Xuất khẩu gỗ lao đao khi lạm phát tại Hoa Kỳ, EU tăng cao

Dự báo, từ nay tới hết năm, đơn hàng XK gỗ và sản phẩm gỗ sang Hoa Kỳ, EU sẽ tiếp tục sụt giảm mạnh. Ảnh: N. Thanh

Đơn hàng từ Hoa Kỳ, EU giảm hơn 40%

Số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan cho thấy, 7 tháng năm 2022, trị giá XK gỗ và sản phẩm gỗ đạt 9,7 tỷ USD, chỉ tăng 1,1% so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó, trị giá XK sản phẩm gỗ đạt 6,9 tỷ USD, giảm 7,5% so với cùng kỳ năm 2021. Hiện nay, Hoa Kỳ là thị trường XK chủ lực đối với mặt hàng gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam. Trị giá XK gỗ và sản phẩm gỗ tới thị trường Hoa Kỳ trong 7 tháng năm 2022 đạt 5,56 tỷ USD, giảm 5,6% so với cùng kỳ năm 2021.

Nhận định tăng trưởng XK toàn ngành nói chung trong 7 tháng năm 2022 đạt thấp so với cùng kỳ năm 2021 và những năm trước đó, ông Bùi Chính Nghĩa, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN&PTNT) cho biết: nguyên nhân chủ yếu do giá nguyên liệu sản xuất và sản phẩm tăng cao (chi phí vật tư sản xuất, vận chuyển tăng mạnh). Các quốc gia thắt chặt chính sách tín dụng do lạm phát có xu hướng tăng dẫn đến nhu cầu tiêu dùng giảm mạnh.

Đại diện Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) phân tích: “Trong bối cảnh áp lực lạm phát đè nặng lên nền kinh tế Hoa Kỳ khiến nhu cầu tiêu dùng của người dân nước này giảm tốc. Khi nhu cầu tiêu dùng tại nền kinh tế lớn nhất thế giới giảm sẽ ảnh hưởng lớn tới các DN XK gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam. XK gỗ và sản phẩm gỗ tới Hoa Kỳ giảm là nguyên nhân chính làm giảm đà tăng trưởng của ngành gỗ”.

Khảo sát được nhóm nghiên cứu các Hiệp hội gỗ và Tổ chức Forest Trends thực hiện trung tuần tháng 7/2022 nhằm tìm hiểu thực trạng về sự suy giảm các thị trường XK gỗ cho thấy, có 45/52 DN tham gia khảo sát XK đồ gỗ sang Hoa Kỳ và 39/52 DN được phỏng vấn có sản phẩm XK sang thị trường EU. Doanh số XK của đa số DN, đặc biệt sang các thị trường Hoa Kỳ và EU đều giảm trong khoảng thời gian từ đầu năm tới ngày 20/7. Đơn hàng của DN từ các thị trường này cũng sụt giảm. Cụ thể, tại Hoa Kỳ, số lượng đơn hàng của các DN được khảo sát giảm trung bình 45,4%. Một số DN không còn đơn hàng. Tại thị trường EU, các DN phản ánh mức giảm trung bình khoảng 44,6%, trong đó một DN có số đơn hàng giảm mạnh từ 80 – 100%. Số lượng đơn hàng XK đến các thị trường khác cũng có mức giảm cao, trung bình khoảng 36,3%; một số DN bị giảm đến 80%.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí Hải quan, ông Tô Xuân Phúc, chuyên gia của Tổ chức Forest Trends nhìn nhận: “Sự tụt giảm nhanh về kim ngạch XK của DN trong những tháng gần đây đã cho thấy thị trường XK tương đối ảm đạm”.

Khó “về đích”

Các DN tham gia khảo sát đều dự kiến, tình hình XK sẽ chưa cải thiện nhiều và số lượng đơn hàng sang tất cả các thị trường vẫn tiếp tục sụt giảm mạnh trong những tháng còn lại của năm 2022. Mức sụt giảm đơn hàng trung bình tại các thị trường Hoa Kỳ, EU và Anh được dự báo đều trên 40%; trong khi tình hình XK tại các thị trường khác có mức giảm thấp hơn.

Ông Tô Xuân Phúc nhận định, tín hiệu của thị trường đầu ra đối với các tháng còn lại của năm 2022 không lạc quan. Nhiều DN hiện đang đối mặt với các khó khăn về các khía cạnh như vốn vay và chi phí đầu vào sản xuất trong bối cảnh nguồn thu đầu vào giảm sút. Biện pháp ứng phó mà các DN hiện đang áp dụng như lựa chọn giảm quy mô sản xuất để cắt giảm chi phí; lựa chọn giảm giá sản phẩm để kích cầu, mở rộng thị trường khách hàng khu vực EU, Australia chỉ mang tính chất ngắn hạn. “Nếu thị trường tiếp tục diễn biến như hiện nay, các giải pháp ngắn hạn này sẽ không giúp được nhiều cho DN trong việc duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh của mình. Tất cả những điều này cho thấy khó khăn của ngành chế biến, XK gỗ trong việc đạt mục tiêu XK cả năm 2022”, ông Tô Xuân Phúc nhấn mạnh.

Ngoài vấn đề sụt giảm đơn hàng, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam thông tin, ngành gỗ còn đang đối diện với rủi ro hoặc những tác động không mong muốn khác. Cụ thể như, ngày 22/4/2022, Liên minh Tủ bếp Hoa Kỳ (AKCA) đã gửi đơn yêu cầu Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) khởi xướng điều tra chống lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại với tủ gỗ NK từ Việt Nam. Hoa Kỳ đang xem xét bãi bỏ thuế NK một số mặt hàng trong đó có sản phẩm gỗ từ Trung Quốc. Điều này có thể sẽ khiến khách hàng và đơn hàng từ Việt Nam quay trở lại Trung Quốc. Các DN Việt rất khó cạnh tranh.

Để hỗ trợ DN giảm bớt khó khăn, nhiều DN ngành gỗ kiến nghị Chính phủ thúc đẩy các ngân hàng cho phép giãn nợ, giảm lãi suất, gia hạn các khoản vay đến hạn, hỗ trợ DN tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi. Đối với các chính sách thuế, phí, các DN mong muốn Chính phủ cho phép giảm, chậm nộp thuế thu nhập DN và thuế thu nhập cá nhân, giảm tiền thuê đất, hoàn thuế giá trị gia tăng nhanh nhất nhằm trả vốn cho DN và giảm chi phí XNK container cảng biển…

“Nhiều DN đề nghị Chính phủ đưa ra các biện pháp kịp thời để bình ổn giá cả, giảm thanh, kiểm tra; hỗ trợ công nhân đóng bảo hiểm xã hội, gia hạn thời gian đóng bảo hiểm xã hội và thiết kế các gói cứu trợ để kịp thời hỗ trợ DN vượt qua giai đoạn khó khăn trước mắt, ổn định sản xuất trong dài hạn”, ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam nói.