Cần cơ chế “giảm áp lực” cho cán bộ thuế khi thực hiện hoàn thuế

Bà Hương Vũ. Ảnh: Thanh Hằng.

“Chưa khi nào hoàn thuế TNCN lại dễ dàng như hiện nay”

Tại phiên 2 của tọa đàm, nhiều doanh nghiệp bày tỏ quan tâm đến vấn đề hoàn thuế và thủ tục hải quan, đồng thời đề nghị cơ quan Thuế, Hải quan tiếp tục cải thiện quy trình, thủ tục hoàn thuế để nhanh hơn, thuận tiện hơn; xem xét áp dụng hoàn thuế tự động với một số trường hợp nhằm giảm thời gian, chi phí cho doanh nghiệp.

Ở góc nhìn của doanh nghiệp FDI, bà Hương Vũ cho biết, trong quá trình tiếp xúc với doanh nghiệp, đặc biệt là khối FDI, nhiều ý kiến ghi nhận sự thay đổi tích cực của cơ quan Thuế và Hải quan trong chuyển đổi số và cải cách hành chính.

“Ngành Thuế đã chuyển từ tư duy ‘quản lý’ sang tư duy ‘quản trị’, khuyến khích sự tham gia, góp ý từ người nộp thuế. Các phản hồi của doanh nghiệp được tiếp nhận và xử lý nhanh, tạo niềm tin và hiệu quả trong thực thi chính sách”, bà Hương Vũ nhận định.

Cũng theo bà, chưa bao giờ việc hoàn thuế thu TNCN lại dễ dàng như hiện nay nhờ ứng dụng eTax Mobile và kết nối dữ liệu đầy đủ, chính xác. Người dân có thể tự thực hiện hoàn thuế trực tuyến, hạn chế tối đa việc đi lại, nộp hồ sơ giấy.

Tuy nhiên, cơ quan thuế cần mở rộng cơ chế hoàn thuế tự động cho cá nhân người nước ngoài, dù có thể phức tạp hơn do biến động cư trú và dữ liệu. Đây là nhóm đối tượng cần được quan tâm vì họ có thể rời Việt Nam bất kỳ lúc nào.

Từ nền tảng dữ liệu hóa đơn điện tử, bà Hương Vũ cho rằng ngành Thuế hoàn toàn có thể tiến xa hơn, như tự động tạo tờ khai thuế GTGT, giúp doanh nghiệp chỉ cần xác nhận dữ liệu đầu vào – đầu ra mà hệ thống đã tổng hợp.

Nếu có chênh lệch, cơ quan thuế chỉ cần tập trung kiểm tra các trường hợp rủi ro cao. Điều này sẽ giảm đáng kể thời gian và chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.

Tại Tọa đàm, nhiều thắc mắc của cộng đồng doanh nghiệp đã được đại diện cơ quan thuế, hải quan giải đáp Ảnh: Thanh Hằng.

Cho rằng, chuyển đổi số trong ngành Thuế chỉ thực sự có ý nghĩa khi quy trình hoàn thuế được thực hiện nhanh, minh bạch và giảm áp lực cho cán bộ thuế.

“Hiện nay, việc hoàn thuế GTGT vẫn mất nhiều thời gian, một phần do trách nhiệm của cán bộ quá lớn trong khi khối lượng hồ sơ nhiều và phức tạp. Cần có quy định rõ ràng về giới hạn trách nhiệm, tiêu chí xử lý và chế tài minh bạch để cán bộ yên tâm thực hiện, đồng thời nâng cao hiệu quả hoàn thuế tự động”, bà Hương Vũ nhấn mạnh.

Đề cập đến lĩnh vực Hải quan, theo bà Hương Vũ, hệ thống VNACCS/VCIS đã vận hành hơn 11 năm – từ khi kim ngạch xuất khẩu chỉ khoảng 150 tỷ USD, trong khi hiện nay đã tăng gấp 5–6 lần. Do vậy, việc hiện đại hóa hạ tầng công nghệ thông tin của Hải quan là cần thiết và cấp bách, song cần đảm bảo tính phù hợp với điều kiện hiện tại và tầm nhìn ít nhất 10 năm tới để tránh quá tải khi khối lượng tờ khai tự động tăng nhanh.

Đánh giá cao Nghị định số 167/2025 về chính sách doanh nghiệp ưu tiên (AEO) – đặc biệt với doanh nghiệp công nghệ cao, vị này cũng đề nghị, cơ quan quản lý cần sớm ban hành thông tư hướng dẫn chi tiết các tiêu chí như an ninh nhân sự, năng lực tài chính, bảo đảm nghĩa vụ thuế.

“Càng nhiều doanh nghiệp được công nhận ưu tiên, chuỗi cung ứng càng thông suốt, năng suất lao động càng tăng và cơ quan hải quan cũng dễ quản lý hơn. Nếu Việt Nam liên thông hệ thống AEO với các nước ASEAN, Nhật Bản, Hàn Quốc… lợi ích mang lại sẽ rất lớn”, bà Hương Vũ nói.

Ngành Thuế quyết tâm tái thiết kế quy trình, tiến tới cơ quan điện tử hoàn toàn

Cùng chia sẻ tại tọa đàm, ông Đặng Ngọc Minh, Phó Cục trưởng Cục Thuế cho biết, ngành Thuế đang triển khai đề án tái thiết kế toàn bộ quy trình quản lý thuế theo hướng tự động hóa.

Ông Đặng Ngọc Minh. Ảnh: Thanh Hằng.

“Quan điểm của chúng tôi là những gì có thể quy trình hóa, tự động hóa thì để hệ thống thực hiện, thay vì thao tác thủ công của cán bộ”, ông Đặng Ngọc Minh nói.

Một trong những bước tiến nổi bật là hoàn thuế TNCN tự động. Trước đây, từng hồ sơ hoàn thuế dù nhỏ vẫn phải trình ký trực tiếp, gây tốn thời gian. Nay, hệ thống đã tự động xử lý và phát hành quyết định hoàn thuế, hướng tới mục tiêu vận hành như một cơ quan thuế điện tử thực thụ.

Theo kế hoạch, ngành Thuế sẽ mở rộng hệ thống điện tử để tự động ban hành các quyết định hành chính khác. Toàn bộ quy trình này sẽ do hệ thống thực hiện, không cần thao tác con người.

Tuy nhiên, ông Minh cho rằng để đạt mục tiêu này, cần cơ chế đầu tư ổn định cho chuyển đổi số ngành Thuế, đồng thời quy định rõ trong luật về cơ chế tài chính, vận hành hệ thống công nghệ thông tin.

“Chỉ khi có nguồn lực đủ mạnh, cơ quan thuế mới đảm bảo được tính liên thông, an toàn và vận hành trơn tru trong môi trường số”, ông Đặng Ngọc Minh nói.

Đại diện ngành Thuế cũng khẳng định, cùng với cải cách thủ tục, ngành Thuế tiếp tục đồng hành với doanh nghiệp trong hành trình chuyển đổi số, hướng tới một môi trường thuế minh bạch, thuận lợi và hiệu quả hơn.