lực lượng Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị kiểm đếm tang vật do Công ty TNHH Điện tử STREAMAX và Công ty TNHH YNT VINA (đều ở tỉnh Bắc Ninh) khai báo gian lận bị phát hiện ngày 19/5. Ảnh: PV

Qua kiểm tra thực tế 2 lô hàng của 2 công ty này, lực lượng hải quan đã phát hiện 23 kiện hàng gồm 582 chiếc điện thoại đi động gắn các nhãn hiệu Vivo, Iphone, Redmi, M, Oppo, IQOO Z9, G; 48 chiếc máy tính bảng gắn hình quả táo khuyết; 4 bộ thiết bị gia công bản mạch điện tử và nhiều linh kiện điện thoại các loại. Tổng trị giá tang vật vi phạm hơn 2 tỷ đồng.

Ngày 21/5/2025, Hải quan cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị tiếp tục phát hiện trong lô hàng NK của Công ty TNHH Công nghệ xử lý nước Lực Thắng (tỉnh Bắc Ninh) có 50 chiếc vòng bi nhãn hiệu SKF nghi ngờ là hàng hóa vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng giả mạo nhãn hiệu.

Đó là 2 trong số 109 vụ vi phạm pháp luật về hải quan mà Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị phát hiện, bắt giữ và xử lý trong tháng cao điểm về chống buôn lậu, sở hữu trí tuệ, hàng giả.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí Kinh tế - Tài chính, bà Hà Thị Kim Dung, Đội trưởng Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị cho biết, từ các vụ việc phát hiện cho thấy, các DN hoạt động XNK nói chung, trong đó phần đa là DN NK hàng hóa đã lợi dụng chính sách tạo thuận lợi của nhà nước, nhất là lợi dụng việc kê khai qua hình thức điện tử để thực hiện các hành vi gian lận. Có những trường hợp thủ tục khai báo một mặt hàng nhưng thực tế hàng hoá NK lại là mặt hàng khác, hoặc mặt hàng không đúng chủng loại theo tờ khai hải quan.

Trong đó, theo bà Hà Thị Kim Dung, nhiều đối tượng đã lợi dụng việc phân luồng kiểm tra (luồng Xanh, luồng Vàng được miễn kiểm tra thực tế), lợi dụng loại hình tờ khai quá cảnh, chuyển cửa khẩu, tạm nhập, tái xuất, vận chuyển độc lập, chuyển phát nhanh… để ghép chung các lô hàng của nhiều DN trên cùng 1 phương tiện vận tải Trung Quốc nhằm vận chuyển sang Việt Nam...

Đáng chú ý, tình trạng gian lận trong hoạt động XNK thời gian qua ngày càng phát sinh nhiều, có những vụ việc DN vi phạm với số lượng và trị giá hàng hóa rất lớn; kê khai sai chủng loại hàng hóa để thực hiện hành vi NK những mặt hàng không được phép NK vào Việt Nam; NK, quá cảnh hàng hóa vi phạm sở hữu trí tuệ… Các hành vi của gian lận trong quá trình làm thủ tục hải quan của các DN đều nhằm mục đích trốn thuế và đưa hàng hóa có giá trị vào nội địa Việt Nam tiêu thụ.

Mạnh tay xử lý

Trước thực trạng đó, bên cạnh việc xử phạt vi phạm hành chính, Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị đã xử lý nghiêm đối với nhiều DN. Theo đó, đơn vị đã ra quyết định khởi tố hình sự đối với vụ vi phạm của Công ty TNHH Điện tử STREAMAX và Công ty TNHH YNT VINA (vụ việc đã chuyển cơ quan cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Lạng Sơn thụ lý). Đồng thời, nhiều trường hợp vi phạm, cơ quan Hải quan không làm thủ tục NK và yêu cầu DN vi phạm thực hiện tái xuất các lô hàng vi phạm.

Công chức Hải quan Hữu Nghị rà soát hồ sơ DN. Ảnh: H.Nụ

Đặc biệt, Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị đã đưa các DN vi phạm vào diện kiểm tra thực tế 100% lô hàng. Không những vậy, thông tin về DN vi phạm được đưa lên hệ thống hải quan toàn quốc, qua đó, DN sẽ luôn phải thực hiện kiểm soát thực tế hải quan khi thực hiện XNK hàng hóa tại bất cứ đơn vị hải quan nào trên toàn quốc.

Dự báo từ nay đến cuối năm 2025, tình hình các DN XNK các loại hàng hóa có giá trị cao qua các cửa khẩu của tỉnh Lạng Sơn sẽ gia tăng. Để kiểm soát tốt tình hình và tiếp tục ngăn chặn hành vi gian lận, Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị chủ động phối hợp với các lực lượng chức năng như Biên phòng, Công an, Quản lý thị trường thường xuyên cung cấp và trao đổi thông tin về hoạt động của các DN XNK hàng hóa qua địa bàn để thu thập thông tin những DN có dấu hiệu vi phạm, qua đó xây dựng kế hoạch kiểm tra trọng điểm.

Cùng đó, đơn vị tập trung triển khai các biện pháp nghiệp vụ nhằm thu thập thông tin, kịp thời cung cấp thông tin về đối tượng, hàng hóa rủi ro cho các hải quan cửa khẩu để phân tích, đưa DN vào nhóm kiểm tra thực tế. Ngoài ra, Hải quan Hữu nghị sẽ kiểm soát chặt hồ sơ hải quan điện tử từ thời điểm tiếp nhận do các DN khai báo.

Đồng thời tăng cường giám sát trực tuyến trên hệ thống để kịp thời phát hiện những DN gian lận trong quá trình kê khai hải quan. Từ đó kịp thời ngăn chặn các loại hàng giả, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ… trong hoạt động XNK hàng hóa qua các cửa khẩu, bà Hà Thị Kim Dung cho biết thêm.