Chi cục Hải quan khu vực VIII: Phát huy truyền thống, vững bước hội nhập

Công chức Hải quan cửa khẩu quốc tế Móng Cái (Chi cục Hải quan khu vực VIII) kiểm tra hàng hóa xuất khẩu. Ảnh: Thái Bình

Lịch sử của Chi cục Hải quan khu vực VIII gắn liền với lịch sử phát triển của vùng Mỏ anh hùng và của ngành Hải quan Việt Nam.

Ngày 15/12/1954, Bộ Công Thương ban hành Nghị định số 140 thành lập Chi sở Hải quan Hải Ninh do đồng chí Nguyễn Kiện Toàn làm Chi sở trưởng, với khoảng 100 biên chế và 3 đơn vị cơ sở gồm: Văn phòng Chi sở, Phòng Hải quan miền biển và Phòng Hải quan biên giới.

Ngày 27/5/1955, Bộ Công thương tạm thời thành lập Chi sở Hải quan Hồng Quảng (bao gồm Hồng Gai và Quảng Yên); đến ngày 2/7/1955, sáp nhập Chi sở Hải quan Hồng Quảng vào Phân sở Hải quan Hải Phòng.

Tuy nhiên, để phù hợp với quản lý về mặt hành chính, ngày 18/12/1959, Bộ Ngoại thương tách Chi sở Hải quan Hồng Quảng ra khỏi Phân sở Hải Phòng. Tại tỉnh Hải Ninh, ngày 12/11/1960, Chi sở Hải quan Hải Ninh lúc này chuyển thành Phòng Hải quan Hải Ninh trực thuộc Cục Hải quan Trung ương, có nhiệm vụ quản lý ở khu vực cửa khẩu Móng Cái.

Ngày 30/10/1963, tỉnh Quảng Ninh được thành lập trên cơ sở hợp nhất tỉnh Hải Ninh và khu Hồng Quảng. Ngày 8/2/1964, Bộ Ngoại thương có Quyết định số 47 thành lập Chi cục Hải quan Quảng Ninh trên cơ sở hợp nhất Chi cục Hải quan Hồng Quảng và Phòng Hải quan Hải Ninh. Chi cục gồm có 3 phòng Hải quan trực thuộc: Hồng Gai, Cửa Ông và Móng Cái.

Năm 1979, do yêu cầu quản lý tập trung thống nhất, Chính phủ quyết định chuyển tổ chức Hải quan địa phương thuộc UBND tỉnh, thành phố về Cục Hải quan thuộc Bộ Ngoại thương.

Năm 1984, Tổng cục Hải quan được thành lập, là cơ quan thuộc Hội đồng Bộ trưởng, có nhiệm vụ, quyền hạn và bộ máy tổ chức “tập trung thống nhất” gồm 3 cấp: Tổng cục Hải quan - Hải quan tỉnh, thành phố và Hải quan cửa khẩu và Đội kiểm soát Hải quan.

Tháng 5/1985, Chi cục Hải quan Quảng Ninh được đổi thành Hải quan Quảng Ninh, chức danh Chi cục trưởng chuyển thành Giám đốc Hải quan. Hoạt động nghiệp vụ của Hải quan Quảng Ninh được triển khai bài bản, chính quy trên 3 phương diện: công tác giám sát quản lý, công tác thuế xuất nhập khẩu và công tác chống buôn lậu. Riêng công tác chống buôn lậu, Hải quan Quảng Ninh đạt được nhiều kết quả tích cực, đặc biệt có nhiều vụ điển hình trong thời kỳ này được ghi nhận đánh giá cao như vụ tàu Thuận Hải (1992), vụ 9 xà lan LASH (5/1993), vụ tân dược (1993)...

Hoạt động nghiệp vụ tại Hải quan cửa khẩu quốc tế Móng Cái. Ảnh: Thái Bình

Năm 1994, Hải quan tỉnh Quảng Ninh đổi tên thành Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh. Tổ chức bộ máy thực hiện theo Nghị định số 16 của Chính phủ, gồm 6 phòng tham mưu, 8 đơn vị hải quan cửa khẩu và tương đương, 2 đội kiểm soát hải quan tuyến bộ và tuyến biển. Năm 1998, lực lượng Hải quan làm nhiệm vụ tại Trạm Kiểm soát liên hợp Km15 – Bến tàu Dân Tiến được áp dụng mô hình thí điểm như một đơn vị trực thuộc Cục. Tháng 8/1998, Chi cục Hải quan Bắc Phong Sinh được thành lập, nâng tổng số lên 17 đơn vị thuộc và trực thuộc.

Cùng với công cuộc cải cách tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị, Hải quan Quảng Ninh hôm nay với tên gọi Chi cục Hải quan khu vực VIII, là một trong 20 Hải quan khu vực của Hải quan Việt Nam. Chi cục Hải quan khu vực VIII được cơ cấu gồm 14 đơn vị (đã kiện toàn 13 đơn vị, còn 1 Đội thông quan tập trung đang triển khai thí điểm), tổng biên chế hiện có là 553 công chức, người lao động; trong đó trên 70% luôn thực hiện nhiệm vụ 24/7 tại 6 hải quan cửa khẩu cùng lực lượng của Đội Kiểm soát, trong đó có 3 cửa khẩu đường bộ - Móng Cái, Hoành Mô, Bắc Phong Sinh; Hải quan Móng Cái là cửa khẩu quốc tế và 3 cửa khẩu cảng biển là Hòn Gai, Cẩm Phả, Vạn Gia.

Điều không thay đổi, đó là xuyên suốt chiều dài lịch sử, từ thời chiến đến thời bình, từ thời bao cấp đến thời đổi mới và cho đến sau này, Hải quan Quảng Ninh – Hải quan khu vực VIII đều hoàn thành và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, phát huy vai trò “gác cửa nền kinh tế” dưới ngọn cờ “Bảo vệ lợi ích chủ quyền quốc gia”, được ghi nhận qua các phần thưởng cao quý của Đảng, Nhà nước và Nhân dân trao tặng: 3 Huân chương Lao động hạng Ba, hạng Nhì, hạng Nhất vào các năm 1985, 1991, 1995; 1 Huân chương Độc lập hạng Ba năm 2000; Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới năm 2005; nhiều năm liên tục nhận Cờ thi đua của Thủ tướng Chính phủ trao tặng về thành tích dẫn đầu ngành Hải quan cùng các phần thưởng cao quý khác.

Cũng từ“Hải quan Quảng Ninh”, đã có nhiều lãnh đạo phát triển, tiếp tục cống hiến cho Ngành Hải quan và tỉnh Quảng Ninh ở vị trí chủ chốt, tư lệnh toàn ngành.

Ngành Hải quan bước sang giai đoạn cải cách mạnh mẽ để thực hiện Hải quan số, Hải quan xanh, Hải quan thông minh theo Chiến lược phát triển, Hải quan Quảng Ninh – Chi cục Hải quan khu vực VIII tiếp tục đổi mới, kế thừa và phát huy truyền thống, sức mạnh đoàn kết, kỷ cương, liêm chính, sáng tạo: Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, tổ chức Hải quan “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng, Hiệu lực, Hiệu quả”; đội ngũ công chức đủ phẩm chất, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, thích ứng môi trường quốc tế với phương châm “Chuyên nghiệp, Minh bạch, Hiệu quả”, góp phần cùng cả hệ thống chính trị tỉnh Quảng Ninh và toàn ngành Hải quan thực hiện thắng lợi mục tiêu Nghị quyết và Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030.

Mục tiêu đó đang dần được hiện thực hóa bằng quyết tâm, nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao, khẳng định vai trò và sứ mệnh của những người chiến sĩ trên mặt trận kinh tế đất nước!