Công tác chống buôn lậu của ngành Hải quan: Dấu ấn trong ngăn hàng cấm và chống gian lận xuất xứ

Sừng tê giác do lực lượng Hải quan bắt giữ tại sân bay Nội Bài, tháng 4/2019. Ảnh: T.Bình

	Lạng Sơn: Thu 95 tỷ đồng từ công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại
	Hà Nội tăng cường công tác chống buôn lậu
	Ban Chỉ đạo 389 “lên dây cót” tăng cường công tác chống buôn lậu
	Thu nộp NSNN trên 4.000 tỷ đồng từ công tác chống buôn lậu

Chống gian lận xuất xứ nhìn từ “Kho nhôm tỷ đô” ở Bà Rịa-Vũng Tàu

Những ngày gần đây, câu chuyện liên quan đến “kho nhôm tỷ đô” ở Bà Rịa- Vũng Tàu thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận.

Với chức năng quản lý nhà nước về hải quan, những biến động bất thường liên quan đến kim ngạch, nhóm hàng, thị trường, doanh nghiệp… luôn được cơ quan Hải quan kịp thời phân tích, đánh giá.

Vụ việc Công ty TNHH Nhôm Toàn Cầu (địa chỉ trụ sở chính: KCN Mỹ Xuân B1 – Conac, phường Mỹ Xuân, thị xã Phú Mỹ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu) không là ngoại lệ.

Từ năm 2015 đến 30/9/2019, tổng lượng nhôm nguyên liệu nhập khẩu là hơn 2,44 triệu tấn, xuất khẩu 400.000 tấn. Tính trung bình hàng năm công ty nhập khẩu 488.000 tấn/năm, trong khi đó xuất khẩu chỉ 80.000 tấn/năm.

Bất thường ở chỗ, sản lượng nhôm xuất khẩu của Công ty chỉ bằng 16,3% lượng nhập khẩu hàng năm và bằng 40% năng lực so với công suất thiết kế.

Những dấu hiệu này đã được cơ quan Hải quan kịp thời nắm bắt và giám sát chặt chẽ. Chính vì vậy, việc nhập khẩu những tháng đầu năm 2019 được đưa về “quỹ đạo”. Cụ thể, từ đầu năm đến 30/9, lượng nhập khẩu là hơn 64.435 tấn, tương đối phù hợp với lượng sản phẩm xuất khẩu trung bình hằng năm.

Vì lượng nhập ào ạt trước đây nên hiện Công ty TNHH Nhôm Toàn Cầu đang lưu giữ hơn 1,8 triệu tấn nhôm tại các kho thuê ngoài và hơn 200.000 tấn nhôm ở nhà máy, trị giá khoảng 4,3 tỷ USD.

Thực tế, khi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung và một số nước lớn diễn ra dẫn đến nguy cơ hàng hóa Trung Quốc và một số nước đội lốt hàng Việt Nam để xuất sang thị trường Mỹ và các nước, khiến hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại trở nên phức tạp và khó lường hơn. Lực lượng Hải quan đã phát hiện, bắt giữ nhiều vụ việc hàng thành phẩm Trung Quốc, khai xuất xứ Trung Quốc khi làm thủ tục nhập khẩu, nhưng thực tế hàng hóa lại ghi “Made in Vietnam”.

Bên cạnh đó, quá trình chuyển đổi hình thức quản lý hải quan truyền thống sang hiện đại và những thay đổi về pháp lý tạo ra những kẽ hở bị đối tượng buôn lậu khai thác, lợi dụng.

Ngoài ra, theo phân tích của Tổng cục Hải quan, những tháng đầu năm nay xu hướng nổi cộm của hoạt động chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả là thường xuyên có sự dịch chuyển hàng hóa nghi vấn qua lại giữa các cảng; gian lận thương mại trong việc nhập-xuất kho ngoại quan tái xuất đi các cửa khẩu biên giới phía Bắc; nhập khẩu mặt hàng gỗ thuộc danh mục CITES, mặt hàng thuốc lào Ả rập; buôn lậu điện thoại di động, xì gà, lá khô chứa chất ma túy và chất hướng thần, mặt hàng thuộc danh mục CITES (ngà voi cất giấu trong các hộp gỗ đóng trong container khai báo là gỗ xẻ hộp nhập khẩu từ châu Phi;...)…

Trước diễn biến phức tạp nêu trên, ngay từ đầu năm, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo lực lượng kiểm soát hải quan bám sát các chỉ đạo của Chính phủ, Ban chỉ đạo 389 quốc gia, Ban Chỉ đạo 138/CP, Bộ Tài chính... tăng cường triển khai hiệu quả hàng loạt giải pháp chống buôn lậu nhằm đấu tranh triệt để với hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng qua biên giới, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật hải quan, góp phần răn đe, phòng ngừa, hạn chế phát sinh tội phạm trong lĩnh vực này.

Nhờ đó, cơ quan Hải quan và lực lượng chức năng đã phát hiện, bắt giữ và xử lý nhiều vụ việc hàng hóa nhập khẩu có xuất xứ từ nước ngoài, đặc biệt là hàng hóa Trung Quốc nhưng trên sản phẩm được gắn nhãn “Made in Vietnam”. Cùng với đó, Tổng cục Hải quan đã có nhiều văn bản chỉ đạo các đơn vị trong Ngành tăng cường kiểm tra xuất xứ. Đặc biệt đối với mặt hàng gỗ dán có xuất xứ từ Trung Quốc, do mặt hàng này có kim ngạch xuất khẩu từ Việt Nam sang Mỹ tăng đột biến trong năm 2018 và những tháng đầu năm 2019. Tiến hành xác định tại một số doanh nghiệp có hành vi vi phạm liên quan đến quá trình xin cấp xuất xứ cho các lô hàng gỗ xuất khẩu và phối hợp làm việc với các cơ quan chức năng, trong đó có Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) đơn vị cấp Giấy chứng nhận xuất xứ để làm rõ các hành vi vi phạm và tiến hành xử lý theo quy định.

Sạc dự phòng điện thoại di động sản xuất ở Trung Quốc, doanh nghiệp khai xuất xứ Trung Quốc nhưng trong sản phẩm lại thể hiện "Made in Vietnam".

Kiểm soát chặt tuyến, địa bàn

Theo Tổng cục Hải quan, từ nay đến cuối năm, nhất là dịp cao điểm trước, trong và sau tết Nguyên đán Canh Tý 2020, toàn Ngành tiếp tục tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ tại các tuyến, địa bàn trọng điểm nhằm chủ động phát hiện, ngăn chặn, bắt giữ và xử lý kịp thời, có hiệu quả các hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Tiếp tục đẩy mạnh công tác thu thập xử lý thông tin, nắm tình hình địa bàn quản lý đồng thời thực hiện đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát Hải quan để triển khai thực hiện có hiệu quả.

Tăng cường công tác phối hợp, trao đổi thông tin với các lực lượng chức năng trong nước và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực phòng, chống buôn lậu, đảm bảo xây dựng và hình thành được cơ chế hợp tác, trao đổi, chia sẻ thông tin chặt chẽ, thông tin sớm, đồng bộ, trong và ngoài Ngành, trong nước và quốc tế phục vụ hỗ trợ đắc lực, kịp thời, hiệu quả công tác nghiệp vụ.

Đặc biệt, Tổng cục Hải quan sẽ thành lập các đoàn kiểm tra công tác phối hợp tại một số địa bàn trọng điểm.

Song song đó là đổi mới phương thức kiểm soát hải quan, ứng dụng triệt để công nghệ thông tin, tăng cường đầu tư, sử dụng các trang thiết bị, kỹ thuật quản lý hiện đại trong hoạt động nghiệp vụ kiểm soát hải quan, triển khai thực hiện có hiệu quả Trung tâm chỉ huy trực tuyến tại Tổng cục Hải quan…